ΑΝΑΛΥΤΕΣ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΟΤΙ ΘΑ ΒΑΡΕΣΟΥΝ ΚΑΝΟΝΙ 150 ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Στην ουρά για πτώχευση!
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Ποια τράπεζα έχει σειρά; Οι εικόνες που έρχονται από την Αμερική θυμίζουν όλο και περισσότερο τις σκηνές πανικού του 1930, καθώς τα θεμέλια του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος τρίζουν και οι επιχειρήσεις σωτηρίας της αμερικανικής κυβέρνησης δεν φαίνεται να πείθουν.
Δεκάδες αμερικανοί καταθέτες κάνουν ουρές έξω από την καταρρεύσασα τράπεζα Indy Mac.Οι αναλυτές φοβούνται ότι έως και 150 αμερικανικές τράπεζες μικρομεσαίου μεγέθους σε σύνολο 7.500 που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο κινδυνεύουν με πτώχευση τους επόμενους μήνες 12 με 18. Αλλες ενδέχεται να κλείσουν καταστήματα ή να συγχωνευτούν.Στην τελευταία πιστωτική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990 είχαν πτωχεύσει περισσότερες από 1.000 τράπεζες.Σκηνές πανικούΠαρά τις εγγυήσεις που παρέχει η κρατική εταιρεία Federal Deposit Insurance (FDIC), ότι οι καταθέτες δεν θα χάσουν τα λεφτά τους, η πρόσφατη πτώχευση της στεγαστικής τράπεζας IndyMac της Καλιφόρνια, η μεγαλύτερη μετά την κατάρρευση το 1984 της τράπεζας Continental Illinois, προκάλεσε στις αρχές της εβδομάδας σκηνές Northern Rock, με πελάτες να πολιορκούν τα γκισέ της τράπεζας για να πάρουν τα λεφτά τους. Η FDIC εγγυάται καταθέσεις άνω των 100.000 δολαρίων, μέτρο που δεν «πιάνει» ωστόσο τους 10.000 τουλάχιστον μικροκαταθέτες της IndyMac.Η FDIC διαθέτει αποθεματικό 53 δισ. δολαρίων για αποζημίωση καταθετών τραπεζών που έχουν χρεοκοπήσει. Η κατάρρευση της IndyMac εκτιμάται ότι θα στοιχίσει στην FDIC 4 με 8 δισ. δολάρια, δηλαδή έως και 15% του υπάρχοντος αποθεματικού. Μέχρι στιγμής φέτος μόνο έξι τράπεζες έχουν καταρρεύσει, με τη FDIC να «ανησυχεί» για 90 τράπεζες. Η κατάρρευση της IndyMac που είχε ενεργητικό 32 δισ. δολαρίων, παρά τις επιπτώσεις στην τοπική οικονομία και κοινωνία της Καλιφόρνια, δεν είναι παρά σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στην επαπειλούμενη κατάρρευση των δύο μεγαλύτερων αμερικανικών ιδρυμάτων στεγαστικής πίστης, των Fannie Mae και Freddie Mac.Οι δύο στεγαστικές τράπεζες διαθέτουν ή εγγυώνται χρεόγραφα άνω των 5 τρισ. δολαρίων, σε σύνολο 12 τρισ. δολαρίων της αμερικανικής ενυπόθηκης αγοράς. Ενα στα δύο ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ έχουν ως εγγυητή μία από τις δύο εν λόγω τράπεζες, το χαρτοφυλάκιο των οποίων ξεπερνά ακόμη και αυτή την αγορά των αμερικανικών κρατικών ομολόγων που υπολογίζεται σε 4,5 τρισ. δολάρια. Οι μετοχές των Fannie και Freddie έχουν υποχωρήσει πάνω από 70% μόνο φέτος και καταγράψει ζημιές 11 δισ. δολαρίων τους τελευταίους εννιά μήνες.Η Fed, μπροστά στον κίνδυνο χρεοκοπίας, έσπευσε να ανακοινώσει σχέδιο σωτηρίας ανάλογο με αυτό της Bear Stearns τον περασμένο Μάρτιο. Ανοιξε τη γραμμή έκτακτων πιστώσεων που ίσχυε μόνο για τις επενδυτικές τράπεζες ενώ η αμερικανική κυβέρνηση αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο εξαγοράς μέρους των μετοχών των Fannie και Freddie.Το ενδεχόμενο πλήρους εθνικοποίησης των δύο τραπεζών φαίνεται προς το παρόν να έχει αποκλειστεί, όχι μόνο για ιδεολογικούς λόγους αλλά και για πρακτικούς. Η ανάληψη των χρεών και των υποχρεώσεων των Fannie και Freddie θα αύξανε κατά 50% μέσα σε μια μέρα το αμερικανικό κρατικό χρέος, το οποίο θα έφθανε πλέον το ισόποσο του αμερικανικού ΑΕΠ.Η επαπειλούμενη κατάρρευσή τους δεν είναι αμερικανικό μόνο πρόβλημα αλλά διεθνές, καθώς τα χρέη των Fannie και Freddie πουλιόνταν ως τίτλοι σε επενδυτές από ολόκληρο τον κόσμο, με κυριότερους αγοραστές την Ιαπωνία και την Κίνα, που θεωρούσαν τα χρεόγραφα των δύο εν λόγω ιδρυμάτων «εγγυημένα» από το αμερικανικό Δημόσιο.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - 20/07/200
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=66983040
====================
Η γνώση ως παραγωγική επένδυση
Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ ON LINEΤετάρτη, 2 Ιανουαρίου 2008 11:06
http://www.naftemporiki.gr/news/redirstory.asp?id=1457789
- ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ χρόνια, οι επενδύσεις σε γνώση υπερτερούν των αντίστοιχων σε μεταποιητικές δραστηριότητες. Πριν εξήντα χρόνια, ο μεγάλος -αλλά άγνωστος στη χώρα μας- Αυστριακός οικονομολόγος Λούντβιχ Έλντερ φον Μίζες (1881-1973), στο μνημειώδες έργο του «Η Ανθρώπινη Δράση» έγραφε ότι, αν δώσει κανείς σε κάποιον ένα ψάρι, θα φάει για μια-δυο ημέρες. Όμως, αν τού μάθει να ψαρεύει, θα τρώει σε όλη του τη ζωή.Στην άποψη αυτή, η οποία αποτελεί και ένα από τα χαρακτηριστικά της ελεύθερης οικονομίας, θα μπορούσαμε σήμερα να προσθέσουμε την ανακάλυψη νέων μεθόδων αλιείας, τις ιχθυοκαλλιέργειες, το μάρκετινγκ αλιευμάτων, τη γενετική ψαριών, καθώς και την προστασία από την υπεραλιεία. Με τους τρόπους αυτούς, πολλοί άνθρωποι μπορούν να σιτιστούν με ψάρια, χωρίς κόστος και σε ευρύτατη κλίμακα. Ασφαλώς δε, όλες οι παραπάνω εφευρέσεις μπορούν να κάνουν κάποιους πλούσιους. Διότι, στην εποχή που διανύουμε, οι νέες ιδέες, περισσότερο από τις αποταμιεύσεις ή τις επενδύσεις, αποτελούν το κλειδί για την ευημερία και για τη δημιουργία μικρού ή μεγάλου ιδιωτικού πλούτου. Δικαιώνεται, έτσι, ο Πωλ Ρόμερ, Αμερικανός οικονομολόγος του πανεπιστημίου του Σικάγου, ο οποίος το 1990 δημοσίευσε σε γνωστό περιοδικό ένα οικονομικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης στο οποίο η οικονομία της γνώσης έπαιζε τον πρώτο ρόλο, ύστερα από διακόσια και πλέον χρόνια αφάνειας. Με τίτλο «Ενδογενείς Τεχνολογικές Αλλαγές», το άρθρο του Πολ Ρόμερ προκάλεσε αίσθηση τόσο στους οικονομολόγους, όσο και στους ειδικούς του μάνατζμεντ.Στο τριαντασέλιδο άρθρο του στην αμερικανική Επιθεώρηση Πολιτικής Οικονομίας, ο Πολ Ρόμερ κατέθετε μία νέα αντίληψη για την τεχνολογία, τονίζοντας ότι κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμά της αποτελεί το ότι δεν πρόκειται ούτε για δημόσιο, ούτε για ιδιωτικό αγαθό. Είναι ένα αγαθό με μερικώς αποκλειστικό χαρακτήρα και χωρίς αντίπαλο. Κατά το συγγραφέα, τα χωρίς αντίπαλο αγαθά μπορούν να αντιγράφονται και να χρησιμοποιούνται ταυτοχρόνως από πάρα πολύ κόσμο. Επίσης, είναι μερικώς αποκλειστικά διότι, έως κάποιον βαθμό, η πρόσβαση σε αυτά μπορεί να ελέγχεται. Τα αντίπαλα αγαθά είναι αντικείμενα, ενώ τα χωρίς αντίπαλο είναι ιδέες. Λόγου χάρη, ένα κονσέρτο τζαζ, το λογισμικό ενός προσωπικού υπολογιστή, το ντιζάιν ενός καινούργιου τσιπ για κομπιούτερ, ένας δίσκος των Μπιτλς, είναι -μεταξύ άλλων- αγαθά χωρίς αντίπαλο, τα οποία εξαρτώνται από τη γνώση, τη φαντασία και τη δημιουργική ικανότητα. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, αγαθά τα οποία προέρχονται από άυλους συντελεστές, τους οποίους η οικονομική επιστήμη δεν είχε ποτέ λάβει υπ' όψιν της μέχρι το 1960.Συνεπώς, με την εις βάθος ανάλυσή του, ο Πολ Ρόμερ έριξε νέο φως στον πανταχού παρόντα ρόλο των ιδεών στην οικονομική δραστηριότητα και ανέδειξε ως παράγοντες δημιουργίας πλούτου τις πατέντες, τα επιχειρηματικά μυστικά, τους αλγόριθμους, τις συνταγές, τις διαδικασίες, τις επιχειρηματικές μεθόδους, τα πνευματικά δικαιώματα, τους επιστημονικούς κανόνες και άλλα διάφορα άυλα στοιχεία, τα οποία συνολικά αποκάλεσε: οικονομία της γνώσης. Παράλληλα, έριξε άπλετο φως και στην αναπόφευκτη ένταση που υπάρχει μεταξύ της υιοθετήσεως κινήτρων για την παραγωγή νέων ιδεών και τη διατήρηση κινήτρων για τη διασπορά και χρήση της υπάρχουσας γνώσης, η οποία είναι συνυφασμένη με την πνευματική ιδιοκτησία. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Πολ Ρόμερ υποστηρίζει ότι, σε κοινωνίες στις οποίες η παραγωγή νέων ιδεών δεν λαμβάνεται σοβαρότατα υπ' όψιν από τις κυβερνήσεις ως νομισματικό και φορολογικό στοιχείο, τότε παρατηρείται υπανάπτυξη στην εφευρετικότητα, η οποία φαλκιδεύει την πρόοδο και, τελικώς, πλήττει τα πτωχότερα στρώματα. Από τη δημοσίευσή του και μετά, το άρθρο του έγινε αντικείμενο επεξεργασίας στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία και η γνώση μπήκε πλέον για καλά στην οικονομική και επιχειρηματική ζωή. Ταυτοχρόνως, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών άρχισαν να λαμβάνουν σοβαρά υπ' όψιν τους και το ρόλο των επιχειρηματιών και του επιχειρείν στον τομέα αυτόν. Έτσι, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις σε Αμερική και Ιαπωνία άρχιζαν να επενδύουν μαζικά τόσο στην παραγωγή και αξιοποίηση γνώσεων, όσο και στην προσέλκυση ταλέντων στους κόλπους τους. Οι επενδύσεις στους τομείς αυτούς έτυχαν ειδικών κινήτρων, με αποτέλεσμα σήμερα στις δύο αυτές χώρες να αντιπροσωπεύουν ποσοστό 30% του συνόλου των παραγωγικών τους επενδύσεων. Στους δε τομείς της πληροφορικής, της βιοτεχνολογίας και της γενετικής, οι επενδύσεις γνώσεων καλύπτουν το 90% του συνόλου.Αρκεί να σημειώσουμε ότι η Microsoft απασχολεί στην παραγωγή νέων ιδεών 1.600 άτομα, ισχυρώς αμειβόμενα, από τα οποία αντλεί κάθε χρόνο περί τις 21.000 νέες ιδέες επί παντός του επιστητού. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι από το τμήμα νέων ιδεών της Microsoft έφυγαν 160 άτομα, για να δημιουργήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις σε είκοσι διαφορετικές χώρες του κόσμου. Το τμήμα ιδεών της Toyota ήταν αυτό που συνέβαλε αποφασιστικά στο να εκτοπίσει η ιαπωνική εταιρεία, το 2007, την αμερικανική General Motors (GM) από την πρώτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη αυτοκινητοβιομηχανιών. Το γεγονός αυτό θεωρείται ιστορικό, διότι η GM κατείχε τα σκήπτρα της παγκόσμιας βιομηχανίας αυτοκινήτων 60 και πλέον χρόνια. Κύρια πλεονεκτήματα της Toyota στην ανοδική της πορεία υπήρξαν το ντιζάιν, τα υβριδιακά αυτοκίνητα, οι καινοτομίες στο μάρκετινγκ και, βεβαίως, το βάρος που έριξε σε έρευνα και ανάπτυξη, προδικάζοντας τις σημερινές υψηλές τιμές των υγρών καυσίμων. Σήμερα, τα κέντρα ιδεών της επιχείρησης μελετούν τις αυριανές καταναλωτικές συμπεριφορές στις αναπτυγμένες χώρες και προσπαθούν να ανιχνεύσουν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις τους στις αποφάσεις για αγορά αυτοκινήτου.Παρόμοιες έρευνες στον τομέα των ειδών άμεσης κατανάλωσης κάνει και η Procter & Gamble, μία εταιρεία η οποία διατηρείται παγκοσμίως στην πρώτη θέση ακριβώς επειδή παράγει καινοτόμες ιδέες σε όλα τα επίπεδα της δραστηριότητάς της.«Είτε αυτό αρέσει σε κάποιους πολιτικούς και επιχειρηματίες είτε όχι, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι βιώνουμε τον παγκόσμιο πόλεμο της φαιάς ουσίας. Γι αυτό και οι επενδύσεις στον τομέα αυτόν διπλασιάζονται κάθε τρία χρόνια. Η φαιά ουσία είναι το κλειδί του μέλλοντος για τον κόσμο μας και δεν αποκλείω σε λίγα χρόνια η αξία της να βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με τα αντίστοιχα του πετρελαίου. Στη μάχη αυτή δεν υπάρχουν περιθώρια για ολιγωρίες. Όποιος προλάβει, τον Κύριο θα δει. Πολύ σύντομα, ο χώρες και οι επιχειρήσεις θα κρίνονται από την ποιότητα της φαιάς ουσίας τους. Αυτό σημαίνει ότι θα κρίνονται από το επίπεδο των Πανεπιστημίων τους (με κεφαλαίο Π), υπό την ευρεία έννοια του όρου».