Δεν πιστεύει στα μάτια του κανείς με όσα διαβάζει αυτές τις μέρες.
Στο φόντο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, που όλο και περισσότερο εισβάλλει στην πραγματική οικονομία και έχει ήδη αρχίσει να απειλεί με χρεοκοπία ολόκληρες χώρες, έχει πολύ ενδιαφέρον το φαινόμενο της μανίας καταστροφής όλων των ειδώλων του νεοφιλελευθερισμού αλλά και του καπιταλισμού από τους... ίδιους τους καπιταλιστές!
Είναι, ομολογουμένως, εντυπωσιακό να βλέπει κανείς το αμερικανικό περιοδικό «Νιούζγουικ» αυτής της εβδομάδας να έχει εξώφυλλο τον Αλαν Γκρίνσπαν, τον τέως διοικητή της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, που επί δύο ολόκληρες δεκαετίες υμνούσαν και λάτρευαν σε απίστευτο βαθμό όλα τα έντυπα της Αμερικής και της Ευρώπης, με τον τίτλο: «Αυτός φταίει»!
Είναι όντως απίστευτο να βγαίνει την Πέμπτη η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», η εφημερίδα του επιχειρηματικού κόσμου της Γερμανίας, με μια τεράστια φωτογραφία της σημαίας της Ελβετίας, αλλά με μαύρο αντί για το κόκκινο χρώμα της σημαίας, για να προβάλει την αδιανόητη μέχρι πρότινος θέση του Γερμανού υπουργού Οικονομίας, Πέερ Στάινμπρικ, ότι... η Ελβετία πρέπει να μπει στη μαύρη λίστα των χωρών, εναντίον των οποίων ο ΟΟΣΑ παίρνει μέτρα επειδή διακινούν μαύρο χρήμα! Η Ελβετία στη μαύρη λίστα!
Οχι δηλαδή ότι ο Γερμανός υπουργός έχει άδικο, αλλά το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι πως οι ελίτ του κεφαλαίου είναι αυτές που εδώ και ενάμιση αιώνα έχουν αναγορεύσει την Ελβετία σε... ιερό «χρηματοκιβώτιο των πλουσίων» όλου του κόσμου - τόσο «ιερό» που ούτε οι θηριώδεις ναζί δεν το πείραξαν! Πώς τώρα ο Πέερ Στάινμπρικ θέλει να συλήσει τα «άγια των αγίων» του παγκόσμιου καπιταλισμού;
Είναι εντυπωσιακό το μένος με το οποίο ρίχνονται οι πολιτικοί εκπρόσωποι διαφόρων χωρών, ο ένας εναντίον του άλλου, μέσα σ' αυτή την κρίση, καταλύοντας κάθε μύθο που ίσχυε μέχρι σήμερα, όπως π.χ. περί γαλλογερμανικού άξονα στην ΕΕ. Κάθε χώρα προσπαθεί τόσο να φορτώσει στις άλλες τις συνέπειες της κρίσης όσο και να αξιοποιήσει, ει δυνατόν, την κρίση, για να βελτιώσει τη δική της θέση στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων. Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να υποσκάψουν την ηγεμονία των ΗΠΑ, οι Γερμανοί να περιθωριοποιήσουν τους Αγγλους, οι Γάλλοι να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι των Γερμανών, και πάει λέγοντας.
Στη διαδικασία αυτή έχει γίνει κομμάτια ο γαλλογερμανικός άξονας, καθώς η Μέρκελ αντιδρά με σφοδρότητα στην προσπάθεια του Σαρκοζί να συγκροτηθεί μια «οικονομική κυβέρνηση» των χωρών που συμμετέχουν στην ευρωζώνη (15 από τα 27 μέλη της ΕΕ), πράγμα που πρακτικά σημαίνει πως και για το 2009 θα παραμείνει πρόεδρος αυτού του γκρουπ ο ίδιος ο Σαρκοζί, καθώς στην προεδρία της ΕΕ θα εναλλαχθούν η Σουηδία και η Τσεχία, οι οποίες όμως δεν ανήκουν στην ευρωζώνη. «Βερολίνο: ο Σαρκοζί μπορεί να διασπάσει την ΕΕ - Η Μέρκελ εναντίον της κοινής οικονομικής κυβέρνησης» ήταν ο χαρακτηριστικά επιθετικός, πρωτοσέλιδος τίτλος της γερμανικής εφημερίδας «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» προχθές.
