«Θα φέρουμε τους Ρώσους!»
Δεν πίστευαν στ αυτιά τους οι πρεσβευτές των ξένων χωρών στο Ρέικιαβικ, ακούγοντας αυτά που τους έλεγε ο Ισλανδός πρόεδρος Ολαφουρ Ράγκναρ Γκρίμσον, ο οποίος τους είχε καλέσει σε «ανεπίσημο γεύμα». Εξω φρενών με τα εμπόδια που προβάλλουν οι ΗΠΑ και η Αγγλία (αν και όχι μόνο αυτές) στη χορήγηση του δανείου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ύψους 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο αποτελεί τμήμα ενός συνολικού πακέτου δανείων 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη σωτηρία της ισλανδικής οικονομίας και του νομίσματος της χώρας που έχει καταρρεύσει, ο Ισλανδός πρόεδρος ξεσπάθωσε: για τις ΗΠΑ και την Αγγλία ο Βόρειος Ατλαντικός είναι εξαιρετικά σημαντικός, αλλά τώρα που βρεθήκαμε στην ανάγκη μας αγνοούν, είπε. «Γι αυτό πρέπει η Ισλανδία να αναζητήσει νέους φίλους. Μπορούμε να παραχωρήσουμε στους Ρώσους τη χρήση της μέχρι πρότινος βάσης του ΝΑΤΟ στο Κέφλαβικ», τόνισε στους εμβρόντητους πρεσβευτές!
Θα αποτελούσε τρομερό πλήγμα στο διεθνές κύρος των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ αν οι Ισλανδοί υλοποιούσαν την απειλή του προέδρου τους. Δεν θα έχει ξαναγίνει μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, και μάλιστα από τα ιδρυτικά, να παραχωρήσει βάση στη... Ρωσία! Χώρια που η συγκεκριμένη βάση ήταν ουσιαστικά αμερικανική και λειτουργούσε εκεί επί σχεδόν εξήντα ολόκληρα χρόνια, μέχρι που οι ΗΠΑ την έκλεισαν πρόπερσι.
Είναι απίθανο φυσικά η ισλανδική κυβέρνηση να προχωρήσει σε τέτοιο βήμα, οι δηλώσεις όμως του Ισλανδού προέδρου προς τους πρεσβευτές είναι χαρακτηριστικές του κλίματος οργής που επικρατεί στη χώρα εναντίον των υποτιθέμενων φίλων και συμμάχων της. «Οι Ισλανδοί έχουν γίνει έξω φρενών με το γεγονός ότι η Βρετανία, σύμμαχος της Ισλανδίας στο ΝΑΤΟ, κατέφυγε ακόμη και στη χρήση του αντιτρομοκρατικού (!) νόμου εναντίον των ισλανδικών τραπεζών», γράφει η γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε».
Δεν περιγράφεται το τι «έσουρε» ο Ισλανδός πρόεδρος εναντίον των ΗΠΑ και της Αγγλίας, αλλά και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ, εκφράζοντας παράλληλα την πικρία του για το ότι οι φιλικές σκανδιναβικές χώρες Δανία και Σουηδία εγκατέλειψαν την Ισλανδία στην τύχη της. «Μόνο η Νορβηγία και οι νήσοι Φερόες μας βοήθησαν», είπε.
«Ηταν ευθέως επιθετικός εναντίον των Βρετανών», αναφέρει στην έκθεσή του προς το Οσλο ο Νορβηγός πρεσβευτής - μια έκθεση που διέρρευσε προς τη νορβηγική εφημερίδα «Κλάσεκαμπε» και το επίσης νορβηγικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ΝΤΒ και έτσι δημοσιοποιήθηκαν όσα ειπώθηκαν σε στενό κύκλο.
Οι Ισλανδοί έχουν κάθε λόγο να είναι οργισμένοι με το Λονδίνο, καθώς η οριστική κατάρρευση των ισλανδικών τραπεζών επήλθε όταν η βρετανική κυβέρνηση πήρε μέτρα ουσιαστικής δήμευσης των περιουσιακών στοιχείων των υποκαταστημάτων των ισλανδικών τραπεζών στη Βρετανία.