Αυτά μάς λέει ο κ. Κλοντ Αλέγκρ -Γάλλος πρώην υπουργός Παιδείας επί σοσιαλιστικής κυβερνήσεως Λιονέλ Ζοσπέν- ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του όταν διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση στην οποία συμμετείχε ήταν αναποφάσιστη μπροστά στις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να γίνουν με στόχο την τόνωση της γαλλικής παιδείας, σε ένα περιβάλλον ανάδειξης της γνώσης.Ο Αμερικανός σύμβουλος επιχειρήσεων Λάρι Μπόσιντι πολύ σωστά επισημαίνει, από την πλευρά του, ότι για να δημιουργηθούν, να προχωρήσουν και να γίνουν πράξη οι νέες ιδέες στις επιχειρήσεις, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εκπόνηση ενός νέου επιχειρηματικού σχεδίου και η ύπαρξη νέας ίσως ηγεσίας, που να είναι ανοικτή στις νέες ιδέες, στη γνώση και στις αλλαγές. «Είναι γεγονός ότι οποιαδήποτε επιχείρηση προσδοκά να επιβιώσει στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον, θα πρέπει να ανεβάσει τον πήχη ως προς την ηγεσία της. Κάποια προσόντα θα είναι πάντοτε σημαντικά -όπως η πειθαρχία, η ακεραιότητα, η ωριμότητα, η αυτοσυγκράτηση. Κάποια μειονεκτήματα, για τα οποία υπήρχε ανοχή στο παρελθόν, όπως η ανικανότητα να ακούς νέες απόψεις, δεν θα είναι πλέον ανεκτά. Ορισμένα προσόντα τα οποία δεν είχαν ιδιαίτερη σημασία για την επιλογή των ηγετών, τώρα βρίσκονται ψηλά στον κατάλογο των κριτηρίων για την ηγεσία. Δύο ηγετικά προσόντα, απολύτως απαραίτητα σήμερα, δεν περιλαμβάνονται στις συνηθισμένες λίστες προσόντων. Το πρώτο είναι η επιχειρηματική ευφυΐα -περισσότερο γνωστή ως επιχειρηματικό δαιμόνιο. Το δεύτερο είναι η ανάγκη για γνώση -ή, για να το διατυπώσουμε αλλιώς, η άρνηση να θεωρείς ο,τιδήποτε ως δεδομένο και η ακόρεστη περιέργεια για ο,τιδήποτε καινούργιο και διαφορετικό», επισημαίνει.Στο επίπεδο αυτό, ωστόσο, τίθεται και ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα. Όπως τονίζει ο Λάρι Μπόσιντι, «οι εταιρείες είναι γεμάτες από ανθρώπους με ικανότητες, άνδρες και γυναίκες, που δουλεύουν σκληρά και τα δοκιμασμένα στο χρόνο ηγετικά τους προσόντα τούς έφεραν στην κορυφή μιας επιχείρησης. Παρόλα αυτά, όμως, δεν είναι κατάλληλοι για τα νέα καθήκοντα που προκύπτουν. Θα πρέπει να το πούμε ωμά και σκληρά: μόνον οι ηγέτες που έχουν την ικανότητα να βλέπουν την πραγματικότητα όπως είναι έχουν πιθανότητα να πετύχουν στο νέο περιβάλλον. Αυτοί που δεν μπορούν, θα πρέπει να ξανασκεφθούν τα σχέδια που έχουν για την καριέρα τους, πριν κάποιοι άλλοι αποφασίσουν γι αυτούς». Είναι συνεπώς κατάδηλο ότι, στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται για τις επιχειρήσεις, αναδεικνύονται και νέες κατηγορίες προσόντων για στελέχη και επιχειρηματίες, με το επιχειρηματικό δαιμόνιο να παίζει σημαίνοντα ρόλο.Αυτό, εξάλλου, αναγνωρίζει -και διατυμπανίζει προς κάθε κατεύθυνση- και ο Γουόρεν Μπάφετ, ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, του οποίου το επιχειρηματικό δαιμόνιο είναι θρυλικό. «Οι άνθρωποι με επιχειρηματικό δαιμόνιο γνωρίζουν πώς να κερδίζουν χρήματα, γιατί μπορούν να γεννούν και να αξιοποιούν ιδέες. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν μία εσωτερική αίσθηση για το εξωτερικό τους περιβάλλον και μπορούν έτσι να εντοπίζουν και να γνωρίζουν τις τάσεις που θα επηρεάσουν τις επιχειρήσεις τους. Κατανοούν τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των εσωτερικών δραστηριοτήτων των επιχειρήσεών τους. Ψάχνουν συνεχώς για τον συνδυασμό των οικονομικών τους στόχων που θα τους κάνει συνεπείς μεταξύ τους, αλλά και με τα υπόλοιπα συστατικά του επιχειρηματικού μοντέλου. Ωθούνται να επιλύουν τα προβλήματα και να εντοπίζουν τις ευκαιρίες. Στο τέλος της ημέρας, μετρούν την επιτυχία τους όχι με τη δύναμη που απέκτησαν ή με τους επαίνους που απέσπασαν, αλλά με την ικανοποίηση που νοιώθουν από την επίτευξη των οικονομικών τους στόχων», λέει ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος, ο οποίος σήμερα ασχολείται με φιλανθρωπικά έργα.«Οι άνθρωποι με επιχειρηματικό δαιμόνιο», επισημαίνει ο Γ. Μπάφετ, «γνωρίζουν, επίσης, ότι, κάτω από όλες αυτές τις λεπτομέρειες, υπάρχει ουσιαστική απλότητα. Ωστόσο, για να επιβιώνουν σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις, το ένστικτο που ίσως καλλιεργεί το επιχειρηματικό δαιμόνιο δεν αρκεί. Απαιτείται και γνώση. Είναι ανάγκη, μάνατζερ και επιχειρηματίες να μάθουν να γνωρίζουν. Πρόκειται για μία αδιάκοπη αναζήτηση, για το 1% της πληροφορίας που θα μπορούσε να κάνει όλη τη διαφορά για τις προοπτικές μιας επιχείρησης. Συνεπώς, επιχειρηματίες και στελέχη είναι ανάγκη να βλέπουν τι υπάρχει στον ορίζονται και, στο βαθμό που είναι δυνατόν, και πέρα από αυτόν. Οι ηγέτες με αυτό το προσόν κοιτάζουν πάντα στο βάθος του δρόμου για να δουν τι υπάρχει μπροστά τους -και ποτέ πάνω από τον ώμο τους, για να δουν τι έρχεται πίσω τους.Έχουν έτσι τη δυνατότητα να βλέπουν τον κόσμο όπως πραγματικά είναι και άρα μπορούν να ελέγχουν το πεπρωμένο της επιχείρησής τους πολύ καλύτερα από αυτούς που δεν το κάνουν».Και ο νοών νοείτω.
ΑΘΑΝ. Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
==============«Δωράκια», επιταγές και χοντρές μίζες
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_22/06/2008_274920
Tου Aλεξη Παπαχελα
Πολύς λόγος γίνεται τον τελευταίο καιρό για μίζες, προμήθειες κ.λπ. κ.λπ. Καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε για τι πράγμα μιλάμε, για να μη βάζουμε και όλες τις περιπτώσεις στο ίδιο καλάθι. Λοιπόν, πρώτη κατηγορία «διαφθοράς» είναι αυτή που δυστυχώς οι πολιτικοί, και πολλές φορές και οι συγγενείς τους, δεν καταλαβαίνουν καν ότι συνιστά διαφθορά. Είναι αυτό που λαϊκά θα αποκαλούσαμε «δωράκια». Οι πολιτικοί έχουν μάθει να λειτουργούν ως πρίγκιπες βασιλείου του Κόλπου και να δέχονται μικρά ή μεγάλα δωράκια χωρίς να το πολυσκέπτονται. Πριν από πολλά χρόνια, ένας φίλος συνάντησε σε διάστημα μερικών ημερών τρεις διαφορετικούς ανθρώπους που ήταν ο καθένας μέλος οικογένειας πολιτικού, από διαφορετικά κόμματα. Και οι τρεις φορούσαν το ίδιο πολύ ακριβό ρολόι που ήταν δυσεύρετο τότε και πολύ της μόδας. Λόγω ακατανίκητης περιέργειας ρώτησε τον πρώτο πού το βρήκε για να ανακαλύψει πως ήταν δώρο σκοτεινού αλλά εξαιρετικά χαρισματικού «συνεργάτη» μεγάλου επιχειρηματία της εποχής με επιδόσεις σε κρατικές προμήθειες. Ο δεύτερος «τα μασούσε» και ο τρίτος ανέφερε χωρίς πολλά πολλά πως ήταν δώρο από την ίδια πηγή. Ρολόγια, κομπιούτερ, οικόπεδα σε νησιά, σκάφη θεωρούνται εδώ και χρόνια απολύτως λογικά δωράκια για έναν πολιτικό ή τους συγγενείς του. Και άμα κολλήσεις σε κανέναν, θα σου πει «έλα μωρέ, κάτι τρέχει στα...». Είναι βλέπετε τόσο εθισμένοι στην πριγκιπική συμπεριφορά που τους εκπλήσσει η δική μας έκπληξη...
Δεύτερη κατηγορία, οι σακούλες ή επιταγές που φτάνουν σε γραφεία κομμάτων ή υποψηφίων. Πρόκειται για παλαιά παράδοση. Αλλάζει απλώς το στυλ. Ο πολιτικός που είναι εντάξει, θα δώσει κουπόνια ως απόδειξη, ο άλλος θα... κλέψει από τα κλεμμένα. Εμείς όμως δεν θα μάθουμε ποτέ αν ο υπουργός κ. Α πήρε και πόσα κατά την προεκλογική περίοδο και πριν βρεθεί σε πόστο από το οποίο παίρνει αποφάσεις που επηρεάζουν άμεσα τον επιχειρηματία που τόσο απλόχερα σκόρπιζε χαρά... Στην Αμερική, αυτή η διαπλοκή είναι θεσμοθετημένη. Ο ψηφοφόρος μπορεί να μάθει με μια επίσκεψη στο Διαδίκτυο πόσα έδωσε η Λόκχηντ στον Ομπάμα και να βγάλει τα συμπεράσματά του. Είναι ίσως μία λύση, όλα νόμιμα, όλα στη φόρα.
Και μετά υπάρχει βεβαίως η χοντρή διαφθορά, ο υπουργός που τα «παίρνει» για μια προμήθεια ή ζει από τα μαύρα που του δίνει κάθε μήνα ένας επιχειρηματίας. Ολα αυτά συμβαίνουν δεκαετίες τώρα και το φαινόμενο απλά εξαπλώθηκε στη δεκαετία του 1980, όταν η διαφθορά νομιμοποιήθηκε ως εργαλείο αναδιανομής πλούτου. Τώρα, ο επιχειρηματίας που θέλει να πάει μπροστά βρίσκει μπροστά του ένα δικηγόρο ή κάποιον άλλο «εκπρόσωπο» που του λέει εμπιστευτικά «ξέρεις ο δικός μου πάει για αρχηγός και χρειάζεται πολλά λεφτά...».
Και ασφαλώς όλα αυτά συμβαίνουν και διεθνώς. Ο καρκίνος του φαύλου κύκλου, πολιτικό χρήμα - επικοινωνία - πολιτικές αποφάσεις, αποτελεί ένα παγκόσμιο γόρδιο δεσμό. Οσο η πολιτική γίνεται ένα ακριβό σπορ, όσο βασίζεται σε ακριβές τεχνικές και την επικοινωνία, τόσο πιο εξαρτημένοι θα γίνονται οι πολιτικοί από «δωράκια», σακούλες ή καταθέσεις στον... Λίβανο. Είναι προφανές πως αυτός ο καρκίνος τρώει τα σωθικά κάθε πολιτικού συστήματος. Πού και πού το σύστημα ξεβράζει κάνα δυο πλεονέκτες που ήθελαν και... απόδειξη ή το παράκαναν. Στην Αθήνα, υπάρχει μια διακομματική παρέα «κολλητών» που λατρεύει και προστατεύει αυτό το σύστημα. Οι απολογητές του συστήματος έκραζαν παλαιότερα κάθε βράδυ «διαφθορά, διαπλοκή, πού τα είδατε;» λες και ζούσαν στην Ελβετία...Λύσεις εύκολες, είναι η αλήθεια, δεν υπάρχουν γιατί λίγο ο ανθρώπινος χαρακτήρας λίγο το κοινωνικό περιβάλλον και μαζί και η δύναμη της συνήθειας μασάνε τις ηθικολογίες και τις παραινέσεις περί μηδενικής ανοχής και τις φτύνουν προς μεγάλη ικανοποίηση κάθε κυνικού παρατηρητή της πολιτικής σκηνής.
=================
Και τώρα, ποιο μοντέλο;
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_22/06/2008_274904
Του Γιωργου Παγουλατου*
Δέκα χρόνια μετά την ΟΝΕ, η ζώνη του ευρώ επιδεικνύει την αντοχή της στη χειρότερη οικονομική κρίση των τελευταίων τριάντα ετών, και το πολιτικό μας σύστημα δοκιμάζει τη δική του αντοχή απέναντι στο χειρότερο σκάνδαλο των τελευταίων είκοσι ετών. Η καταιγίδα επιτάσσει αντιστικτικά έναν νηφάλιο συλλογικό αναστοχασμό για τις προοπτικές μας στη Ζώνη του Ευρώ.
Διαπίστωση πρώτη: Ως τώρα καλά τα καταφέραμε. Νομισματική σταθερότητα, φτηνά επιτόκια, ταχεία ανάπτυξη.
Διαπίστωση δεύτερη: Τα δύσκολα ήδη διαφαίνονται. Ο πληθωρισμός μας είναι από τους υψηλότερους. Η οικονομία μας παραπαίει στις τελευταίες θέσεις της διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Προσελκύουμε περιορισμένες παραγωγικές επενδύσεις, είμαστε ουραγός σε οτιδήποτε έχει να κάνει με υψηλή τεχνολογία, έρευνα, καινοτομία, κοινωνία της πληροφορίας, εξαγωγές τεχνολογικής αξίας. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι σε μόνιμη ομηρία. Αναπτυξιακά οράματα περνούν και φεύγουν: στοχευμένος τουρισμός, αγροβιομηχανία, πράσινη οικονομία; Επιχειρηματικός, ναυτιλιακός και χρηματοοικονομικός κόμβος για τη νοτιοανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή; Η δημόσια συζήτηση από άλλα κυριαρχείται. Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία.
Διαπίστωση τρίτη: Χωρίς μεταρρυθμίσεις, το μοντέλο μας δεν είναι διατηρήσιμο. Στην Ευρώπη διακρίνουμε τέσσερις βασικές εκδοχές καπιταλισμού. Το αγγλοσαξονικό μοντέλο των απελευθερωμένων αγορών επιτυγχάνει αυξημένη οικονομική αποδοτικότητα και δημιουργία θέσεων εργασίας, με τίμημα όμως υψηλότερα επίπεδα φτώχειας και ανισότητας. Το γερμανικό μοντέλο των ισχυρών κοινωνικών εταίρων έχει καλύτερες επιδόσεις κοινωνικής συνοχής. Από τη δεκαετία του ’90 έως πρόσφατα λίμναζε σε αναπτυξιακή στασιμότητα και υψηλή ανεργία. Τα τελευταία δύο χρόνια η Γερμανία είναι ξανά ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας και παγκόσμιος εξαγωγικός πρωταθλητής.