Ας αφήσουμε, δε, την Ισλανδία, η οποία από... «καμάρι του νεοφιλελευθερισμού» μετατράπηκε σε περίγελο της παγκόσμιας κοινότητας, αφού εξαιτίας της άριστης εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων δογμάτων κατάντησε να πέσει στα νύχια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για να σώσει την οικονομία της και το νόμισμά της, λες και είναι η... Μπουρκίνα Φάσο, το Μπενίν ή οποιαδήποτε τριτοκοσμική χώρα! Οχι ένα και δύο, αλλά 32 (!) ολόκληρα χρόνια είχε να απευθυνθεί ευρωπαϊκή χώρα στο ΔΝΤ για βοήθεια - η τελευταία που το είχε πράξει ήταν το 1976 η Βρετανία.
Οσο για έναν άλλον αριστούχο μαθητή των δογμάτων του ΔΝΤ, την Αργεντινή, η οποία είχε χρεοκοπήσει ως χώρα ήδη από το 2000, εξαιτίας της πιστής εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, αυτή υποχρεώθηκε να κρατικοποιήσει πάλι το σύστημα των συντάξεων που είχε ιδιωτικοποιήσει τότε, ώστε να μπορέσουν σήμερα να πληρώνονται οι συνταξιούχοι.
ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Ο κεϊνσιανισμός αναστήθηκε
Ενταφιάζεται άρον - άρον ο νεοφιλελεύθερος θατσερισμός, που με τόσο πάθος ακολούθησε και ο Εργατικός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, ακόμη και μέσα στην κοιτίδα του, τη Βρετανία. Το κράτος γίνεται μοχλός της οικονομικής δραστηριότητας. Αφού εθνικοποίησε πέντε από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, η κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει μισό δισεκατομμύριο ευρώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα κατασκευάσει δύο αεροπλανοφόρα έναντι 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα φτιάξει μια νέα σιδηροδρομική γραμμή στο Λονδίνο, που θα κοστίσει 20 δισ. ευρώ, και διάφορα άλλα δημόσια έργα. «Αυτή είναι η σωστή πολιτική», δήλωσε ο Μπράουν την περασμένη Δευτέρα ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων. Πού είναι τα χρόνια που ο Μπράουν ήταν... «ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού»;
Γιώργος Δελαστίκ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&tag=8397
==========
Μεταγεννέστερη προσθήκη: (23/12/2008)
Bonus, stock options, υπερκέρδη. Σας θυμίζουν κάτι αυτές οι λέξεις; Η δημιουργική λογιστική προέκυψε ως ανάγκη να στηριχτούν πλασματικά κέρδη, τα οποία με τη σειρά τους στήριξαν πραγματικά μπόνους.
Πρόσφατα, ένας τραπεζίτης, θέλοντας να επισημάνει το μέγεθος της κρίσης, είπε: "ξέρετε, υπάρχει ένα αρνητικό σενάριο που προβλέπει ότι θα επιστρέψουμε στην εποχή των σπηλαίων. Υπάρχει, όμως, κι ένα αισιόδοξο σενάριο που προβλέπει απόλυτη καταστροφή. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι να διαλέξω μεταξύ των δύο".
Όσο και αν αυτό ακούγεται ακραίο, δυστυχώς, κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Κατά πάσα πιθανότητα βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια μιας κατάστασης που όλοι μας θεωρούσαμε μέχρι πρόσφατα ότι δε θα τη ζούσαμε. Κάτι σαν μακρινή μουσική, σαν να πρόκειται για μία χολιγουντιανή ταινία με θέμα την πτώση μετεωρίτη στον πλανήτη γη! Μόνο που οι χειρότεροι εφιάλτες μας έγιναν πραγματικότητα. Δυστυχώς ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι μας και ακόμα χειρότερα αυτά συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο...
Πως φτάσαμε ως εδώ; Όσοι ασχολούμαστε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τη μετοχική ιδέα είχαμε προειδοποιήσει έγκαιρα για τις παρενέργειες της ασύδοτης πρακτικής που ακολούθησαν στο παρελθόν οι διοικήσεις πολλών μεγάλων επιχειρήσεων. Μην πούμε ψέματα μεταξύ μας, η κρίση είναι ένα δημιούργημα των χρυσών παιδιών του καπιταλισμού. Είναι το αποτέλεσμα μιας ασύδοτης δράσης δύο δεκαετιών.
Τρώγοντας έρχεται η όρεξη! Κάποια στιγμή, λοιπόν, σκέφτηκαν να συνδέσουν την αμοιβή τους και με την πορεία της μετοχής, αφού το κλίμα στα χρηματιστήρια ήταν καλό και η μετοχή είχε καλές πιθανότητες να ανέβει κι άλλο. Με άλλα λόγια, βρήκαν έναν επιπλέον τρόπο εύκολου πλουτισμού. Φορολόγησαν πρώτα αυτοί τα κέρδη από τις υπεραξίες των μετοχών. Λες και η άνοδος οφειλότανε σε κάτι το ιδιαίτερο που έκαναν οι ίδιοι και δεν έκαναν οι ανταγωνιστές τους.