Ακόμη χειρότερα, οι Αγγλοι και οι Ολλανδοί δεν αφήνουν να εκταμιευθεί το συμφωνημένο δάνειο του ΔΝΤ προς την Ισλανδία, αν πρώτα δεν ρυθμιστεί το θέμα της αποζημίωσης των πελατών των ισλανδικών τραπεζών στις χώρες αυτές. «Μίλησα με εκπροσώπους του Ηνωμένου Βασιλείου που μου είπαν ότι πριν μπορέσουν να μας βοηθήσουν, επιθυμούν να αποκτήσουν καθαρή άποψη για άλλα εκκρεμή θέματα. Δεν μου άφησαν καμιά αμφιβολία για ποιο πράγμα μιλούσαν», δήλωσε ο ασκών καθήκοντα υπουργού Εξωτερικών της Ισλανδίας, Εσουρ Σκαρπχέντισον, στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» του Λονδίνου.
Ο Βόουτερ Μπος, υπουργός Οικονομίας της Ολλανδίας, βγήκε πιο ωμά: «Είμαι αντίθετος στη χορήγηση οποιουδήποτε δανείου του ΔΝΤ στην Ισλανδία μέχρις ότου η χώρα αυτή αποζημιώσει τους Ολλανδούς καταθέτες», δήλωσε την Τρίτη στην ολλανδική τηλεόραση.
Η Ισλανδία καίγεται να πάρει το δάνειο του ΔΝΤ, καθώς οι σκανδιναβικές χώρες έχουν δηλώσει ότι η λήψη του δανείου από το ΔΝΤ αποτελεί προϋπόθεση για να χορηγήσουν και αυτές δάνεια στην Ισλανδία, το νόμισμα της οποίας έχει καταρρεύσει. Ομως, ενώ η συμφωνία για τη χορήγηση του δανείου έκλεισε στις 24 Οκτωβρίου, η συνεδρίαση του ΔΝΤ για την έγκρισή του χρονοτρίβησε μέχρι την Τρίτη 4 Νοεμβρίου, αναβλήθηκε για την Παρασκευή 7 του μήνα, έπειτα μετατέθηκε για τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου και τελικά αναβλήθηκε επ αόριστον! Πώς να μην πνέουν μένεα οι Ισλανδοί κατά των Αγγλων;
ΣΤΥΓΝΟΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ
Δεν έχουν λεφτά ούτε για φάρμακα!
Η κατάρρευση της οικονομίας της Ισλανδίας και ο εκμηδενισμός του εθνικού νομίσματός της από τα κύματα κερδοσκοπικών επιθέσεων αγγλικών και αμερικανικών κερδοσκοπικών κεφαλαίων κατέστησαν την ισλανδική κορώνα ουσιαστικά μη μετατρέψιμο νόμισμα. Καθώς τα ισχνά συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έχουν σχεδόν εξαντληθεί, αν η Ισλανδία δεν πάρει το δάνειο του ΔΝΤ και τα υπόλοιπα δάνεια, αυτό σημαίνει ότι δεν θα έχει συνάλλαγμα για να πληρώσει τις εισαγωγές εμπορευμάτων - ούτε καν για τα τρόφιμα ή τα φάρμακα που εισάγει! Πρόκειται για στυγνό εκβιασμό και ανελέητο στραγγαλισμό της οικονομίας μιας μικρής χώρας 300.000 ανθρώπων από τους οικονομικούς γίγαντες του πλανήτη.
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&tag=8397
======================================
Tου Κωστα Καλλιτση / kkallitsis@kathimerini.gr
Ζούμε την απόλυτη καταιγίδα. Κομβικό σημείο των δραματικών εξελίξεων, η Δευτέρα 15.9.2008, όταν αφέθηκε η Lehman να καταρρεύσει, μετά την άρνηση της China Investment Co. να ρισκάρει και άλλα κεφάλαια σε αυτήν. Ακολούθησε η κατάρρευση των αγορών. Τα μέτρα που είχαν ανακοινωθεί μέχρι την Παρασκευή αποδείχθηκαν ασπιρίνες, μη δραστικές κατά της πανώλους που λέγεται «έλλειψη εμπιστοσύνης». Οι διατραπεζικές αγορές είναι κλινικά νεκρές, το euribor έχει εκτιναχτεί στο 5,38% (το υψηλότερο 10ετίας) και το libor έχει σκαρφαλώσει στο 4,82%. Ολόκληροι κλάδοι (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία) ασφυκτιούν και το πετρέλαιο προεξοφλεί την ύφεση πέφτοντας κάτω από τα 80 δολ./βαρέλι.