Βέβαια, κάθε χώρα διαμορφώνει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα με βάση τα δικά της χαρακτηριστικά. Εχει καταστεί περίπου σαφές ότι η ελληνική κοινωνία δεν θέλει να πάει στην αγγλοσαξονική κατεύθυνση. Εχει επίσης μάλλον κριθεί ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει ποτέ Γερμανία (εξαγωγική δύναμη στην υψηλής τεχνολογίας βιομηχανία) όσες μίζες Ζήμενς και αν καταναλώσει το πολιτικό μας σύστημα.
Μας μένουν οι πολιτικές του σκανδιναβικού μοντέλου. Αυτό καταγράφει τις καλύτερες επιδόσεις σε όλα τα πεδία: και οικονομική ανταγωνιστικότητα και απασχόληση και κοινωνική συνοχή. Το σκανδιναβικό μοντέλο συνδυάζει εργασιακή ευελιξία με υψηλές κοινωνικές δαπάνες που εγγυώνται την κοινωνική ασφάλεια. Το κράτος επιστρέφει τα υψηλά φορολογικά έσοδα στην κοινωνία ως επενδύσεις στην εκπαίδευση, την έρευνα, την καινοτομία. Αντλώντας εργαζόμενους υψηλής μόρφωσης και δεξιοτήτων, οι επιχειρήσεις καλπάζουν ανταγωνιστικές στους τομείς της υψηλής προστιθέμενης αξίας. Τελευταίο έρχεται το δικό μας μεσογειακό μοντέλο: κακές επιδόσεις και στα τρία κριτήρια (ανταγωνιστικότητα, απασχόληση, κοινωνική συνοχή). Λίγοι οι εργαζόμενοι στο σύνολο του πληθυσμού, πολλοί οι μακροχρόνια άνεργοι -σε ποσοστό διπλάσιο του κοινοτικού μέσου όρου για τις γυναίκες. Αν προσθέσουμε και τον τέταρτο πυλώνα της Λισσαβώνας (περιβάλλον) η εικόνα δικαιολογεί συμπτώματα κλινικής κατάθλιψης. Στον συνολικό δείκτη αειφόρου ανάπτυξης 25 χωρών της Ε.Ε. (πλην Βουλγαρίας και Ρουμανίας) κάτω από μας βρίσκονται μόνο η Κύπρος και η Μάλτα. Οι καταφανείς μας υστερήσεις κραυγάζουν την ανάγκη προσαρμογών.
Διαπίστωση τέταρτη: Οποιαδήποτε αναπτυξιακή προσπάθεια ακυρώνεται από την πολιτική απροθυμία μεταρρύθμισης του κράτους. Πλησιάζει το 7% του ΑΕΠ το υπολογιζόμενο κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα. Κρατικοί φορείς διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα χωρίς δημόσια λογοδοσία. Ο κομματισμός διαβρώνει τη διοίκηση. Και μπορούμε μόνο να φανταστούμε το τεράστιο οικονομικό κόστος της διαφθοράς. Η δικαιοσύνη καλείται να αποδείξει την ανεξαρτησία της.
Τελευταία διαπίστωση: Η σημαντικότερη παράπλευρη απώλεια από το εκτυλισσόμενο σκάνδαλο της Ζήμενς, μετά την απώλεια εμπιστοσύνης στο πολιτικό μας σύστημα, είναι ότι κινδυνεύει να καταχωνιαστεί στο ντουλάπι η αναγκαία συζήτηση για τις μεγάλες προσαρμογές που χρειάζεται η κοινωνία και οικονομία μας. Πώς να πείσεις και πώς να ηγηθείς όταν οφείλεις επειγόντως να απολογηθείς;
Η απώλεια εμπιστοσύνης στην πολιτική ηγεσία μειώνει αναπόφευκτα και την αποτελεσματικότητά της. Ομως στην εποχή της φθίνουσας νομιμοποίησης κάτι μπορεί να διασώσει το πολιτικό μας σύστημα από την πλήρη ανυποληψία: αν καταφέρει τουλάχιστον, μαζί με την απαραίτητη τόλμη της κάθαρσης, να οδηγήσει την κοινωνία στις αναγκαίες προσαρμογές. Οταν η ακεραιότητά σου πλήττεται, το μόνο που σου απομένει είναι τουλάχιστον να κάνεις σωστά τη δουλειά σου. Το αντίθετο όχι μόνο θα επέτεινε την κρίση, αλλά θα σήμαινε απώλεια μεταρρυθμιστικού προσανατολισμού για πολλά χρόνια. Δεν έχουμε την πολυτέλεια και αυτής της οπισθοδρόμησης.
*Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
===========
Tου ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ
http://www.tanea.gr//ColumnCategory.aspx?d=20080628&nid=9022967&sn=&spid=877
Και να που...
... επιτέλους η απελευθέρωση της αγοράς βρίσκεται ξαφνικά υπό αμφισβήτηση από τους ίδιους τους ιδρυτές της, τους Αμερικανούς (ενώ οι μιμητές τους στο εξωτερικό εξακολουθούν να πιθηκίζουν και να καταρτίζουν προϋπολογισμούς με τις αρχές του νεοφιλελευθερισμού, βασιλικότεροι του βασιλέως).
Με ένα μεγάλο...
... εκκρεμές παρομοιάζει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Ρόμπερτ Ράιχ την αμερικανική οικονομία, που μέσα στα χρόνια κινείται ανάμεσα στην οργή κατά του ισχυρού κρατικού ρόλου και την οργή κατά των μεγάλων επιχειρήσεων. «Εδώ και τριάντα χρόνια, το κράτος βρισκόταν στο στόχαστρο», γράφει. «Απελευθερώσαμε μεγάλο μέρος της οικονομίας και επιτρέψαμε στις επιχειρήσεις να κάνουν ό,τι θέλουν. Τα πρώτα είκοσι χρόνια το αποτέλεσμα ήταν αρκετά καλό: ανθηρή οικονομία, δυναμικό χρηματιστήριο, ισχυρό δολάριο. Τώρα όμως βλέπουμε τι συμβαίνει όταν το εκκρεμές ξεπεράσει τα όρια και οι μεγάλες επιχειρήσεις αποκτήσουν τόση ελευθερία που κάνει κακό στο κοινό και εκθέτει σε κίνδυνο την οικονομία. Τα σκάνδαλα διαφθοράς στις επιχειρήσεις, που άρχισαν με την Ένρον, ήταν ένα ξύπνημα. Ύστερα ήρθαν τα μεταχρονολογημένα προθεσμιακά συμβόλαια μετοχών και πιο πρόσφατα μια επιδημία από επικίνδυνα προϊόντα: φάρμακα όπως το Vioxx, μολυσμένα τρόφιμα, ηπαρίνη και εισαγόμενα παιχνίδια με μόλυβδο από την Κίνα. Εταιρείες πολεμικού υλικού που δεν τηρούν τα συμβόλαιά τους και ασφαλιστικές εταιρείες που δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους. Πέρυσι είχαμε την κρίση στην αγορά ακινήτων, την κατάρρευση της Γουόλ Στριτ, τα ανεξέλεγκτα κερδοσκοπικά κεφάλαια. Ίσως, και τη χειραγώγηση της τιμής του πετρελαίου».
Η αλήθεια...
... είναι πως το πρόβλημα δεν είναι ούτε το ισχυρό κράτος ούτε οι μεγάλες επιχειρήσεις, λέει ο Ράιχ. Και τα δύο είναι απαραίτητα σε μια σύγχρονη οικονομία. Τα προβλήματα ξεπηδούν όταν δεν υπάρχει ισορροπία ανάμεσά τους. Όπως ας πούμε τη δεκαετία του 1970, όταν το κράτος είχε γίνει τόσο μεγάλο που έπνιγε την οικονομία. Ή όπως κατά την τρέχουσα δεκαετία, που οι μεγάλες επιχειρήσεις και η Γουόλ Στριτ έχουν γίνει τόσο ανεύθυνες ώστε έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού και απειλούν την οικονομία.
Για τριάντα... ... χρόνια, συνεχίζει ο Ράιχ, είχαμε βάλει το κράτος απέναντί μας. Ο Ρόναλντ Ρίγκαν είχε κάνει την αρχή με τη διαπίστωση ότι το κράτος δεν είναι η λύση αλλά το πρόβλημα. Ακολούθησε ο Μπιλ Κλίντον με τη δήλωσή του πως η εποχή του ισχυρού κράτους έχει τελειώσει. Και ο Τζορτζ Μπους που είπε με φανατισμό, «κάτω τα χέρια από την ελεύθερη αγορά». «Τώρα το εκκρεμές της οργής επιστρέφει εναντίον των μεγάλων επιχειρήσεων», λέει ο Ρόμπερτ Ράιχ. «Η Αμερική οδεύει σε μια νέα εποχή ελέγχου της αγοράς. Το πραγματικό ζήτημα είναι αν θα μπορέσουμε να χειριστούμε έξυπνα την κατάσταση, χωρίς να αφήσουμε το εκκρεμές να απομακρυνθεί υπερβολικά».
=============
Λίγες μέρες...
...μετά το ιρλανδικό «Όχι»
και πριν από τη γαλλική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναρωτιόμαστε αν η Ε.Ε μπορεί να μας σώσει από τη διεθνή οικονομική κρίση. Έχει τα απαιτούμενα κότσια;
Το 1900...
...η Ευρώπη αποτελούσε το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το 2000, το 11%. Το 2025 θα αποτελεί το 7%. Και το 2100, όταν ο πληθυσμός του πλανήτη θα έχει σταθεροποιηθεί γύρω στα 8,5-9 δισεκατομμύρια, η Ευρώπη θα αποτελεί μόλις το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού. Όχι σπουδαία πράγματα δηλαδή. Μια μικρή γωνιά του κόσμου, παρά τα 500 εκατομμύρια των κατοίκων της. Η Ευρώπη γεννήθηκε από τον πόλεμο και ο πόλεμος γεννήθηκε από τη διεθνή οικονομική κρίση του 1929. Χρειάστηκαν δύο πόλεμοι για να γίνει η Ενωμένη Ευρώπη. Και από την κρίση του 1929 γεννήθηκαν εθνικισμοί, φασισμοί και τέλος ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Ενωμένη Ευρώπη σήμαινε: «Ποτέ πια πόλεμος». Οι Ιρλανδοί, οι Γάλλοι και οι Ολλανδοί που ψήφισαν «Όχι» στο Ευρωσύνταγμα αποδοκίμασαν την παγκοσμιοποίηση και την Ενωμένη Ευρώπη που τη θεωρούν δούρειο ίππο της. Ήταν κατά κάποιον τρόπο μια επιστροφή στον εθνικισμό, λέει ο συγγραφέας Μπερνάρ Μαρί στο περιοδικό «Μαριάν». Η ιστορική εμπειρία από τις οικονομικές κρίσεις στις οποίες οδήγησαν προηγούμενες παγκοσμιοποιήσεις κάνει τους λαούς να νιώθουν ανασφαλείς.
Η Ευρώπη...
...θα μπορούσε να αντιδράσει και να θέσει υπό τον έλεγχό της εκείνους που προκαλούν την τρέχουσα οικονομική κρίση, πιστεύει ο Μπερνάρ Μαρί. Και πρώτα από όλα τους οργανισμούς που αξιολογούν τις τράπεζες. Είναι εντελώς εξαρτημένοι από τις τράπεζες. Με άλλα λόγια πληρώνονται από αυτές. Είναι σαν οι δάσκαλοι να πληρώνονται από τους μαθητές τους για να τους βάλουν καλό βαθμό. Ύστερα, λέει ο Μπερνάρ Μαρί, η Ευρώπη θα πρέπει να βάλει έναν φραγμό στα κερδοσκοπικά κεφάλαια που ελέγχουν την αγορά ακινήτων, στα επενδυτικά κεφάλαια και στις ίδιες τις τράπεζες, ώστε να παρέχουν επαρκή εξασφάλιση στους πελάτες τους. Σήμερα δεν υπάρχει αυτή η εξασφάλιση. Οι τράπεζες ελέγχονται μόνες τους- δηλαδή βρίσκονται εκτός ελέγχου. Και το κυριότερο, η ανώτατη αρχή, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που θα πρέπει να δρα σαν ένας πραγματικός γενικός ελεγκτής, σήμερα δεν το κάνει. Κάνει μάλιστα το αντίθετο. Χορηγώντας άφθονο χρήμα για να ξελασπώσει τις τράπεζες που κερδοσκόπησαν το περασμένο καλοκαίρι στην αγορά ακινήτων και πυροδότησαν την τρέχουσα οικονομική κρίση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λειτούργησε σαν ασφαλιστής μολονότι ο ασφαλιζόμενος ήταν εξαιρετικά επικίνδυνος. Λειτούργησε σαν ένας πυρομανής πυροσβέστης. Και ετοιμάζεται να ρίξει σε λίγες μέρες κι άλλο λάδι στη φωτιά, στραγγαλίζοντας τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά με μια ακόμη αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων που θα ακριβύνει ακόμη περισσότερο το χρήμα και θα πλήξει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές και κατ΄ επέκταση θα αυξήσει την ανεργία.
Οι οικονομικές...
...κρίσεις επιβεβαίωσαν κάμποσες φορές την περίφημη φράση του Ζαν Ζορές: «Ο καπιταλισμός φέρνει τον πόλεμο, όπως το σύννεφο την καταιγίδα». Ας μη διυλίζουμε λοιπόν τον κώνωπα. Το «Όχι» σημαίνει ανασφάλεια.
http://ta-nea.dolnet.gr//ColumnCategory.aspx?d=20080627&nid=9011991&sn=&spid=877
=================
Του Γιώργου Αγγελόπουλου gangel@dolnet.gr
Τζέημς Χάνσεν. Θεωρεί τις εταιρείες πετρελαίου υπεύθυνες για την παραπληροφόρηση που υπήρξε όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος της Γης
Διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Σπουδών Γκόνταρντ της ΝΑSΑ, ο Τζέημς Χάνσεν εξαπέλυσε δριμύ κατηγορώ εναντίον των πετρελαϊκών εταιρειών.