Η διαφορά είναι ουσιαστική. Κι είναι η πηγή των προβλημάτων μας. Το ψέμα, όσο καλά κρυμμένο κι αν είναι, θα έρθει η ώρα που θα αποκαλυφθεί. Κι αυτή η ώρα έφτασε.
Η αλήθεια είναι ότι όλα πήγαιναν καλά, μέχρι την ώρα των Δίδυμων Πύργων. Στις κρίσεις ο αέρας φυσάει τόσο δυνατά που παίρνει το χαλί από τη θέση του και έτσι ανακαλύπτουν όλοι τα σκουπίδια που μέχρι τότε κρύβαμε επιμελώς από κάτω.
Πείτε μου ποια είναι η διαφορά αυτής της ιστορίας με τις τόσες και τόσες άλλες που ακούτε καθημερινά. Ουδεμία! Διότι οι άνθρωποι παντού και πάντα λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Άλλα είναι εντέλει τα συμφέροντα των μετόχων και άλλα του management. Και η επιτυχία στην πορεία μιας εταιρείας εξαρτάται από τον αποτελεσματικό έλεγχο των μετόχων στο management.
Πάμε τώρα στο σήμερα. Έχουμε μία νέα κρίση, η οποία στην πραγματικότητα είναι η συνέχεια της προηγούμενης. Τι διδαχτήκαμε;
Δυστυχώς, απολύτως τίποτα! Οι μέτοχοι εξακολουθούμε να παρακολουθούμε με απάθεια τα γεγονότα και να λειτουργούμε όχι ως μέτοχοι σε μία εταιρεία, αλλά ως καταθέτες σε έναν τραπεζικό λογαριασμό. Αντιμετωπίζουμε τη συμμετοχή μας σε μία εταιρεία σαν να πρόκειται για ένα επενδυτικό πρόγραμμα που κάποια στιγμή θα λήξει και εμείς θα πάμε στο γκισέ, για να εισπράξουμε το "εγγυημένο" κέρδος μας. Κι έτσι απεμπολούμε τα όποια δικαιώματά μας, που στην πραγματικότητα είναι υποχρέωσή μας να τα ασκήσουμε.
Σήμερα, αρκετές εταιρείες παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα, ως αποτέλεσμα της άφρονης πολιτικής των διοικήσεών τους. Εμείς, όμως, δε θα φωνάξουμε στην επόμενη γενική συνέλευση, δε θα τους καταγγείλουμε. Θα συνεχίσουμε να τους ανεχόμαστε και ίσως να μας χρησιμοποιήσουν, για να φωνάξουμε μπας και πάρουν και κάποιο κρατικό πακέτο ενίσχυσης.
Θα μου πείτε. Εντάξει, εδώ στην Ελλάδα δεν είχαμε ανεπτυγμένο το μετοχικό ακτιβισμό. Τι σώσανε στο εξωτερικό που τα πράγματα ήσαν διαφορετικά; Η αλήθεια είναι ότι σώσανε κάτι όσοι θέλανε να ακούσουν. Δεν είναι σίγουρο ότι με μία καταγγελία στη γενική συνέλευση θα αλλάξει κάποιος από εμάς την πολιτική της διοίκησης μιας εταιρείας. Το πιο πιθανό είναι να μας αγνοήσουν παντελώς. Αλλά! Ένας, τουλάχιστον ένας, μπορεί να ακούσει και να πάρει έτσι τη σωστή απόφαση για τον ίδιον.
Δεν μπορώ να καταλάβω τι θα αλλάξει στην Οικονομία, όταν οι ίδιες διοικήσεις, που διακρίθηκαν στο παρελθόν για το νεποτισμό τους και την αλαζονεία τους, εξακολουθούν να έχουν σήμερα στα χέρια τους τις διοικήσεις των εταιρειών τους και μάλιστα με τη βοήθεια των χρημάτων των φορολογουμένων. Είναι κωμικοτραγικό. Την ώρα που θα έπρεπε να δώσουν εξηγήσεις για τα πεπραγμένα τους, εμφανίστηκε το... ιππικό: Οι κρατικές χρηματοδοτήσεις. Όλοι ξέρουν ότι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται να δοθεί λύση στο πρόβλημα είναι λαθεμένος. Είναι μεγάλο λάθος να εμπιστεύεσαι για δεύτερη ή τρίτη φορά ανθρώπους που αποδεδειγμένα τα έχουν κάνει θάλασσα.