Η μεγάλη κρίση, ένα «1929» με αναλογίες και διαφορές από το πρωτότυπο, είναι εδώ.
Σήμερα, σκάνε οι «φούσκες Γκρίνσπαν» και οι τιμές ορμούν ιλιγγιωδώς προς τα κάτω. Οπως τότε, έτσι και τώρα αξίες καταστρέφονται. Αλλά τώρα η καταστροφή είναι μεγαλύτερη. Πρώτον γιατί ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο Ευρώπη και ΗΠΑ, είναι ολόκληρος ο πλανήτης. Δεύτερον, γιατί τα κεφάλαια είναι πολλαπλάσια. Και, τρίτον, γιατί το παιγνίδι είναι σύνθετο, παίζονται τεράστια στοιχήματα (τα hedge funds, με κεφάλαια περίπου 2 τρισ. δολ. παίζουν στοιχήματα 60 τρισ. δολάρια, τέσσερις φορές το ΑΕΠ των ΗΠΑ). Τότε σημειώθηκαν γεωπολιτικές αλλαγές, η Βρετανία αποδείχθηκε πολύ κουρασμένη, τα κεφάλαια στράφηκαν στις ΗΠΑ. Τώρα, πολλοί υποστηρίζουν ότι η Κίνα θα αποδειχθεί η Αμερική του 21ου αιώνα. Τότε, υπήρξε μια συγκροτημένη άποψη για την ανοικοδόμηση (το New Deal). Τώρα, δυστυχώς, δεν υπάρχει συγκροτημένο εναλλακτικό υπόδειγμα. Βέβαιο, ωστόσο, θεωρείται ότι η εποχή της απο-ρύθμισης θα παραχωρήσει τη θέση της στην εποχή της ρύθμισης - τουλάχιστον στη χρηματοπιστωτική σφαίρα.
Η κρίση είναι η εκκίνηση ενός νέου οικονομικού και πολιτικού ταξιδιού. Η Ιθάκη του είναι ακόμη αδιόρατη, απροσδιόριστη. Θα εξαρτηθεί (και) από την έκταση που η κρίση θα πάρει. Τι εννοούμε;
Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι μόνον η χρεοκοπία της μιας ή της άλλης τράπεζας. Αν η κρίση δεν ανακοπεί σύντομα, ο μεγάλος εφιάλτης διαφαίνεται στον ορίζοντα: Η χρεοκοπία κρατών.
Η Ισλανδία ήταν, απλώς, η πλέον ευάλωτη, διότι όλη η οικονομία της είναι, κατ’ ουσίαν, έξι τράπεζες (οι τρεις μεγαλύτερες ήδη χρεοκόπησαν και κρατικοποιήθηκαν…) και έτσι η πιστωτική κρίση πλήττει άμεσα το κράτος. Ομως, η κρίση έχει μεγάλες (όχι αβάσιμα) ορέξεις: Πλήττει τα οικονομικά όλων των κρατών, καθώς οι τράπεζες τα δανείζουν με υψηλά επιτόκια εκμεταλλευόμενες την έλλειψη ρευστότητας. Αλλά ορισμένα κράτη κινδυνεύουν να ανακαλύψουν την ορθότητα μιας αιχμηρής ρήσης της Τζόαν Ρόμπινσον: Χειρότερο από το να σε εκμεταλλεύονται είναι να μη θέλει κανείς να σε εκμεταλλευτεί…
Με άλλα λόγια: Τα κεφάλαια, πανικοβλημένα, είτε θα δανείζουν με υπέρογκα επιτόκια τα πλέον αδύναμα κράτη είτε (το χειρότερο…) δεν θα τα δανείζουν ολωσδιόλου. Ποια κράτη βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο; Εκείνα που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη δανεισμού για να χρηματοδοτούν τις δαπάνες τους (τα σπάταλα «κράτη χρεώστες» που έλεγε, περιγράφοντας το ελληνικό κράτος, ο Αγγελος Αγγελόπουλος...), σε εκείνες τις οικονομίες που είναι οι λιγότερο ανθεκτικές, διότι το μοντέλο λειτουργίας τους είναι παρωχημένο, απροσάρμοστο στα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης και παράγει υψηλά ελλείμματα.