Μιλώντας τη Δευτέρα ενώπιον της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Βουλής των Αντιπροσώπων, ο Χάνσεν, ο οποίος είναι ο κύριος εμπειρογνώμονας της ΝΑSΑ για το κλίμα, ζήτησε να προσαχθούν στη δικαιοσύνη οι διευθυντές των μεγαλύτερων διεθνών εταιρειών πετρελαίου για «μεγάλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και της φύσης». Υποστήριξε πως διέδωσαν εσκεμμένα αμφιβολίες σχετικά με την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη, ακριβώς όπως έκαναν επί σειράν ετών οι βιομηχανίες καπνού αρνούμενες τη σχέση ανάμεσα στο κάπνισμα και τους καρκίνους. Και σε μια συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν», εξήγησε: «Οι εταιρείες πετρελαίου είναι υπεύθυνες για την παραπληροφόρηση που υπήρξε γύρω από την άνοδο της θερμοκρασίας στον πλανήτη ενώ επηρέασαν, μέσω διαφόρων οργανώσεων, αυτά που γράφουν τα σχολικά βιβλία και διδάσκονται στα σχολεία για το θέμα. Πιστεύω πως αυτό συνιστά αδίκημα». Ο Τζέημς Χάνσεν ξέρει πολύ καλά για ποιο πράγμα μιλάει. Πριν από είκοσι χρόνια είχε καταθέσει ενώπιον της Γερουσίας των ΗΠΑ και είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν ήταν στη φαντασία σκληροπυρηνικών οικολόγων, αλλά πραγματική απειλή, είχε υπογραμμίσει τότε σ΄ ένα «προφητικό» έγγραφό του, και την επομένη το θέμα του κλίματος βρισκόταν για πρώτη φορά στις πρώτες σελίδες των αμερικανικών εφημερίδων. Σήμερα ελπίζει στην επόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ. «Το 2009 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά και ο νέος πρόεδρος θα έχει μια μοναδική ευκαιρία για να πείσει τη χώρα για την ανάγκη να αλλάξει το ενεργειακό μας σύστημα», τονίζει. Δεν προτείνει μόνο να στοιχηματίσουμε στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια, αλλά θεωρεί επίσης θεμελιώδους σημασίας την εξεύρεση νέων τρόπων για να διατηρούμε και να διανέμουμε την ενέργεια ώστε να μειωθούν οι σπατάλες, καθώς και την επεξεργασία ενός μορατόριουμ στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, αυτούς δηλαδή που λειτουργούν με άνθρακα. Η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια κατήγγειλε πρόσφατα την αδιαφάνεια των πετρελαϊκών εισοδημάτων. Επισήμανε το παράδοξο ο μισός φτωχός πληθυσμός του πλανήτη να ζει σε χώρες πλούσιες σε πετρέλαιο, αέριο και μεταλλεύματα. Και η έκθεση της οργάνωσης κατέληγε σ΄ έναν «εύγλωττο» συσχετισμό: τα πετρελαϊκά εισοδήματα έφτασαν το 2006 τα 866 δισεκατομμύρια δολάρια· τα ποσά που είναι απαραίτητα για να επιτευχθούν οι στόχοι της Χιλιετίας (να μειωθεί η ακραία φτώχεια στο μισό ώς το 2015) ανέρχονται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, σε 135 δισεκατομμύρια δολάρια. «Αν μόλις το 10% των πετρελαϊκών εισοδημάτων μιας μόνο χρονιάς διετίθετο για τους στόχους της Χιλιετίας, το μέλλον των φτωχών θα ήταν πολύ καλύτερο», κατέληγε η έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας.
http://ta-nea.dolnet.gr//ColumnCategory.aspx?d=20080626&nid=8998879&sn=&spid=877
=======
Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ήταν ευμενέστερο και ως προς τις καταθέσεις και ως προς τις χορηγήσεις για τους πιο αδύνατους οικονομικώς - έφθανε μάλιστα και ώς το σημείο να διαφημίζεται τίμια. Το εκσυγχρόνισαν. Ιδιωτικοποιήθηκε, μου 'γινε... Hellenic Post Bank κι άρχισε κι αυτό να φέρεται στον κοσμάκη το ίδιο ληστρικά όπως οι άλλες τράπεζες. Και μάλιστα να διαφημίζεται και από πάνω ότι αυτό συνιστά «ένα βήμα μπροστά»! Ετσι εννοούν το μπροστά οι γαλαζοπράσινοι ληστές, «εκσυγχρονιστές» και «μεταρρυθμιστές».
Δεν είναι μόνον τα μαύρα ταμεία και τα ακόμα πιο μαύρα αρχεία των δύο κομμάτων εξουσίας, είναι ακόμα περισσότερο μαύρη, κατάμαυρη η καθημερινή επίσημη πολιτική τους -αυτή που συνήθισε τους Δυνατούς να αισθάνονται ότι είναι υπεράνω του νόμου! Ο κ. Μίνως Κυριακού, επί παραδείγματι, έχει βρεθεί ένοχος παραβάσεων και αυθαιρεσιών στο εξοχικό του στον Αγιο Αιμιλιανό. Και για τούτο έχει καταδικασθεί σε τετραετή φυλάκιση χωρίς αναστολή -όμως ουδέποτε εξέτισε την ποινή του επικαλούμενος λόγους υγείας. Προφανώς είναι πολύ άρρωστος για να αντέξει τα σίδερα της φυλακής, αλλά όχι και το βάρος της διοίκησης των επιχειρήσεών του ή την εκπροσώπηση της Ελλάδας, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, εκεί στο μακρυνό Πεκίνο, όπου θα αναγκασθεί, άρρωστος άνθρωπος, να τρέχει χάριν του Ολυμπιακού Ιδεώδους της ...ισονομίας, της ισηγορίας και της παρρησίας.Οταν όμως σε αυτήν τη χώρα επί χρόνια τώρα αλληλοδουλευόμαστε, καταπίνοντας γκαμήλες (από το άγος του Χρηματιστηρίου έως τα τηλεφωνικά κέντρα της Οικογένειας Μητσοτάκη) και διυλίζοντας κώνωπες (που αν χρωστάνε 300 Ευρώ τούς χώνουν φυλακή, ενώ αν χρωστάνε 6.000 Ευρώ τούς βγάζουν το σπίτι στο σφυρί), γιατί να μην πρέπει να αλλάξει το τοπίο; Τι το ελκυστικό μάς συμβαίνει δηλαδή μέσα του ώστε να διατηρούμε αυτό το τοπίο κορνίζα στον τοίχο μας, σαν άχρηστο πτυχίο ή εβδομαδιαία πεθαμένου έρωτα;...
ΣΤΑΘΗΣ Σ. 23.VI.2008 stathis@enet.gr
http://www.enet.gr/online/online_fpage_text/id=62552512
====================
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/news/economyinteragor_2SubCategorie&xml/&aspKath/economy&fdate=22/06/2008
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΑ
Ο κόσμος βυθίζεται στην κρίση... Ανήμπορη η Σαουδική Αραβία
Η ακόρεστη δίψα του κόσμου για πετρέλαιο, η πετρελαιοβόρα ανάπτυξη της Kίνας και η πυρηνική πρόκληση της Tεχεράνης, είναι εδώ. Το παγκόσμιο σύστημα ισορροπιών τείνει να χάσει τη σταθερότητά του και να οδηγηθεί στο χάος, καθώς η κατάσταση γίνεται ανεξέλεγκτη στα χέρια της ασύδοτης κερδοσκοπίας. Δεν είναι τυχαίο που η σημερινή κρίσιμη σύνοδος που διοργάνωσε ο μονάρχης της Σαουδικής Αραβίας Αμπντάλα, στην πόλη Τζέντα, με στόχο για αναλυθούν τα αίτια της εκτίναξης των τιμών του πετρελαίου και να αναζητηθούν λύσεις της πετρελαϊκής κρίσης, προεξοφλείται από τις αγορές ως αποτυχημένη!!!
Ο εκρηκτικός συνδυασμός γεωπολιτικών κινδύνων και ανησυχιών από τα άλματα του πετρελαίου μεγέθυνε τους κραδασμούς προχτές Παρασκευή στις αγορές, παρασύροντας το δολάριο και τις μετοχές σε μεγάλη πτώση στη Wall Street και στα χρηματιστήρια της Ευρώπης και της Ασίας.
Η φρενίτιδα της κερδοσκοπίας του πετρελαίου πήρε νέες διαστάσεις στις αγορές, όταν οι New York Times αποκάλυψαν ότι το Ισραήλ έκανε μεγάλη στρατιωτική άσκηση τον τρέχοντα μήνα, που ερμηνεύεται ως πρόβα τζενεράλε κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Η απειλή αυτή επιβεβαιώνει τις ανησυχίες, που τις έχει διατυπώσει ήδη η στήλη.
Παράλληλα, το πιστωτικό κραχ και οι συνέπειές του στις πραγματικές οικονομίες έχουν πάρει μεγάλες διαστάσεις. Τρίζει το παγκόσμιο χρηματιστικό σύστημα και οι τράπεζες είναι αντιμέτωπες με τεράστιες ζημίες που απειλούν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Ολες οι προσπάθειες που είχαν γίνει μέχρι τώρα για την αντιμετώπιση της σοβαρής πιστωτικής κρίσης, δεν είχαν αποτέλεσμα.
Οι φόβοι για το ενδεχόμενο να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο οι κλυδωνισμοί εξαιτίας του πετρελαϊκού σοκ και της πιστωτικής κρίσης, γκρέμισαν τις αγορές. Φυσικά, αυτό το εκρηκτικό μείγμα συνισταμένων μεγεθύνεται από το πλήγμα που έχει δεχτεί το κύρος του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος και της οικονομίας.
Τώρα, η τρίτη, μετά τα πετρελαϊκά σοκ του 1973 και του 1979, ενεργειακή κρίση τείνει να εξελιχτεί η χειρότερη της Ιστορίας. Οι δύο προηγούμενες μεγάλες πετρελαϊκές κρίσεις, του 1973 και του 1979, οφείλονταν σε συγκυριακούς, γεωπολιτικούς παράγοντες: η πρώτη στον αραβοϊσραηλινό πόλεμο και η δεύτερη στον πόλεμο Ιράν - Ιράκ. Και στις δύο περιπτώσεις, το βίαιο σοκ διαδέχθηκε η γρήγορη εκτόνωση.
Η κατάσταση χαρακτηρίζεται κρίσιμη, αφού η παγκόσμια παραγωγή αγκομαχά να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Η Σαουδική Αραβία, ο μεγαλύτερος παραγωγός αργού στον κόσμο και διαθέτοντας τα υψηλότερα βεβαιωμένα αποθέματα υδρογονανθράκων (25% των παγκοσμίως γνωστών αποθεμάτων), θεωρείται ο ρυθμιστής του παγκοσμίου παραγωγικού συστήματος, αφού μόνο αυτή, εν είδει μπαλαντέρ, μπορεί ανά πάσα στιγμή να διαθέσει την επιπλέον απαιτούμενη παραγωγική δυνατότητα, για να ικανοποιήσει περιοδικές ελλείψεις της αγοράς.
H κρίση, βέβαια, μπορεί να αποφευχθεί αν οι Σαουδάραβες δημιουργήσουν νέα δικλίδα ασφαλείας, κάτι που ίσως αποβεί προς το συμφέρον τους. H Σαουδική Aραβία είναι η εξαίρεση μεταξύ των χωρών του OΠEK, καθώς στο υπέδαφός της βρίσκονται αποδεδειγμένα πετρελαϊκά αποθέματα τουλάχιστον 260 δισ. βαρελιών, ποσότητα πολύ μεγαλύτερη εκείνης που διαθέτουν από κοινού η Λιβύη, η Bενεζουέλα, η Iνδονησία και η Nιγηρία. Aκόμα και με τους τρέχοντες ρυθμούς παραγωγής των 9,65 εκατ. βαρελιών ημερησίως, το Pιάντ έχει αρκετό πετρέλαιο για να μπορεί να αντλεί σχεδόν ώς τα τέλη του αιώνα.
Ομως, η άποψη αυτή αρχίζει να αμφισβητείται...
Η τρέχουσα έκρηξη των πετρελαϊκών τιμών –στην οποία συμβάλλει και το ασθενές δολάριο– έχει μια σημαντική διαφορά από τις προηγούμενες. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, οι πετρελαϊκές εταιρείες είχαν ακόμα τη δυνατότητα της γεωγραφικής επέκτασης, ενώ τα κοιτάσματα που εκμεταλλεύονταν ήταν συμβατικά και συνήθως κοντά στα μεγαλύτερα κέντρα κατανάλωσης.
Παράλληλα, η πετρελαιοβόρα ανάπτυξη της Kίνας έχει δημιουργήσει σημαντική αύξηση στη ζήτηση πετρελαίου. Μόνο κατά τη διάρκεια του 2004, η αύξηση της ζήτησης πετρελαίου από την Κίνα ξεπέρασε το 38%, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΠΕΚ, προβλέπεται να επιταχυνθεί κατά περίπου 33% φέτος. Ενώ η Κίνα μέχρι το 1992 κατανάλωνε λιγότερο από 3 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ανά ημέρα, το 2002 ξεπέρασε τα 5,4 εκατ. βαρέλια και το 2004 τα 38%. Σύμφωνα πάντα με τις προβλέψεις του ΟΠΕΚ, το 2014 η Κίνα θα καταναλώνει περισσότερα από 14 εκατ. βαρέλια την ημέρα, μέγεθος το οποίο ξεπερνάει τις δυνατότητες παραγωγής της ίδιας της Σαουδικής Αραβίας. Η κινεζική αγορά αυτοκινήτου, πέρυσι, αυξήθηκε κατά 25% και ξεπέρασε την αντίστοιχη στην Ιαπωνία, ώστε σήμερα να έχει κατακτήσει τη δεύτερη θέση διεθνώς, με πωλήσεις 8 εκατομμυρίων οχημάτων, συμπεριλαμβανομένων και μικρών λεωφορείων και ημιφορτηγών. Τα επόμενα 14 χρόνια αναμένεται να κυκλοφορούν στους κινεζικούς δρόμους περί τα 140 εκατομμύρια οχήματα, περισσότερα από αυτά που κυκλοφορούν σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
===========
Η ελληνική οικονομία δέσμια των κεκτημένων
Του Κωστα Σ. Μητροπουλου*
Mία ανταγωνιστική οικονομία οδηγείται από το μέλλον. Από την εφαρμογή των δυνατοτήτων και ικανοτήτων της πάνω σε νέες ευκαιρίες. Ετσι γεννάει αξία, δημιουργεί εργασία και πλούτο και ασκεί πίεση σ’ άλλες οικονομίες. Μία ανταγωνιστική κοινωνία οδηγεί σε μία κοινωνία με αυτοπεποίθηση, ικανή να γεννήσει και να ζυγίσει οράματα. Μία κοινωνία που το παρελθόν της, όσο ένδοξο και να είναι, δεν είναι τίποτα περισσότερο από μαθήματα για το μέλλον.
Πλούσιες κοινωνίες με αυτοπεποίθηση, και με την πειθαρχία που γεννά η προσήλωση στο μέλλον, προστατεύουν καλύτερα τους πολίτες τους από οικονομικά και κοινωνικά δεινά και τους δίνουν περισσότερες ευκαιρίες να ασκήσουν τις ικανότητές τους μέσα σ’ ένα περιβάλλον που καλοδέχεται το καινούριο, το διαφορετικό και το τολμηρό, γιατί αυτά παράγουν το μέλλον.