Το λάθος είναι ηθελημένο. Θέλουν με τον τρόπο αυτόν να αποφύγουν τις κρατικοποιήσεις. Να αποφύγουν τη δημιουργία μιας νέας γενιάς golden boys, που θα στηρίζονται πλέον σε έναν κρατικό μηχανισμό. Σε managers που θα εμποδίζουν στη συνέχεια τις ιδιωτικοποιήσεις των εξυγιασμένων επιχειρήσεων, επειδή ακριβώς δε θα θελήσουν να χάσουν τη δική τους εξουσία από τα χέρια.
Αναρωτιόμαστε μήπως η καλύτερη λύση θα ήταν να αφήσουμε την αγορά να λειτουργήσει! Στο κάτω – κάτω της γραφής οι managers των ύποπτων επιχειρήσεων δε μοιράστηκαν μαζί μας τα κέρδη τους στην εποχή της παντοδυναμίας τους, Ούτε και οι μέτοχοι τους τα μερίσματά τους. Γιατί θα πρέπει τώρα να μοιραστούμε τις ζημιές τους και να επιβραβεύσουμε με τα δικά μας λεφτά, με τα λεφτά των φορολογουμένων, τα δικά τους κακά έργα;
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
http://www.capital.gr/articles.asp?showlist=0&catid=6&id=643927&expand=1
Στο φόντο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, που όλο και περισσότερο εισβάλλει στην πραγματική οικονομία και έχει ήδη αρχίσει να απειλεί με χρεοκοπία ολόκληρες χώρες, έχει πολύ ενδιαφέρον το φαινόμενο της μανίας καταστροφής όλων των ειδώλων του νεοφιλελευθερισμού αλλά και του καπιταλισμού από τους... ίδιους τους καπιταλιστές!
Είναι, ομολογουμένως, εντυπωσιακό να βλέπει κανείς το αμερικανικό περιοδικό «Νιούζγουικ» αυτής της εβδομάδας να έχει εξώφυλλο τον Αλαν Γκρίνσπαν, τον τέως διοικητή της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, που επί δύο ολόκληρες δεκαετίες υμνούσαν και λάτρευαν σε απίστευτο βαθμό όλα τα έντυπα της Αμερικής και της Ευρώπης, με τον τίτλο: «Αυτός φταίει»!
Είναι όντως απίστευτο να βγαίνει την Πέμπτη η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», η εφημερίδα του επιχειρηματικού κόσμου της Γερμανίας, με μια τεράστια φωτογραφία της σημαίας της Ελβετίας, αλλά με μαύρο αντί για το κόκκινο χρώμα της σημαίας, για να προβάλει την αδιανόητη μέχρι πρότινος θέση του Γερμανού υπουργού Οικονομίας, Πέερ Στάινμπρικ, ότι... η Ελβετία πρέπει να μπει στη μαύρη λίστα των χωρών, εναντίον των οποίων ο ΟΟΣΑ παίρνει μέτρα επειδή διακινούν μαύρο χρήμα! Η Ελβετία στη μαύρη λίστα!
Οχι δηλαδή ότι ο Γερμανός υπουργός έχει άδικο, αλλά το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι πως οι ελίτ του κεφαλαίου είναι αυτές που εδώ και ενάμιση αιώνα έχουν αναγορεύσει την Ελβετία σε... ιερό «χρηματοκιβώτιο των πλουσίων» όλου του κόσμου - τόσο «ιερό» που ούτε οι θηριώδεις ναζί δεν το πείραξαν! Πώς τώρα ο Πέερ Στάινμπρικ θέλει να συλήσει τα «άγια των αγίων» του παγκόσμιου καπιταλισμού;
Είναι εντυπωσιακό το μένος με το οποίο ρίχνονται οι πολιτικοί εκπρόσωποι διαφόρων χωρών, ο ένας εναντίον του άλλου, μέσα σ' αυτή την κρίση, καταλύοντας κάθε μύθο που ίσχυε μέχρι σήμερα, όπως π.χ. περί γαλλογερμανικού άξονα στην ΕΕ. Κάθε χώρα προσπαθεί τόσο να φορτώσει στις άλλες τις συνέπειες της κρίσης όσο και να αξιοποιήσει, ει δυνατόν, την κρίση, για να βελτιώσει τη δική της θέση στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων. Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να υποσκάψουν την ηγεμονία των ΗΠΑ, οι Γερμανοί να περιθωριοποιήσουν τους Αγγλους, οι Γάλλοι να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι των Γερμανών, και πάει λέγοντας.