Αν αυτό σας λέει κάτι, δικαιολογημένα δεν θα νιώθετε καλά. Αμφιβάλλουμε, βέβαια, αλλά δεν αποκλείεται να μη νιώθει καλά ούτε η πολιτική ηγεσία μας. Η νωχελική απόλαυση της εξουσίας έχει τίμημα.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_12/10/2008_288115
===========
Τhe Economist
Υστερα από μία δεκαετία ανόδου, η στερλίνα καταρρίπτει τώρα το ένα ρεκόρ πτώσης μετά το άλλο. Οπως αναμενόταν, η πτώση της στερλίνας αποτέλεσε την αφορμή μιας νέας διαμάχης πάνω στην άρνηση της Βρετανίας να απέχει από την Ευρωζώνη. Αντίθετα, όμως, οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν το επιχείρημα αποχής της οικονομίας από το ευρώ.
Η πτώση της στερλίνας δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη. Το νόμισμα κάθε χώρας είναι σύμβολο ισχύος και η τρέχουσα οικονομική κρίση έχει πλήξει την αξιοπιστία κάθε ισχυρής δυνάμεως στη διεθνή οικονομική σκηνή. Πηγή ανησυχίας για τη Βρετανία είναι η εξασθένηση της δημοσιονομικής θέσης της, γεγονός που επηρεάζει την αξιοπιστία της χώρας στους ξένους επενδυτές που κατέχουν το ένα τρίτο του δημοσιονομικού χρέους της. Ενα άλλο αρνητικό σενάριο είναι ότι πρόκειται για μια Ισλανδία σε μεγαλύτερη έκδοση.
Αυτοί οι φόβοι είναι δικαιολογημένοι μέχρις ενός ορίου. Το σενάριο που θέλει τη Βρετανία να είναι μια μεγαλύτερη «Ισλανδία», της οποίας το νόμισμα κατέρρευσε μαζί με τις τράπεζες της χώρας, δεν έχει απόλυτη απήχηση στην πραγματικότητα. Κατ’ αρχάς, τα μεγέθη των δύο χωρών διαφέρουν διαμετρικά. Η Ισλανδία έχει έναν πληθυσμό 330.000 κατοίκων έναντι των 60 εκατομμυρίων της Βρετανίας. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι τραπεζικές υποχρεώσεις, δηλαδή τα περιουσιακά στοιχείων καταθετών, σε εθνικό επίπεδα έφθαναν στα μέσα του τρέχοντος έτους, σχεδόν, στο δεκαπλάσιο του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Η αναλογία της Βρετανίας περιορίζεται στο 4,7, ξεπερνώντας ισχνά το αντίστοιχο 3,5 στην Ευρωζώνη και το 6,8 στη Σουηδία.
Η υψηλή αναλογία της Βρετανίας αντικατοπτρίζει, ουσιαστικά, τον «ιστορικό ρόλο» του Σίτι του Λονδίνου ως διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο.
Παράλληλα, όμως, η μεγάλη πτώση της στερλίνας αντανακλά, μερικώς, τη βίαιη διόρθωση ενός υπερτιμημένου νομίσματος.
Η πτώση της ωφελεί τους εξαγωγείς της χώρας. Για τον κεντρικό τραπεζίτη της Βρετανίας, Μέρβιν Κινγκ, οι πληθωριστικές πιέσεις από την κατολίσθηση της στερλίνας μηδενίζονται από την κατάρρευση των τιμών των εμπορευμάτων και την εξασθένηση της εσωτερικής ζήτησης λόγω ύφεσης. Γιατί λοιπόν να παραιτηθεί η Βρετανία από τη στερλίνα;
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_25/12/2008_297347
Σχόλια