Η Ελλάδα δεν οδηγείται από οποιοδήποτε όραμα. Οικονομικά και κοινωνικά παίρνει βήμα από τα κεκτημένα κάθε ομάδας, η διατήρηση των οποίων ανάγεται σε ηρωισμό. Η χώρα μένει προσηλωμένη στη διατήρηση κάθε λογικής προνομίων που εξασφαλίσθηκαν στο παρελθόν από επιμέρους ομάδες σε βάρος του συνόλου της κοινωνίας. Ολες αυτές οι προνομίες δεν χωράνε στον πλούτο που η οικονομία μπορεί να γεννήσει.
Η αναγωγή του κεκτημένου σε όραμα και σε αξία για την οποία αξίζει κανείς να παλεύει, έχει γυρίσει το εστιακό σημείο της αντίληψής μας για το οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι στο παρελθόν. Δεν βλέπουμε, και πολύ δε περισσότερο δεν συζητάμε τις προκλήσεις που μια δυναμική παγκόσμια οικονομία γεννά, γιατί όλοι μας είμαστε εξαιρετικά απασχολημένοι να υπερασπίζουμε τα κεκτημένα μας από την αδυσώπητη επίθεση του μέλλοντος. Στην Ελλάδα, ο ανταγωνισμός έχει υποκατασταθεί από τις διαπραγματεύσεις. Από τις συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων και πολιτικών για πράγματα που η δυνατότητα ικανοποίησης στο μέλλον είναι εξαιρετικά ισχνή. Η μετακίνηση και διανομή πλούτου, μέσα από διαπραγματεύσεις υπό πίεση συνήθως, από το μέλλον στο παρόν το μόνο στο οποίο βοηθά με βεβαιότητα, είναι την υπονόμευση των ικανοτήτων της χώρας να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό.
Μία οικονομία σκλάβα των κεκτημένων δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να αποδώσει. Μία κοινωνία δέσμιά τους δεν είναι δυνατόν να είναι δίκαιη. Οι ισχυρότερες φωνές, ο τσαμπουκάς, η προκλητική ατιμωρησία κινούν τις αποφάσεις διανομής πλούτου μακριά από αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη.
Η ελληνική οικονομία των κεκτημένων έχει ένα στενόχωρο μέλλον που χωρίς αμφιβολία θα οδηγήσει στην εξάντληση της οικονομίας. Η δυναμική αυτή μας σέρνει σε υποτιμητικά αδιέξοδα, μας χαμηλώνει τη φωνή και την επιρροή μέσα στον νέο θεσμικό χώρο της Ευρώπης και μας τυφλώνει τελείως απέναντι στις γεμάτες ζωή χώρες που διεκδικούν αποφασιστικά το μέλλον τους. Αντί για μάχες κεκτημένων οφείλουμε στους εαυτούς μας τη μάχη για το μέλλον μας.
* Ο Κ. Μητρόπουλος είναι μέλος του Δ.Σ. της Λέσχης Επιχειρηματικότητας.
===========
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=53250496
«Ανόητες οι κυβερνήσεις που περιορίζουν κερδοσκόπους»
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Κάτω τα χέρια από τους κερδοσκόπους, λέει ο πρόεδρος του χρηματιστηρίου μετάλλων του Λονδίνου Μάρτιν Αμποτ. Ο Αμποτ μιλώντας πρόσφατα στη Νέα Υόρκη με αφορμή τα αυξανόμενα πυρά κατά των κερδοσκόπων που ανεβάζουν πετρέλαιο, τρόφιμα και μέταλλα στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, υποστήριξε ότι οι κυβερνήσεις θα είναι «ανόητες» να περιορίσουν την κερδοσκοπία στις αγορές εμπορευμάτων.
«Γιατί ένας εκλεγμένος πολιτικός έχει καλύτερη άποψη για το ποιες είναι οι τιμές απ' ό,τι το άθροισμα ολόκληρης της βιομηχανίας πετρελαίου που συναλλάσσεται σε ένα ανοικτό χρηματιστήριο;» αναρωτιέται ο Αμποτ σε σχετικό ρεπορτάζ που μετέδωσε το πρακτορείο «Μπλούμπεργκ». «Θα είναι μεγάλη ανοησία για οποιαδήποτε κυβέρνηση να καταστείλει τη συμμετοχή στις αγορές».Ο «συνάδελφός» του πάντως, μεγοαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος, έχει τελευταία κάνει κατ' επανάληψη λόγο για «κερδοσκοπική φούσκα» με τις τιμές του πετρελαίου, θεωρώντας βασική πηγή της κερδοσκοπίας το γεγονός ότι πολλά κεφάλαια δεν παίζουν καν με συμβόλαια αλλά με τους δείκτες εμπορευμάτων που έχουν φιάξει μεγάλες επενδυτικές τράπεζες και όπου το πετρέλαιο είναι το κατ' εξοχήν «μπλου τσιπ».Ο δείκτης εμπορευμάτων CRB του πρακτορείου Ρόιτερ, ο οποίος αποτιμά 19 εμπορεύματα, έχει ενισχυθεί κατά 19% από τις 31 Μαρτίου και ετοιμάζεται να καταγράψει την καλύτερη επίδοση τριμήνου από το 1973. Η τιμή του πετρελαίου έχει ενισχυθεί μόνο φέτος πάνω από 40%. Την ίδια στιγμή ο ευρύτερος αμερικανικός χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 καταγράφει πτώση άνω του 10%, εξέλιξη που ενισχύει την άποψη ότι πολλοί θεσμικοί επενδυτές (funds, συνταξιοδοτικά ταμεία κ.λπ.), έχουν βρει στο πετρέλαιο και στα εμπορεύματα μία καλή πηγή για να «ρεφάρουν» από τις απώλειες που παρουσιάζουν οι άλλες τους επενδύσεις.Το αμερικανικό Κογκρέσο μελετά εδώ και καιρό τρόπους να περιορίσει την κερδοσκοπία στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, ενώ οι χρηματιστηριακές αρχές των ΗΠΑ και της Βρετανίας αποφάσισαν να θέσουν περιορισμούς στις προθεσμιακές αγορές πετρελαίου από Οκτώβριο.Ο Αμερικανός γερουσιαστής Τζόζεφ Λίμπερμαν, υποψήφιος αντιπρόεδρος των Δημοκρατικών για τις εκλογές το 2000, έφθασε να προτείνει να απαγορευτούν οι συναλλαγές στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων για θεσμικούς επενδυτές με ενεργητικό άνω των 500 εκατ. δολαρίων.Επειδή όμως στον κόσμο του κεφαλαίου όταν δεν πίπτει λόγος πίπτει «πάρε τα λεφτά και τρέχα», η Διεθνής Ενωση Swaps και Derivatives (παράγωγα), η Ενωση Βιομηχανίας Προθεσμιακών Αγορών (Futures Indusrty Association) και η Ενωση Χρηματιστών (Securities Industry and Financial Markets) με επιστολή τους προς το Κογκρέσο απειλούν σε περίπτωση ρυθμίσεων «να χρησιμοποιήσουν τα επενδυτικά τους δολάρια αλλού». «Μια τέτοια έξοδος απειλεί την υγιή λειτουργία των αγορών και της οικονομίας», αναφέρουν χαρακτηριστικά.Ακόμη και επιχειρηματίες, όπως ο ινδικής καταγωγής Βρετανός μεγιστάνας Λάκσχμι Μιτάλ, της ομώνυμης χαλυβουργίας (ArcelorMittal) εναντιώθηκε στην απόφαση, τον Απρίλιο, του χρηματιστηρίου μεταλλευμάτων του Λονδίνου να εγκαινιάσει τα πρώτα συμβόλαια χάλυβα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «ο χάλυβας δεν είναι κερδοσκοπικό χρηματιστηριακό εργαλείο και δεν θα πρέπει να εμπορεύεται ως τέτοιο».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/06/2008
===============
Η ύφεση των subprimes
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_29/06/2008_275875
Η ύφεση των subprimes
Tου Κωστα Καλλιτση / kkallitsis@kathimerini.gr
Αν οι δυτικές κοινωνίες ήταν πράγματι ευνομούμενες, αν οι νόμοι δεν ίσχυαν μόνο για όσους δεν μπορούν να τους αγνοήσουν, αρκετές εκατοντάδες υψηλόβαθμοι μάνατζερ τραπεζών στις ΗΠΑ και σε χώρες της δυτικής Ευρώπης θα ήταν στη φυλακή και θα εξέτιαν την ποινή τους για το μέγα σκάνδαλο των subprimes. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Αντιθέτως, αυτοί οι τραπεζοϋπάλληλοι απολαμβάνουν τα bonus τα οποία ενθυλάκωσαν ακριβώς επειδή υπήρξαν πρωτεργάτες αυτού του σκανδάλου. Κι όμως, αυτοί πυροδότησαν τη σημερινή διεθνή οικονομική κρίση με ένα σκάνδαλο-έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Πουλούσαν ασύδοτα στεγαστικά δάνεια σε εκατομμύρια φτωχά νοικοκυριά στις ΗΠΑ, αν κι είχαν πλήρη επίγνωση της αδυναμίας των τελευταίων να τα αποπληρώσουν. Τώρα, τα νοικοκυριά χάνουν τα σπίτια τους και τις αποταμιεύσεις μιας ζωής που πρόλαβαν να επενδύσουν σε αυτά. Οι μάνατζερ αύξησαν τον τζίρο των τραπεζών τους και κέρδισαν το bonus. Στη συνέχεια, «τιτλοποίησαν» αυτά τα (κακά) δάνεια, τα πακέταραν ως «επενδυτικό προϊόν» και τα μεταπούλησαν, μεταφέροντας στους αγοραστές-επενδυτές το ρίσκο και εισπράττοντας από αυτούς το κέρδος τους. Προκειμένου να τα πουλήσουν, μάλιστα, πλήρωναν αδρά τους διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης, οι οποίοι γνωμοδοτούσαν ότι αυτά τα προϊόντα ήταν απολύτως ασφαλή (ΑΑΑ).
Η κρίση πυροδοτήθηκε από την κερδοσκοπία, στην καρδιά του ανεπτυγμένου καπιταλισμού. Το κόστος της υπολογίζεται σε καταστροφή κεφαλαίου περί το 1 τρισ. δολάρια κατά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κατ’ άλλους περί τα 2 τρισ. δολάρια - σε πρώτη φάση. Δεν μπορεί να υπολογιστεί το σύνολο του κεφαλαίου που θα καταστραφεί. Ούτε το κόστος σε θέσεις εργασίας, σε εκατομμύρια οικογένειες που βυθίζονται στη φτώχεια, σε ζωές που κόβονται πρόωρα από τη μεγάλη πείνα, την αφόρητη ανέχεια. Ούτε η διάρκεια της κρίσης μπορεί να υπολογιστεί: πριν από 12 μήνες πολλοί «βεβαίωναν» ότι δεν θα υπάρξει κρίση, στη συνέχεια πρόβλεπαν ότι η κρίση θα λήξει τον Φεβρουάριο (που πέρασε), τώρα τη βλέπουν να διαρκεί και το 2009. Φέτος, το δεύτερο 6μηνο θα είναι χειρότερο από το πρώτο. Η ύφεση βρίσκεται στις ΗΠΑ, όταν φεύγει από εκεί έρχεται (τέλη του έτους, αρχές του επόμενου) στην Ευρώπη.
Το χειρότερο: ο εφιάλτης του στασιμοπληθωρισμού είναι ορατός, τα φαινόμενα ύφεσης στην πραγματική οικονομία συνδυάζονται με εκτίναξη των τιμών σε τρόφιμα, μέταλλα και, κυρίως, στο πετρέλαιο. Κι όμως, δεν διπλασιάστηκε η ζήτηση ούτε κόπηκε στο μισό η προσφορά πετρελαίου. Τα αποθέματα πετρελαίου στις δεξαμενές είναι σε ιστορικά συνήθη επίπεδα (10% μεγαλύτερα από όσα 5 χρόνια πριν). Το ασύνηθες είναι τα τεράστια κεφάλαια που «φουσκώνουν» τις τιμές των συμβολαίων πετρελαίου στα διεθνή χρηματιστήρια. Οι μεγάλες τράπεζες (που επιδιώκουν να βγάλουν ένα μέρος από τα σπασμένα των subprimes) και άλλοι, «παίζουν» καθημερινά κεφάλαια (τα δανείζονται με χαμηλό επιτόκιο από τον κ. Μπ. Μπερνάνκι…) που το ύψος τους ξεπερνά 10-15 φορές την αξία της αντίστοιχης παγκόσμιας ζήτησης (85,4 εκατ. βαρέλια) πετρελαίου.
Η κερδοσκοπία πυροδότησε την πιστωτική κρίση. Οδηγεί σε ύφεση τις οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης και ξαναφέρνει τον εφιάλτη παρατεταμένου στασιμοπληθωρισμού. Και οι πολιτικές ηγεσίες των (τόσο ευνομούμενων και ισχυρών…) δημοκρατιών της Δύσης, όταν δεν τη διευκολύνουν, τη θωρούν ακίνητες. Ποιοι κυβερνούν;
=========
Του Ρούσσου Βρανά
Οι τραπεζίτες...
... του ευρώ δεν δείχνουν καμιά διάθεση να ενισχύσουν τη ζήτηση, προσθέτοντας κατιτί στο βαλάντιο των φτωχών. Παρατηρούν με ψυχρότητα τον κοσμάκη να ψάχνει σκουπιδοτενεκέδες και επιμένουν να διατηρούν ακριβό το χρήμα. Γιατί το περισσότερο από αυτό βρίσκεται στις τσέπες των πλουσίων.
Η απάθεια...
... που δείχνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρώπης μπροστά στη διεθνή κρίση μάς βάζει σε μερικές φοβερές υποψίες: μήπως τελικά δεν ήταν πολιτικές οι αναγκαιότητες που υπαγόρευσαν την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης; Μήπως δεν ήταν πολιτικό σχέδιο η ιδέα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος; Μήπως οι πιο απολιτικοί σε όλη αυτή την ιστορία δεν ήταν ποτέ οι κεντρικοί τραπεζίτες, όπως νομίζαμε, αλλά οι πολιτικοί; Μήπως δεν υπήρξε ποτέ ασυμβί- βαστο ανάμεσα στουςυποτίθεται υψηλούς- στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα δημιουργούσε μια Ευρώπη των λαών, και τους νομισματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που υποχρεώνει διαρκώς αυτούς τους λαούς να σφίγγουν ολοένα και περισσότερο το ζωνάρι; Λίγο ενδιαφέρει αν πιστεύουμε πως δεν είναι σωστό, στον 21ο αιώνα, να ξαναγυρίζουμε τριάντα χρόνια πίσω (τόσο υπολογίζεται πως μειώθηκε η αγοραστική δύναμη στη Βρετανία) ή να ξαναβλέπουμε μπροστά μας συσσίτια και φτωχοκομεία που θυμίζουν εικόνες από τον κόσμο του Ντίκενς. Λίγο ενδιαφέρει αν φωνάζουμε πως οι τραπεζίτες πρέπει να μαζέψουν το χέρι που απλώνουν στις τσέπες του κοσμάκη. Δεν μας ακούνε. Γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν ελέγχεται πια από τους πολιτικούς που ψηφίζουμε. Έχει περάσει κι αυτή σε ιδιωτικά χέρια. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι.