Στη διαδικασία αυτή έχει γίνει κομμάτια ο γαλλογερμανικός άξονας, καθώς η Μέρκελ αντιδρά με σφοδρότητα στην προσπάθεια του Σαρκοζί να συγκροτηθεί μια «οικονομική κυβέρνηση» των χωρών που συμμετέχουν στην ευρωζώνη (15 από τα 27 μέλη της ΕΕ), πράγμα που πρακτικά σημαίνει πως και για το 2009 θα παραμείνει πρόεδρος αυτού του γκρουπ ο ίδιος ο Σαρκοζί, καθώς στην προεδρία της ΕΕ θα εναλλαχθούν η Σουηδία και η Τσεχία, οι οποίες όμως δεν ανήκουν στην ευρωζώνη. «Βερολίνο: ο Σαρκοζί μπορεί να διασπάσει την ΕΕ - Η Μέρκελ εναντίον της κοινής οικονομικής κυβέρνησης» ήταν ο χαρακτηριστικά επιθετικός, πρωτοσέλιδος τίτλος της γερμανικής εφημερίδας «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» προχθές.
Ας αφήσουμε, δε, την Ισλανδία, η οποία από... «καμάρι του νεοφιλελευθερισμού» μετατράπηκε σε περίγελο της παγκόσμιας κοινότητας, αφού εξαιτίας της άριστης εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων δογμάτων κατάντησε να πέσει στα νύχια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για να σώσει την οικονομία της και το νόμισμά της, λες και είναι η... Μπουρκίνα Φάσο, το Μπενίν ή οποιαδήποτε τριτοκοσμική χώρα! Οχι ένα και δύο, αλλά 32 (!) ολόκληρα χρόνια είχε να απευθυνθεί ευρωπαϊκή χώρα στο ΔΝΤ για βοήθεια - η τελευταία που το είχε πράξει ήταν το 1976 η Βρετανία.
Οσο για έναν άλλον αριστούχο μαθητή των δογμάτων του ΔΝΤ, την Αργεντινή, η οποία είχε χρεοκοπήσει ως χώρα ήδη από το 2000, εξαιτίας της πιστής εφαρμογής των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων, αυτή υποχρεώθηκε να κρατικοποιήσει πάλι το σύστημα των συντάξεων που είχε ιδιωτικοποιήσει τότε, ώστε να μπορέσουν σήμερα να πληρώνονται οι συνταξιούχοι.
ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Ο κεϊνσιανισμός αναστήθηκε
Ενταφιάζεται άρον - άρον ο νεοφιλελεύθερος θατσερισμός, που με τόσο πάθος ακολούθησε και ο Εργατικός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, ακόμη και μέσα στην κοιτίδα του, τη Βρετανία. Το κράτος γίνεται μοχλός της οικονομικής δραστηριότητας. Αφού εθνικοποίησε πέντε από τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, η κυβέρνηση του Γκόρντον Μπράουν ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει μισό δισεκατομμύριο ευρώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα κατασκευάσει δύο αεροπλανοφόρα έναντι 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα φτιάξει μια νέα σιδηροδρομική γραμμή στο Λονδίνο, που θα κοστίσει 20 δισ. ευρώ, και διάφορα άλλα δημόσια έργα. «Αυτή είναι η σωστή πολιτική», δήλωσε ο Μπράουν την περασμένη Δευτέρα ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων. Πού είναι τα χρόνια που ο Μπράουν ήταν... «ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού»;
Γιώργος Δελαστίκ
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&tag=8397
==========
Μεταγεννέστερη προσθήκη: (23/12/2008)
Άφρονες managers, ανεξέλεγκτη κρίση
Bonus, stock options, υπερκέρδη. Σας θυμίζουν κάτι αυτές οι λέξεις; Η δημιουργική λογιστική προέκυψε ως ανάγκη να στηριχτούν πλασματικά κέρδη, τα οποία με τη σειρά τους στήριξαν πραγματικά μπόνους.
Πρόσφατα, ένας τραπεζίτης, θέλοντας να επισημάνει το μέγεθος της κρίσης, είπε: "ξέρετε, υπάρχει ένα αρνητικό σενάριο που προβλέπει ότι θα επιστρέψουμε στην εποχή των σπηλαίων. Υπάρχει, όμως, κι ένα αισιόδοξο σενάριο που προβλέπει απόλυτη καταστροφή. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι να διαλέξω μεταξύ των δύο".
Όσο και αν αυτό ακούγεται ακραίο, δυστυχώς, κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Κατά πάσα πιθανότητα βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια μιας κατάστασης που όλοι μας θεωρούσαμε μέχρι πρόσφατα ότι δε θα τη ζούσαμε. Κάτι σαν μακρινή μουσική, σαν να πρόκειται για μία χολιγουντιανή ταινία με θέμα την πτώση μετεωρίτη στον πλανήτη γη! Μόνο που οι χειρότεροι εφιάλτες μας έγιναν πραγματικότητα. Δυστυχώς ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι μας και ακόμα χειρότερα αυτά συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο...
Πως φτάσαμε ως εδώ; Όσοι ασχολούμαστε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με τη μετοχική ιδέα είχαμε προειδοποιήσει έγκαιρα για τις παρενέργειες της ασύδοτης πρακτικής που ακολούθησαν στο παρελθόν οι διοικήσεις πολλών μεγάλων επιχειρήσεων. Μην πούμε ψέματα μεταξύ μας, η κρίση είναι ένα δημιούργημα των χρυσών παιδιών του καπιταλισμού. Είναι το αποτέλεσμα μιας ασύδοτης δράσης δύο δεκαετιών.
- Bonus, stock options, υπερκέρδη. Σας θυμίζουν κάτι αυτές οι λέξεις; Η δημιουργική λογιστική προέκυψε ως ανάγκη να στηριχτούν πλασματικά κέρδη, τα οποία με τη σειρά τους στήριξαν πραγματικά μπόνους. Επικεφαλής κέρδισαν με αυτόν τον τρόπο πολλά περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι οι μέτοχοι των εταιρειών. Έγιναν, έτσι, οι επί της ουσίας ιδιοκτήτες των εταιρειών, ακόμη κι αν δεν είχαν στα χέρια τους μία μετοχή.
- Προσέξτε τώρα! Για να συνεχίσουν οι άνθρωποι αυτοί να πλουτίζουν, θα έπρεπε να διατηρήσουν στη ζωή την κότα που τους έκανε τα χρυσά αυγά. Με άλλα λόγια, να διατηρήσουν την εξουσία. Άρα, χρειαζόντουσαν ικανοποιημένους μετόχους. Η χρηματιστηριακή συγκυρία τους βοήθησε σε αυτό. Όσο, λοιπόν, η μετοχή ανέβαινε, οι μέτοχοι ήσαν ευχαριστημένοι κι εκείνοι διατηρούσαν την εξουσία τους και τις απολαβές τους.
Τρώγοντας έρχεται η όρεξη! Κάποια στιγμή, λοιπόν, σκέφτηκαν να συνδέσουν την αμοιβή τους και με την πορεία της μετοχής, αφού το κλίμα στα χρηματιστήρια ήταν καλό και η μετοχή είχε καλές πιθανότητες να ανέβει κι άλλο. Με άλλα λόγια, βρήκαν έναν επιπλέον τρόπο εύκολου πλουτισμού. Φορολόγησαν πρώτα αυτοί τα κέρδη από τις υπεραξίες των μετοχών. Λες και η άνοδος οφειλότανε σε κάτι το ιδιαίτερο που έκαναν οι ίδιοι και δεν έκαναν οι ανταγωνιστές τους.
- Που ήταν το πρόβλημα; Ένας παραδοσιακός μέτοχος ενδιαφέρεται για την πορεία της εταιρείας στην οποία έχει επενδύσει, επειδή θέλει η εταιρεία αυτή να παραμείνει ισχυρή. Θέλει να μεταβιβάσει τις μετοχές στα παιδιά του και θέλει οι μετοχές αυτές να έχουν μία αξία. Οι managers, για τους οποίους συζητάμε, δεν αγάπησαν ποτέ τις εταιρείες στις οποίες δούλεψαν. Λειτούργησαν όπως ο trader στο ταμπλό. Τους ενδιέφερε μονάχα το δικό τους βραχυπρόθεσμο κέρδος. Και προκειμένου να το εξασφαλίσουν, αποδείχτηκαν ικανοί να καταστρέψουν το σύνολο της αγοράς.
Η διαφορά είναι ουσιαστική. Κι είναι η πηγή των προβλημάτων μας. Το ψέμα, όσο καλά κρυμμένο κι αν είναι, θα έρθει η ώρα που θα αποκαλυφθεί. Κι αυτή η ώρα έφτασε.
Η αλήθεια είναι ότι όλα πήγαιναν καλά, μέχρι την ώρα των Δίδυμων Πύργων. Στις κρίσεις ο αέρας φυσάει τόσο δυνατά που παίρνει το χαλί από τη θέση του και έτσι ανακαλύπτουν όλοι τα σκουπίδια που μέχρι τότε κρύβαμε επιμελώς από κάτω.