Στα χέρια...
... των μεγάλων πολιτικών, η κεντρική τράπεζα ήταν πάντα το εργαλείο που συγκρατούσε την ασυδοσία των ιδιωτικών τραπεζών. Το έχουν πει οι ίδιοι, με δικά τους λόγια: Βενιαμίν Φραγκλίνος: «Η άρνηση του (Άγγλου) βασιλιά Γεωργίου Γ΄ να επιτρέψει τη λειτουργία ενός έντιμου τραπεζικού συστήματος στις αποικίες, το οποίο θα απελευθέρωνε τους απλούς ανθρώπους από τη μέγγενη των κερδοσκόπων, υπήρξε ασφαλώς η κύρια αιτία για την (αμερικανική) επανάσταση». Θωμάς Τζέφερσον: «Πιστεύω πως τα νομισματικά ιδρύματα είναι πιο επικίνδυνα κι από έναν στρατό. Αν ο αμερικανικός λαός επιτρέψει κάποια μέρα στις ιδιωτικές τράπεζες να ελέγξουν την έκδοση χρήματος, οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις τους θα στερήσουν από τον λαό την περιουσία του, έτσι που τα παιδιά του θα βρεθούν μια μέρα στον δρόμο, στη γη που κατέκτησαν οι πατέρες τους». Μέγας Ναπολέων (ιδρυτής της Κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας): «Όταν μια κυβέρνηση εξαρτάται από τους τραπεζίτες για να βρει χρήμα, τότε αυτοί και όχι οι κυβερνήτες θα ελέγχουν την κατάσταση, αφού το χέρι που δίνει είναι πάντα πάνω από το χέρι που παίρνει. Το χρήμα δεν έχει πατρίδα και οι τραπεζίτες δεν έχουν ούτε πατριωτισμό ούτε ευπρέπεια. Ο μοναδικός τους σκοπός είναι το κέρδος».
Τα πράγματα...
... ήταν κάποτε αλλιώς. Τίποτα δεν εμποδίζει να ξαναγίνουν έτσι.
http://ta-nea.dolnet.gr//ColumnCategory.aspx?d=20080611&nid=8817985&sn=&spid=877
===========
Τρεις κρίσεις σε μια χρονιά δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ πριν η παγκόσμια οικονομία.
Πρόκειται για την ενεργειακή, διατροφική και χρηματοπιστωτική κρίση που το 2008 ταλαιπωρεί επενδυτές, καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Πρώτα, υποδεχτήκαμε την πιστωτική κρίση, που επέφερε μεγάλη χρηματιστηριακή αναταραχή και έντονες διακυμάνσεις στις παγκόσμιες αγορές, με πολλούς να την παρομοιάζουν με το κραχ του 1987 ή του 1939.
Ύστερα ακολούθησε το παγκόσμιο φαινόμενο των συνεχών αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων και τροφίμων, όπου οι ηγέτες όλου του κόσμου προσπαθούν να αντιμετωπίσουν άμεσα. 'Η καλύτερα, οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και των εμπορευμάτων έγιναν πιο επώδυνες και πιο εμφανείς αφού ξέσπασε η πιστωτική κρίση. Μέχρι τότε ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης είχε επισκιάσει τις μεγάλες ανατιμήσεις παγκοσμίως.
Τώρα, όμως, η επιβράδυνση μαζί με τον πληθωρισμό αποτελεί εκρηκτικό μείγμα που δυναμιτίζει το παγκόσμιο οικονομικό οικοδόμημα, όπως έχουν επισημάνει Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα και πολλοί άλλοι οργανισμοί.
Η τραπεζική και χρηματοοικονομική κρίση ξεκίνησε από τις ΗΠΑ (παράγει το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ), όταν άρχισαν να πέφτουν οι τιμές των ακινήτων και οι πρώτες μη αποπληρωμές δανείων αποκάλυψαν τον κακό υπολογισμό του αναληφθέντος ρίσκου από πολλούς επενδυτές. Η κρίση επεκτάθηκε και εκτός ΗΠΑ, αφού πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν στο ενεργητικό τους τίτλους που βασίζονταν σε δάνεια subprime (στεγαστικά υψηλού κινδύνου). Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΔΝΤ, για τις απομειώσεις των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, οι τράπεζες αναμένεται να χάσουν μόνο από τη στεγαστική πίστη προς τα νοικοκυριά περίπου 550 δισ. δολάρια, ενώ, επειδή η κρίση επεκτάθηκε σε όλο το χρηματοοικονομικό χώρο, οι συνολικές απώλειες πλησιάζουν το 1 τρισ. δολάρια, ποσό το οποίο αναδεικνύει τη σημερινή κρίση στη μεγαλύτερη των τελευταίων 30 ετών.
Σημειώνεται ότι από τις αρχές του 2007 μέχρι σήμερα, οι διαγραφές και οι ζημιές των τραπεζών σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω της πιστωτικής κρίσης προσεγγίζουν τα 400 δισ. δολάρια, ενώ οι απολύσεις προσωπικού στον τραπεζικό κλάδο τα 83.000 στελέχη. Ωστόσο, η σημερινή κρίση δεν προβλέπεται να ακολουθήσει το πρότυπο της Ιαπωνίας κατά τη δεκαετία του 1990, ούτε της Μεγάλης ΄Υφεσης του μεσοπολέμου. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η βελτίωση θα ξεκινήσει από το 2009, ενώ η ανάκαμψη από το 2010.
Για πρώτη φόρα, την Τετάρτη 11 Ιουνίου, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA), ανέφερε ότι αυτό που αντιμετωπίζει ο κόσμος είναι μια πετρελαϊκή κρίση και τόνισε, μάλιστα, ότι ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου σε περίπτωση σημαντικής διακοπής της προσφοράς. Ο χαρακτηρισμός «κρίση» δικαιολογείται για δυο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι το υψηλό επίπεδο τιμών του πετρελαίου και ο δεύτερος ότι εξακολουθεί να ανέρχεται ακόμη και μετά τα μέτρα, τα οποία λαμβάνονται παγκοσμίως για τη μείωση της κατανάλωσης. Ωστόσο, η ΙΕΑ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν επισημάνει ότι τα συνολικά ποσά που δαπανώνται για την αγορά του, ως ποσοστό του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, παραμένουν χαμηλότερα από ό,τι στη δεκαετία του 1980, λόγω του ότι το πραγματικό παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε με ταχύτερο ρυθμό από ό, τι η τιμή του πετρελαίου.
Στα δύο προηγούμενα προστέθηκε και η λεγόμενη διατροφική κρίση, καθώς στα τέλη του 2007 και το 2008 σημειώθηκε μια πρωτοφανής άνοδος των τιμών των τροφίμων, με αποτέλεσμα να προκληθεί πολιτική και οικονομική αστάθεια και κοινωνικές αναταραχές, κυρίως στις φτωχές χώρες. Από τον Μάρτιο του 2007 μέχρι τον Μάρτιο του 2008, η παγκόσμια τιμή ρυζιού έχει αυξηθεί κατά 74%, το σιτάρι κατά 130%, κατά 31% το καλαμπόκι και η σόγια κατά 87%. Ως βασικά αιτία θεωρούνται η ξηρασία που σημειώθηκε το 2006, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και η πτώση των παγκόσμιων αποθεμάτων των τροφίμων. Άλλες πολυσυζητημένες αιτίες, είναι η χρήση των βιοκαυσίμων, η αύξηση κατανάλωσης κρέατος στις Ασιατικές χώρες, η αλλαγή του κλίματος αλλά και η κερδοσκοπία στην αγορά εμπορευμάτων.
Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες και για τα επόμενα δέκα χρόνια, καθώς αναμένεται περαιτέρω αύξηση των τιμών ως και 50%, σύμφωνα με την έκθεση «Agricultural Outlook 2008-2017», του ΟΟΣΑ σε συνεργασία τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας.
Η πιστωτική κρίση, τα αίτια και οι συνέπειες
Η φούσκα στις τιμές των ακινήτων σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ, η οποία διευκόλυνε την υπερ-κατανάλωση, είναι το βασικό αίτιο. Αυτό είχε αποτέλεσμα την "υπερ-θέρμανση" της οικονομίας και την αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, όπως πολλές φορές συμβαίνει σε παρόμοιες κρίσεις.
Δεύτερο αίτιο είναι η ραγδαία εξάπλωση στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου (subprime) και τρίτον, η μεταφορά του ρίσκου από τους ισολογισμούς των τραπεζών στο κοινό και τους επενδυτές μέσω τιτλοποιήσεων, οι οποίοι αγνοούσαν το ύψος του κινδύνου και υπήρξαν επιρρεπείς στις τότε υψηλές αποδόσεις. Η μεταφορά αυτή επέτρεπε στις τράπεζες να δανείζουν άφοβα σε μη φερέγγυους δανειολήπτες.
Οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, για να αποφύγουν τα χειρότερα, προχώρησαν σε ενέσεις ρευστότητας, καθώς και στη λήψη σειράς μέτρων ώστε να διευκολύνουν την πρόσβαση των τραπεζών στην απαραίτητη ρευστότητα. Μια ακόμα επίπτωση της πιστωτικής κρίσης ήταν η μείωση του πλούτου μέσω της πτώσης της χρηματιστηριακής αξίας των εισηγμένων επιχειρήσεων. Η πιστωτική κρίση προκάλεσε και άμεση αύξηση των διατραπεζικών επιτοκίων, καθώς δημιουργήθηκε έλλειμμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στις τράπεζες για το αν οι αντισυμβαλλόμενες τράπεζες στη διατραπεζική αγορά είχαν υγιείς ισολογισμούς ή αν έκρυβαν σκελετούς δανείων subprime.
Η πιστωτική και στεγαστική κρίση που προκάλεσε παγκόσμια οικονομική αναταραχή είχε επιπτώσεις και στα αγαθά. Η κερδοσκοπία στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των εμπορευμάτων έχει συμβάλει στην κρίση, καθώς πολλοί επενδυτές «τράβηξαν» δισεκατομμύρια δολάρια από μετοχές και ομόλογα και τα τοποθέτησαν στην αγορά εμπορευμάτων.
Η πετρελαϊκή κρίση
Πρώτα η τιμή του πετρελαίου αναρριχήθηκε από τα 60 στα 80 δολάρια το βαρέλι, έπειτα από τα 80 στα 100 και τον Ιούνιο ξεπέρασε και τα 139 δολάρια. Η Washington Post πρότεινε ότι ίσως μπορούμε να πείσουμε τον ΟΠΕΚ να αυξήσει την παραγωγή, όπως προτείνουν κάποιοι γερουσιαστές και σημειώνει, ότι είμαστε σχεδόν ανήμποροι να επηρεάσουμε τις σημερινές τιμές. Αυτό γιατί δεν λάβαμε σοβαρά μέτρα πριν από 10-20 χρόνια.
Σε αντίθεση με την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του '70, η οποία προκλήθηκε από τους περιορισμούς της προσφοράς από τη Μέση Ανατολή, η σημερινή κατάσταση τροφοδοτείται από την ανεξέλεγκτη ζήτηση, ενώ κινητήριος μοχλός για την εκτίναξη των τιμών σε επίπεδα-ρεκόρ είναι και οι κερδοσκοπικές επενδύσεις σε εμπορεύματα, όπως επισημαίνουν αναλυτές.
Αιτίες και συνέπειες της διατροφικής κρίσης
Τα αιτία της παγκόσμιας αύξησης των τιμών είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων. Ως βασικά αιτία θεωρούνται η ξηρασία που σημειώθηκε το 2006, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και η πτώση των παγκόσμιων αποθεμάτων των τροφίμων.
Άλλες πολυσυζητημένες αιτίες, είναι η χρήση των βιοκαυσίμων, η αύξηση κατανάλωσης κρέατος στις Ασιατικές χώρες, η αλλαγή του κλίματος αλλά και η κερδοσκοπία στην αγορά εμπορευμάτων.
Στην Κίνα το 1980 η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος ανερχόταν στα 20 κιλά, ενώ το 2007 άγγιξε τα 50 κιλά. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την παραγωγή 1 κιλού σταριού χρειάζονται 1000-2000 λίτρα, ενώ για την παραγωγή 1 κιλού μοσχαρίσιου κρέατος χρειάζονται 10000-13000 λίτρα.
Σύμφωνα με έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας η δραματική αύξηση στις τιμές των ειδών διατροφής έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία, καθώς η φτώχεια θα αυξηθεί κατά 4,5% και στα ήδη 2,3 δισεκατομμύρια φτωχούς του πλανήτη προστίθενται άλλα 105 εκατομμύρια. Σημειώνεται ότι φτωχός, με βάση την έρευνα, θεωρείται αυτός που καταναλώνει λιγότερα από 1 δολάριο την ημέρα.
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_11/06/2008_236773
7/9/2008
Κρατική διάσωση
Εθνικοποιεί η κυβέρνηση Μπους τις Fannie Mae και Freddie Mac
http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=935510&lngDtrID=251
=========
Η ιστορία έχει ως εξής: η προστασία της ελληνικής οικονομίας από τον διεθνή ανταγωνισμό γινόταν παραδοσιακά με δασμούς και ποσοστώσεις. Οταν πια αυτό δεν ήταν δυνατόν λόγω της ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ, έπρεπε κάτι άλλο να εξευρεθεί. Αλλωστε, εμείς οι Ελληνες είμαστε «ευέλικτοι άνθρωποι». Η παραοικονομία διέσωσε εκείνη την περίοδο των αρχών του '80 την ελληνική οικονομία.
Μετά το πρώτο σοκ των αρχών του '80, σιγά σιγά, η εσωτερική δαπάνη και οι εξαγωγές άρχισαν να κινούνται, ενώ νέες επιχειρήσεις και επιχειρηματικά «τζάκια» έκαναν την εμφάνισή τους με κυρίαρχο συγκριτικό πλεονέκτημα την «παραοικονομία». Από τότε, είναι πολύ δύσκολο να κάνει κανείς σχετικά βέβαιες στατιστικές εκτιμήσεις. Η Ελλάδα πάντως πλούτισε. Ακολούθησαν 15 χρόνια περίπου ταχείας επίσημης ανάπτυξης κοντά στο 4%, και ποιος ξέρει άλλο πόσο μέσα από την «αδήλωτη οικονομία». Οι εισροές κεφαλαίου ενέτειναν το φαινόμενο της διόγκωσης των «ανεπίσημων δραστηριοτήτων», καθώς η οικονομία των υπηρεσιών (τουρισμός, ναυτιλία, ΚΠΣ) και των κατασκευών (real estate) και των οικοπέδων εκτοξεύτηκαν στον ουρανό. Ετσι, αντί να περιορίζεται το φαινόμενο της κρυφής οικονομίας με τον εξευρωπαϊσμό, αντιθέτως εκτοξεύτηκε έτι περαιτέρω. Είναι πια στη φύση της οικονομίας μας... Εύκολο και γρήγορο χρήμα, εύκολο και γρήγορο κέρδος, χμ..., όχι κέρδος, καλύτερα, πρόσοδος (rent). Εξ ου και ο χαρακτηρισμός «ραντιέρηδες» από τον Αντρέα Παπανδρέου, από τότε, 25 χρόνια πριν!