- Τότε, λοιπόν, με την κρίση μάθαμε για την περίπτωση της Enron. Μάθαμε, δηλαδή, ότι η δημιουργική λογιστική ήταν κάτι που συνέβαινε ακόμη και στη Μέκκα του καπιταλισμού. Το πρόβλημα είναι ότι η κρίση εκείνη δε μας έγινε μάθημα. Αφήσαμε και πάλι τους managers να στήσουν την επόμενη πυραμίδα. Για την ακρίβεια, ανεχτήκαμε ως κοινωνίες την ανεξέλεγκτη δράση τους, επειδή πιστέψαμε, κακώς, ότι έτσι θα βγαίναμε από εκείνη την κρίση.
- Τα τοξικά προϊόντα δε μας ήρθαν από τον πλανήτη Άρη. Εδώ φτιάχτηκαν, στον πλανήτη γη, από τους μεγάλους χρηματοοικονομικούς Οίκους. Το ξέραμε, αλλά δε μιλήσαμε. Επειδή αυτό μας βόλευε. Η τετραετής άνοδος των χρηματιστηρίων στηρίχτηκε στην επίπλαστη πραγματικότητα που μας πούλησαν μέσα από προϊόντα που στηριζόντουσαν στη μόχλευση. Αφήσαμε στα χέρια παραχαρακτών το εκδοτικό δικαίωμα. Τους είπαμε: "Τυπώστε όσα χρήματα θέλετε, αν αυτό θα βοηθήσει την Οικονομία, αρκεί να μην το ξέρουμε". Δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών για ότι έχει γίνει...
- Μόνο που οι... παραχαράκτες ήσαν τελικά άπληστοι. Και τώρα τους κατηγορούμε γι΄ αυτό! Είναι σκέτη υποκρισία. Για παράδειγμα, παίρναμε μία χαρά τα κέρδη από επιχειρήσεις που έκαναν επιστροφές κεφαλαίου και οι οποίες για το λόγο αυτόν αύξαναν τον δανεισμό τους. Δε μιλήσαμε. Μας ενδιέφερε κι εμάς μόνο το σήμερα. Λες κι ήθελε ιδιαίτερη φαντασία να σκεφτεί κανείς την τύχη της επιχείρησης σε περίπτωση αύξησης των επιτοκίων. Εμείς επιτρέψαμε τα μεγάλα stock options, σκεπτόμενοι κουτοπόνηρα ότι θα έφερναν πρόσθετα κέρδη, καθώς οι managers θα έκαναν τα πάντα για να πετύχουν το στόχο τους. Δε σκεφτήκαμε, όμως, ότι δεν υπήρχαν επαρκείς μηχανισμοί ελέγχου και ότι οι managers θα μπορούσαν να μας παρουσιάσουν ένα οποιοδήποτε βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα, δίχως να υπολογίζουν τη μελλοντική ζημία που θα επέφερε η πολιτική τους στην πορεία της εταιρείας.
- Θα σας δώσω ένα παράδειγμα από την επαγγελματική μου εμπειρία. Στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2001, λοιπόν, και με τα γεγονότα των δίδυμων πύργων, το τμήμα πωλήσεων ενός εκδοτικού οργανισμού ήταν σε απόγνωση. Ένα κακό δίμηνο είχε καταστρέψει το πλάνο τους και απειλούσε τα χριστουγεννιάτικα ψώνια τους, αφού η κατάσταση έθετε σε κίνδυνο το ετήσιο μπόνους τους. Τότε, λοιπόν, αποφάσισαν να μαζέψουν όπως – όπως τα χρήματα που τους έλειπαν. Τι έκαναν; Πρόσφεραν πολλές σελίδες με έκπτωση και τα κατάφεραν. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζαν. Μπορεί να πήραν το μπόνους εκείνης της χρονιάς, αλλά τον Ιανουάριο τους ήταν πολύ δύσκολο να πουλήσουν και πάλι στις παλιές τιμές! Κέρδισαν το μπόνους, αλλά έκαναν ζημιά στην επιχείρηση. Για να "μαζευτεί" η κατάσταση, χρειάστηκε πολύς κόπος και να αλλάξουν πολλά πράγματα, αφού οι μέτοχοι της εταιρείας αποφάσισαν να ασκούν στο εξής πιο στενό έλεγχο στην εμπορική πολιτική της επιχείρησης και να μην την αφήσουν στον απόλυτο και ανεξέλεγκτο έλεγχο του αρμόδιου τμήματος.
Πείτε μου ποια είναι η διαφορά αυτής της ιστορίας με τις τόσες και τόσες άλλες που ακούτε καθημερινά. Ουδεμία! Διότι οι άνθρωποι παντού και πάντα λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Άλλα είναι εντέλει τα συμφέροντα των μετόχων και άλλα του management. Και η επιτυχία στην πορεία μιας εταιρείας εξαρτάται από τον αποτελεσματικό έλεγχο των μετόχων στο management.
Πάμε τώρα στο σήμερα. Έχουμε μία νέα κρίση, η οποία στην πραγματικότητα είναι η συνέχεια της προηγούμενης. Τι διδαχτήκαμε;
Δυστυχώς, απολύτως τίποτα! Οι μέτοχοι εξακολουθούμε να παρακολουθούμε με απάθεια τα γεγονότα και να λειτουργούμε όχι ως μέτοχοι σε μία εταιρεία, αλλά ως καταθέτες σε έναν τραπεζικό λογαριασμό. Αντιμετωπίζουμε τη συμμετοχή μας σε μία εταιρεία σαν να πρόκειται για ένα επενδυτικό πρόγραμμα που κάποια στιγμή θα λήξει και εμείς θα πάμε στο γκισέ, για να εισπράξουμε το "εγγυημένο" κέρδος μας. Κι έτσι απεμπολούμε τα όποια δικαιώματά μας, που στην πραγματικότητα είναι υποχρέωσή μας να τα ασκήσουμε.
Σήμερα, αρκετές εταιρείες παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα, ως αποτέλεσμα της άφρονης πολιτικής των διοικήσεών τους. Εμείς, όμως, δε θα φωνάξουμε στην επόμενη γενική συνέλευση, δε θα τους καταγγείλουμε. Θα συνεχίσουμε να τους ανεχόμαστε και ίσως να μας χρησιμοποιήσουν, για να φωνάξουμε μπας και πάρουν και κάποιο κρατικό πακέτο ενίσχυσης.
Θα μου πείτε. Εντάξει, εδώ στην Ελλάδα δεν είχαμε ανεπτυγμένο το μετοχικό ακτιβισμό. Τι σώσανε στο εξωτερικό που τα πράγματα ήσαν διαφορετικά; Η αλήθεια είναι ότι σώσανε κάτι όσοι θέλανε να ακούσουν. Δεν είναι σίγουρο ότι με μία καταγγελία στη γενική συνέλευση θα αλλάξει κάποιος από εμάς την πολιτική της διοίκησης μιας εταιρείας. Το πιο πιθανό είναι να μας αγνοήσουν παντελώς. Αλλά! Ένας, τουλάχιστον ένας, μπορεί να ακούσει και να πάρει έτσι τη σωστή απόφαση για τον ίδιον.
Δεν μπορώ να καταλάβω τι θα αλλάξει στην Οικονομία, όταν οι ίδιες διοικήσεις, που διακρίθηκαν στο παρελθόν για το νεποτισμό τους και την αλαζονεία τους, εξακολουθούν να έχουν σήμερα στα χέρια τους τις διοικήσεις των εταιρειών τους και μάλιστα με τη βοήθεια των χρημάτων των φορολογουμένων. Είναι κωμικοτραγικό. Την ώρα που θα έπρεπε να δώσουν εξηγήσεις για τα πεπραγμένα τους, εμφανίστηκε το... ιππικό: Οι κρατικές χρηματοδοτήσεις. Όλοι ξέρουν ότι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται να δοθεί λύση στο πρόβλημα είναι λαθεμένος. Είναι μεγάλο λάθος να εμπιστεύεσαι για δεύτερη ή τρίτη φορά ανθρώπους που αποδεδειγμένα τα έχουν κάνει θάλασσα.
Το λάθος είναι ηθελημένο. Θέλουν με τον τρόπο αυτόν να αποφύγουν τις κρατικοποιήσεις. Να αποφύγουν τη δημιουργία μιας νέας γενιάς golden boys, που θα στηρίζονται πλέον σε έναν κρατικό μηχανισμό. Σε managers που θα εμποδίζουν στη συνέχεια τις ιδιωτικοποιήσεις των εξυγιασμένων επιχειρήσεων, επειδή ακριβώς δε θα θελήσουν να χάσουν τη δική τους εξουσία από τα χέρια.
Αναρωτιόμαστε μήπως η καλύτερη λύση θα ήταν να αφήσουμε την αγορά να λειτουργήσει! Στο κάτω – κάτω της γραφής οι managers των ύποπτων επιχειρήσεων δε μοιράστηκαν μαζί μας τα κέρδη τους στην εποχή της παντοδυναμίας τους, Ούτε και οι μέτοχοι τους τα μερίσματά τους. Γιατί θα πρέπει τώρα να μοιραστούμε τις ζημιές τους και να επιβραβεύσουμε με τα δικά μας λεφτά, με τα λεφτά των φορολογουμένων, τα δικά τους κακά έργα;
Θανάσης Μαυρίδης
thanasis.mavridis@capital.gr
http://www.capital.gr/articles.asp?showlist=0&catid=6&id=643927&expand=1
Σχόλια