Μαζί, όμως, μεγάλωσαν και τα προβλήματα. Στην Ελλάδα, δεν μπορείς εύκολα να εισπράξεις φόρους. Η «ατυπία» μεγάλη, αλλά συνάμα και η φύση του μικρο-καπιταλισμού τέτοια που κάνουν τον έλεγχο, την καταγραφή και την είσπραξη φόρων υποθέσεις πια πολύ δύσκολες. Για να μη μνημονεύσει κανείς τη διαφθορά...
Η κατάσταση κακοφόρμισε εντελώς. Εξελίχθηκε, έτσι, σε εξοργιστική επιδότηση των «προνομιούχων» ομάδων εις βάρος του συνόλου. Τα φορολογικά έσοδα είναι τα μισά από ό,τι στην Ε.Ε. Η άμεση φορολογία 4,6% του ΑΕΠ (Ε.Ε.: 9,2%), ενώ το σύνολο των εσόδων ως ποσοστό της επίσημης οικονομικής ετήσιας δραστηριότητας είναι 31%, ενώ εάν κάνει κάποιος αναγωγή των εσόδων του κράτους στο σύνολο επίσημης και ανεπίσημης οικονομίας μαζί, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 20% (Ε.Ε.: 40%).
Το τρελό είναι ότι, λόγω της αναξιοπιστίας εκείνων που χειρίζονται τους φόρους μας, η όποια νέα αύξηση της φορολογίας χαρακτηρίζεται, δικαίως και αδίκως, φοροεπιδρομή (!) (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα πρόσφατα μέτρα είναι δίκαια και κυρίως αποτελεσματικά).
Στην πραγματικότητα, σήμερα όλοι βιώνουμε μια υπερφιλελεύθερη, με χαμηλούς συνολικά φόρους ανισομερώς κατανεμημένους, κακορυθμισμένη και σε πολλές περιπτώσεις υπερ-ρυθμισμένη μαζί λόγω του πλήθους των σκανδαλωδώς ευνοϊκών ρυθμίσεων που πετυχαίνουν μικροομάδες, οικονομία. Πραγματικά πρόκειται για τραγικό αδιέξοδο.
Το χειρότερο είναι όμως αυτό το τελευταίο. Πάνω στη νοσηρή αυτή κατάσταση της ιδιόμορφης «επιτυχίας» (;) της ελληνικής οικονομίας αναπτύσσεται συνεχώς μια «οικονομία των προσοδοθήρων», με υπερβολικά πολλές ομάδες πίεσης που διεξάγουν έναν «αγώνα χαρακωμάτων» για επιβολή και διατήρηση «ρυθμίσεων» που «κανονίζουν» προσπορισμό εισοδημάτων και πόρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα επαγγέλματα όπου οι καθορισμένες εκ του «νόμου» τιμές και η, στην ουσία, απαγόρευση άσκησης ελεύθερης επιχειρηματικότητας, έχουν καταλήξει να αποτελούν ιδιόμορφο φόρο κατοχής ιδιότητας επαγγέλματος! (σημείωση moulari: γιατί κ. Καθηγητά δεν ονοματίζεις τα κλειστά επαγγέλματα, τί φοβάσαι;)
Το αποτέλεσμα είναι ο ελληνικός τύπος ανάπτυξης τελικά σήμερα να καταλήξει να είναι «ανθεκτικός», αφού δύσκολα μπορεί να μπει σε κρίση ένα μοντέλο που βασίζεται σε... συνεχείς κεφαλαιακές εισροές που δημιουργούν εισοδήματα τα οποία μάλιστα διοχετεύονται στην «άτυπη οικονομία». Να μην κάνει χαρές λοιπόν ο πρωθυπουργός (;) της χώρας αυτής όταν διαδηλώνει αφειδώς την ανθεκτικότητά της.
Στον σπόρο της εύκολης επιτυχίας ίσως μάλιστα να υπάρχει και η καταστροφή μας, καθώς έτσι έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες και προϋποθέσεις των φαινομένων που βιώνουμε σήμερα: Αναρχία και περιφρόνηση των θεσμών, κομματοκρατία και κυνισμός, φθόνος και διαγκωνισμοί χωρίς κανόνες για την καθημερινή πρόσκτηση προσόδου, μηδενικό κοινωνικό κεφάλαιο εμπιστοσύνης για τη συνεργασία, την ομαδικότητα και την πρόοδο. Ανισότητα μεγάλη, καθώς ευνοούνται αυτοί που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις πρόσκτησης και υπεράσπισης προσόδου (γιατί όλοι θέλουν να μπουν στο Δημόσιο και ιδίως στο ΥΠΕΘΟ;), και, τέλος, λόγω και των χαμηλών φορολογικών εσόδων εξαιτίας της «άτυπης οικονομίας», εξαθλιωμένες υπηρεσίες παροχής δημόσιων αγαθών από το κράτος.
Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα και με το Ευρωβαρόμετρο, οι πολίτες της πιο προικοδοτούμενης από την τύχη και τη φύση χώρας, που το κατά κεφαλήν εισόδημά της (επίσημο και... άτυπο) είναι πια εισόδημα αναπτυγμένου κράτους, είναι εξαιρετικά δυστυχείς, αλλά και αντιφατικοί στις εκτιμήσεις τους. Την ίδια στιγμή που ο Ελληνας απαιτεί το φακελάκι, επιθυμεί υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας. Εκεί όπου ζητά ποιοτικό πανεπιστήμιο, ο ίδιος ως καθηγητής δεν κάνει τη δουλειά του.
Οταν γίνεται υπουργός, ενώ γνωρίζει τον παραλογισμό της συμμετοχής κατά σχεδόν 50% των φοιτητών στην εκλογή πρυτάνεων, προέδρων κ.λπ. των ΑΕΙ (που προάγει τη συναλλαγή και το εμπόριο βαθμών), σφυρίζει αδιάφορα. Οταν βλέπει επίσημες ομάδες προστασίας να περνούν από τα μαγαζιά για να πάρουν το «μηνιάτικο μπαξίσι» τους, σφυρίζει αδιάφορα. Ισως γιατί με την παρούσα κατάσταση όλοι βραχυχρονίως φαίνονται ευχαριστημένοι.
Ομως, έτσι, όλοι μαζί με συνέργεια εγκαθιδρύουμε ένα καθεστώς κλεπτοκρατίας και λεηλασίας, όπου ο ένας είναι όμηρος του άλλου, βάζοντας ο ένας το χέρι στην τσέπη του άλλου. Ενα «καθεστώς» όπου όλοι είναι εναντίον όλων και η πολιτική τάξη από επάνω, με πρώτη την ανεκδιήγητη αυτή κυβέρνηση, να αναπαράγεται παίζοντας το παιχνίδι του κοινωνικού διχασμού ή και του δήθεν ανήξερου διαιτητή, κλείνοντας το μάτι στην άτυπη δραστηριότητα. Δεν μπορούμε όμως τελικά να αποφύγουμε ότι, με το σύστημα «όλοι εναντίον όλων», όλοι χέρι χέρι βυθιζόμαστε σε μια οικονομική παρακμή όπου επί ματαίω όλοι στο τέλος αναζητούν κάτι που δεν υπάρχει: τον πάτο.
Οταν φτάνουν υπουργοί να δηλώνουν ότι παρατύπησαν με κυνισμό για τα παιδιά τους, δηλαδή για να τα διασώσουν -όπως νομίζουν...- από το ελληνικό χάος και την οικονομική ζούγκλα χωρίς κανόνες, τότε δε το μήνυμα που όλοι παίρνουμε είναι: «Κάντε κι εσείς τα ίδια». Μόνο στα ολιγαρχικά καθεστώτα της Αφρικής μπορείς να βρεις υπουργούς που ζητούν διαμέρισμα-μίζα για την κόρη τους, μετεγγράφουν παρατύπως τον φοιτητή γιο τους ή φοροαποφεύγουν προκλητικώς διαδηλώνοντας περισσή περηφάνια και κυνισμό.
Να γιατί, στο τέλος, το μόνο πράγμα που έχει πάτο είναι η πολιτική. Χαμηλότερα δεν γίνεται. Σε μια χώρα όπου δεν υπάρχει πραγματικά ριζοσπαστικός προοδευτικός λόγος που να αμφισβητεί με ουσία και σοβαρότητα το αντιδραστικό και γελοίο πια status quo, καθώς ακόμη και οι σχετικά νέοι στην ηλικία πολιτικοί είναι απελπιστικά βαρετοί, επαρχιώτες, ανεπάγγελτοι κομματικοί και ανούσιοι, φαίνεται να υπάρχει αδιέξοδο. Τους ακούς να εκστομίζουν κάτι θλιβερά, ξύλινα τσιτάτα, αλλά για την ουσία των δημόσιων πολιτικών... τζίφος.
Τελικά, έχουμε καταφέρει να εγκαθιδρύσουμε μια κατάσταση όπου ενώ δεν υπάρχει απελπιστική φτώχεια, η οικονομική ανισότητα που υπάρχει είναι το πιο άδικο πράγμα που έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Δηλαδή, πολλή ανισότητα, αλλά ταυτόχρονα και πολύ άδικη ανισότητα. Κι αυτό γιατί η οικονομική ανισότητά μας δεν βασίζεται στο ταλέντο και τη σκληρή εργασία, αλλά στην οικονομική και κομματική μας αφετηρία και κυρίως στην ισχύ της ομάδας στην οποία ανήκουμε, ομάδα η οποία εμπλέκεται συνήθως και με το καθεστώς της ολιγαρχικής κομματοκρατίας.
Πρώτο στάδιο εξόδου από τη δυσμενή αυτή κατάσταση στην οποία έχουμε βρεθεί είναι να τη συνειδητοποιήσουμε. Επειτα, ελπίζουμε σε έναν ριζοσπάστη «κανονικό» πολιτικό/ άνθρωπο, με περιφρόνηση στην κατοχή περιουσιακών στοιχείων, που θα μας εκπλήξει θετικά στην πορεία και θα απελευθερώσει τους θεσμούς και την οικονομία από αγκυλώσεις και ομάδες συμφερόντων (μικρών και μεγάλων) και κυρίως θα ανακαινίσει το κράτος κηρύσσοντας την ανεξαρτησία του, την αξιοκρατία και την αναβάθμιση των δημόσιων αγαθών. Γρήγορα.
* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ είναι καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=88450312
Σχόλιο 1
Ο κ. Καθηγητής δεν αναφέρεται, ως όφειλε, στη μεγάλη απάτη του Χρηματιστηρίου, που ήταν και η μεγαλύτερη μεταφορά κεφαλαίου σε ολίγους εκλεκτούς, επιλογές της τότε κυβέρνησης. Δεν θέλω να πιστέψω ότι κοτζάμ καθηγητής έχει τίποτα γραμμάτια ανεξόφλητα σε καμιά παρεούλα και .... επιφυλάσσεται ο άνθρωπος....
Η απάτη του χρηματιστηρίου ΄99, ήταν μια ιστορία που σφράγισε την οικονομική ιστορία της χώρας. Το έγκλημα είναι πολλαπλό.
Αναφέρω μόνο μια παράμετρο:
20/11/2008
Οίκοι αξιολόγησης: Το μερίδιο της ευθύνης τους στην κρίση
Εκ των υστέρων, η αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς (SEC) τους έκρινε ενόχους για τη συμβολή τους στην πιστωτική κρίση. Μέχρι τότε όμως, όπως παραδέχτηκαν τα στελέχη τους, «τα κέρδη διηύθυναν την παράσταση».
Του Χρήστου Σύλλα
syllas@kathimerini.gr
«Ας ελπίσουμε ότι θα είμαστε όλοι υγιείς και συνταξιούχοι μέχρι να καταρρεύσει αυτή η τράπουλα», δήλωνε καυστικά το καλοκαίρι του 2008 αναλυτής που εργαζόταν σε οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Πριν από περίπου ένα μήνα, στελέχη των τριών «μεγάλων» του χώρου, Moody's, Fitch Ratings και Standard & Poor's κατέθεσαν στο Κογκρέσο τις απόψεις τους για το τι πήγε στραβά και δεν κατόρθωσαν να αξιολογήσουν επαρκώς τους κινδύνους των ενυπόθηκων ομολόγων που αποτέλεσαν τον «σπινθήρα» της ευρύτερης οικονομικής κρίσης.
Οι περισσότεροι από αυτούς αρνήθηκαν ότι υπήρχε «σύγκρουση συμφερόντων» στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούσαν την πιστοληπτική ικανότητα εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών καθώς και πωλητών άλλων επενδυτικών προϊόντων. Λίγο νωρίτερα, ωστόσο, δύο πρώην στελέχη της Moody's και της Fitch «άδειαζαν» τους συναδέλφους τους καταθέτοντας ότι σημείο αναφοράς στη λειτουργία των οίκων αξιολόγησης είναι πρωτίστως το κέρδος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το συμφέρον των επενδυτών.
«Οι συγκεκριμένοι οίκοι πληρώνονται για τις υπηρεσίες αξιολόγησης που παρέχουν στους 'εκδότες' (πωλητές) επενδυτικών προϊόντων. Ο 'εκδότης' από τη μεριά του ενδιαφέρεται να πουλήσει σε όσο το δυνατόν καλύτερη τιμή ότι έχει στη διάθεσή του», εξηγεί στο www.kathimerini.gr o κ. Γιάννης Μουταφίδης, ιδιοκτήτης της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων «Οlympic Asset Management». Το «συγκρουσιακό συμφέρον» (conflict of interest) στην περίπτωση αυτή είναι προφανές καθώς οι οίκοι αυτοί πληρώνονταν αδρά για να αξιολογήσουν ένα προϊόν ή την ικανότητα μιας τράπεζας να πουλά επενδυτικά και άλλα προϊόντα.
Η ορθότητα και η αντικειμενικότητα τέτοιων αξιολογήσεων, λοιπόν, ελέγχεται, όπως σχολιάζει ο κ. Μουταφίδης. «Με λίγα λόγια, οι οίκοι προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες χωρίς να προβαίνουν σε εξώφθαλμες κινήσεις έτσι ώστε να μην πάψει να τους αναγνωρίζεται η ικανότητα της (σ.σ.: αντικειμενικής) αξιολόγησης. Αυτό που εντέλει κάνουν είναι να δίνουν την 'καλύτερη' αξιολόγηση στους πελάτες τους», υπογραμμίζει.
Το «συγκρουσιακόν» του ζητήματος έχει πολλάκις τεθεί στο τραπέζι, τόσο από την αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς, όσο από το Κογκρέσο αλλά και από πολλά στελέχη της αγοράς που καταθέτουν αυτές τις μέρες στο Κογκρέσο. Σύμφωνα με την εσωτερική αλληλογραφία αυτών των οίκων που παρουσιάστηκε κατά τον τελευταίο χρόνο, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου αναλυτές έρχονταν αντιμέτωποι με αξιολογήσεις προϊόντων που ενδεχομένως να έβλαπταν τα έσοδα των οίκων.
«Τη δεδομένη στιγμή, με προβληματίζει αν θα έχουμε απώλειες κάνοντας αυτή την αξιολόγηση», ανέφερε αναλυτής για να ανακαλύψει ότι άλλοι συνάδελφοί του διαφωνούσαν εξαιτίας των αρνητικών συνεπειών της εκάστοτε αξιολόγησης.
Η πολυπλοκότητα των «πολιτικών ομολόγων»
Ένας από τους λόγους στους οποίους αποδόθηκε η δυσλειτουργία των οίκων αξιολόγησης και η αδυναμία τους στο να διαγνώσουν τους κινδύνους της κατάρρευσης, ήταν τα οικονομικά μοντέλα που είχαν στη διάθεσή τους αυτοί οι οίκοι. Η SEC κατέληξε, μεταξύ άλλων, ότι ο αυξανόμενος όγκος αλλά και η πολυπλοκότητα που χαρακτήριζε τη δομή των subprime δεν ήταν δυνατό να εξετασθεί ενδελεχώς από τους αναλυτές αυτών των οίκων.
Η συνεχόμενη μεταφορά των επισφαλών δανείων σε τίτλους (λόγω υψηλών αποδόσεων) καθώς και η ευρύτατη πεποίθηση πως η αγορά ακινήτων ήταν «λίρα 100», κατέστησε αδύνατη, όπως ισχυρίζεται η SEC αλλά και στελέχη των οίκων αξιολόγησης, τη διάγνωση του τι επίκειται. Σημειώνεται ότι την περίοδο 2004-2007, όταν και οι χρηματιστηριακές αγορές κινούνταν ανοδικά οι οίκοι αξιολόγησης έκαναν χρυσές δουλειές με την αγοραία αξία τους να ανέρχεται ετησίως στα 5 δισ. δολάρια.
«Οι εταιρείες αυτές έβαλαν 'πολύ νερό στο κρασί τους' διότι δεν είναι δυνατόν με τις εξειδικευμένες γνώσεις που είχαν να μην έβλεπαν τον συστημικό κίνδυνο που με άλλα λόγια σημαίνει μαζικός κίνδυνος. Μάλλον υπήρχε ένα είδος συγκάλυψης», παρατηρεί ο κ. Γιώργος Μπαζιωτόπουλος, οικονομολόγος και επιχειρησιακός ερευνητής. «Ωστόσο, θεωρώ, ότι η εντονότερη έκφραση του ζητήματος είναι η πολιτική. Τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι όσο και οι Δημοκρατικοί άλλοτε πίεζαν και άλλοτε επέτρεπαν την άναρχη δανειοδότηση», συμπληρώνει.
«Τα στελέχη των οίκων αξιολόγησης που κατέθεσαν στο Κογκρέσο είναι βέβαιο ότι ήξεραν. Θεωρούσαν ότι η αγορά ακινήτων δεν θα εμφανίσει πτώση, ξεχνώντας όμως το παράδειγμα της Ιαπωνίας. Ωστόσο, οι πολιτικοί και το ανεπαρκές ρυθμιστικό πλαίσιο επέτρεπαν σε ένα συνονθύλευμα εταιρειών να 'κλέβουν' νομίμως», τονίζει ο κ. Μουταφίδης και καταλήγει:
«Οι τράπεζες ήξεραν ότι υπήρχε αφερεγγυότητα και το ρίσκο που ενέχει η δανειοδότηση και νόμου επιτρέποντος δάνειζαν ανεξέλεγκτα».
Την ίδια στιγμή, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι έπειτα από την κρίση οι πολιτικοί έψαχναν να βρουν τον αποδιοπομπαίο τράγο και γι' αυτό το λόγο κάλεσαν σε κατάθεση τα στελέχη των «κακών» οίκων αξιολόγησης. Στον αντίποδα, οι οίκοι ανταπάντησαν ζητώντας λεπτομερή εξέταση των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου. Κάτι τέτοιο ωστόσο ουδέποτε δεν έγινε…
Τι μέλει γενέσθαι
Σε γενικές γραμμές, οι ακροάσεις των στελεχών των οίκων αξιολόγησης κατέληξαν ανώδυνα με διάφορες προτάσεις να ακούγονται ένθεν κακείθεν. Η πρόταση του Τζέημς Σίμονς, επικεφαλής της Renaissance Technologies ήταν να δημιουργηθεί ένας ξεχωριστός οίκος αξιολόγησης ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός και στον οποίο θα καταβάλλεται ένα ελάχιστο ποσό από κάθε διαπραγμάτευση (αγοραπωλησία).
Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη, οι υπουργοί Οικονομικών τάχθηκαν υπέρ των προτάσεων του Tσάρλι Μακρίβι, του αρμόδιου επιτρόπου για την εσωτερική αγορά. Αυστηρότερες ρυθμίσεις, εκθέσεις διαφάνειας αλλά και τοποθέτηση ανεξάρτητων διευθυντών στα διοικητικά συμβούλια με περιορισμένη θητεία, είναι μερικές από τις προτάσεις που θέλει να νομοθετήσει η Γηραιά Ήπειρος.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Νew York Times, Financial Times, Reuters
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_20/11/2008_257095
Μεταγεννέστερη προσθήκη: (22_12_2008)
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_19/12/2008_260949
Kαλέ ποιος καπιταλισμός!!! Πάει μας τελείωσε! Όταν το Αμερικανικό Δημόσιο Εθνικοποιεί όλα τα τοξικά απόβλητα των Τραπεζών, δίνει το σύνθημα:
Ιδιωτικοποιεί τα κέρδη, αλλά κρατικοποιεί τις ζημίες. Αλλά αυτό δεν είναι καπιταλιστικό σύστημα, αφού αυτός που έκανε τη "μαλακία" όχι μόνο δεν πληρώνει, αλλά αμοίβεται κιόλας.
Να δούμε τώρα οι οπαδοί του άκρατου φιλελευθερισμού τί θα μας πουν τώρα και ποιές θεωρητικές παπαριές θα γράψουν για να εξηγήσουν το φαινόμενο. (Προσοχή τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη, με την αυστηρή έννοια του όρου. Προχωράει με το βλέποντας και κάνοντας, όσο για τα οικονομικά μοντέλα είναι ατελείς περιγραφές μιας πολύ σύνθετης πραγματικότητας...
Βέβαια σίγουρα καθηγητές οικονομικών, οι πραγματικοί όχι οι άλλοι οι τάχα μου, τάχα μου, είναι αυτοί οι μάγκες τραπεζίτες, που αφού ενθυλάκωσαν τα bonus, αφού πέτυχαν τους στόχους τους οι άνθρωποι, και στη συνέχεια πακετάρησαν το πρόβλημα (τα τοξικά απόβλητα - απαιτήσεις που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εισπραχθούν) και οι ίδιοι βρίσκονται τώρα να περιβάλλονται από τα ουρί του παραδείσου σιτιζόμενοι από αλυσίδες εξωχώριων εταιρειών, ενώ τυπικά είναι πένητες!!!
Ιδιωτικοποιεί τα κέρδη, αλλά κρατικοποιεί τις ζημίες. Αλλά αυτό δεν είναι καπιταλιστικό σύστημα, αφού αυτός που έκανε τη "μαλακία" όχι μόνο δεν πληρώνει, αλλά αμοίβεται κιόλας.
Να δούμε τώρα οι οπαδοί του άκρατου φιλελευθερισμού τί θα μας πουν τώρα και ποιές θεωρητικές παπαριές θα γράψουν για να εξηγήσουν το φαινόμενο. (Προσοχή τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη, με την αυστηρή έννοια του όρου. Προχωράει με το βλέποντας και κάνοντας, όσο για τα οικονομικά μοντέλα είναι ατελείς περιγραφές μιας πολύ σύνθετης πραγματικότητας...
Βέβαια σίγουρα καθηγητές οικονομικών, οι πραγματικοί όχι οι άλλοι οι τάχα μου, τάχα μου, είναι αυτοί οι μάγκες τραπεζίτες, που αφού ενθυλάκωσαν τα bonus, αφού πέτυχαν τους στόχους τους οι άνθρωποι, και στη συνέχεια πακετάρησαν το πρόβλημα (τα τοξικά απόβλητα - απαιτήσεις που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εισπραχθούν) και οι ίδιοι βρίσκονται τώρα να περιβάλλονται από τα ουρί του παραδείσου σιτιζόμενοι από αλυσίδες εξωχώριων εταιρειών, ενώ τυπικά είναι πένητες!!!
Κρατική διάσωση
Εθνικοποιεί η κυβέρνηση Μπους τις Fannie Mae και Freddie Mac
| Στο χείλος της κατάρρευσης βρέθηκαν οι Fannie Mae και Freddie Mac | ||
| ||
Οι σχετικές ανακοινώσεις έγιναν την Κυριακή από τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών Χένρι Πόλσον, ο οποίος επισήμανε ότι η κυβέρνηση παρεμβαίνει προς το ευρύτερο συμφέρον της οικονομικής αγοράς και των φορολογούμενων, δεδομένου ότι επιδεινώνεται ραγδαία η οικονομική κατάσταση των δύο οργανισμών που προσφέρουν δάνεια χαμηλής εξασφάλισης. Στο πλαίσιο της εθνικοποίησης των Fannie Mae και Freddie Mac, αντικαθίστανται οι εκτελεστικοί διευθυντές των δύο εταιρειών και δίνεται πρόσθετη χρηματοδότηση στους οργανισμούς. Ο Χένρι Πόλσον επισήμανε ότι η κυβέρνηση κινήθηκε για να εμποδίσει μεγάλη αναταραχή στις οικονομικές αγορές και να διασφαλίσει τη σταθερότητα. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε ότι οι δύο οργανισμοί έκδοσης ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων Freddie Mac και Fannie Mae (αποτελούν ολιγοπώλιο στην αγορά αυτή για περισσότερα από 40 έτη) «τίθενται σε καθεστώς εποπτείας» έως ότου τακτοποιηθούν σε ικανοποιητικότερο του σημερινού βαθμού τα οικονομικά μεγέθη τους. Στην ίδια ανακοίνωση γίνεται λόγος για ενέσεις «ρευστότητας» από το Δημόσιο και προς τους δύο οργανισμούς -της τάξεως των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. - Ο οικονομικός σύμβουλος του επιτελείου του Τζον Μακέιν δήλωσε ότι ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία θεωρεί την εθνικοποίηση των Fannie Mae και Freddie Mac ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Απαραίτητη για την αποφυγή βαθύτερης οικονομικής κρίσης χαρακτήρισε την εθνικοποίηση και ο Δημοκρατικός υποψήφιος Μπάρακ Ομπάμα. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press, ΑΠΕ/Γαλλικό |
http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=935510&lngDtrID=251
=========
Η οικονομία της παραοικονομίας
Του ΘΟΔΩΡΗ ΠΕΛΑΓΙΔΗ*
 |
Μετά το πρώτο σοκ των αρχών του '80, σιγά σιγά, η εσωτερική δαπάνη και οι εξαγωγές άρχισαν να κινούνται, ενώ νέες επιχειρήσεις και επιχειρηματικά «τζάκια» έκαναν την εμφάνισή τους με κυρίαρχο συγκριτικό πλεονέκτημα την «παραοικονομία». Από τότε, είναι πολύ δύσκολο να κάνει κανείς σχετικά βέβαιες στατιστικές εκτιμήσεις. Η Ελλάδα πάντως πλούτισε. Ακολούθησαν 15 χρόνια περίπου ταχείας επίσημης ανάπτυξης κοντά στο 4%, και ποιος ξέρει άλλο πόσο μέσα από την «αδήλωτη οικονομία». Οι εισροές κεφαλαίου ενέτειναν το φαινόμενο της διόγκωσης των «ανεπίσημων δραστηριοτήτων», καθώς η οικονομία των υπηρεσιών (τουρισμός, ναυτιλία, ΚΠΣ) και των κατασκευών (real estate) και των οικοπέδων εκτοξεύτηκαν στον ουρανό. Ετσι, αντί να περιορίζεται το φαινόμενο της κρυφής οικονομίας με τον εξευρωπαϊσμό, αντιθέτως εκτοξεύτηκε έτι περαιτέρω. Είναι πια στη φύση της οικονομίας μας... Εύκολο και γρήγορο χρήμα, εύκολο και γρήγορο κέρδος, χμ..., όχι κέρδος, καλύτερα, πρόσοδος (rent). Εξ ου και ο χαρακτηρισμός «ραντιέρηδες» από τον Αντρέα Παπανδρέου, από τότε, 25 χρόνια πριν!
Μαζί, όμως, μεγάλωσαν και τα προβλήματα. Στην Ελλάδα, δεν μπορείς εύκολα να εισπράξεις φόρους. Η «ατυπία» μεγάλη, αλλά συνάμα και η φύση του μικρο-καπιταλισμού τέτοια που κάνουν τον έλεγχο, την καταγραφή και την είσπραξη φόρων υποθέσεις πια πολύ δύσκολες. Για να μη μνημονεύσει κανείς τη διαφθορά...
Η κατάσταση κακοφόρμισε εντελώς. Εξελίχθηκε, έτσι, σε εξοργιστική επιδότηση των «προνομιούχων» ομάδων εις βάρος του συνόλου. Τα φορολογικά έσοδα είναι τα μισά από ό,τι στην Ε.Ε. Η άμεση φορολογία 4,6% του ΑΕΠ (Ε.Ε.: 9,2%), ενώ το σύνολο των εσόδων ως ποσοστό της επίσημης οικονομικής ετήσιας δραστηριότητας είναι 31%, ενώ εάν κάνει κάποιος αναγωγή των εσόδων του κράτους στο σύνολο επίσημης και ανεπίσημης οικονομίας μαζί, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται στο 20% (Ε.Ε.: 40%).
Το τρελό είναι ότι, λόγω της αναξιοπιστίας εκείνων που χειρίζονται τους φόρους μας, η όποια νέα αύξηση της φορολογίας χαρακτηρίζεται, δικαίως και αδίκως, φοροεπιδρομή (!) (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα πρόσφατα μέτρα είναι δίκαια και κυρίως αποτελεσματικά).
Στην πραγματικότητα, σήμερα όλοι βιώνουμε μια υπερφιλελεύθερη, με χαμηλούς συνολικά φόρους ανισομερώς κατανεμημένους, κακορυθμισμένη και σε πολλές περιπτώσεις υπερ-ρυθμισμένη μαζί λόγω του πλήθους των σκανδαλωδώς ευνοϊκών ρυθμίσεων που πετυχαίνουν μικροομάδες, οικονομία. Πραγματικά πρόκειται για τραγικό αδιέξοδο.
Το χειρότερο είναι όμως αυτό το τελευταίο. Πάνω στη νοσηρή αυτή κατάσταση της ιδιόμορφης «επιτυχίας» (;) της ελληνικής οικονομίας αναπτύσσεται συνεχώς μια «οικονομία των προσοδοθήρων», με υπερβολικά πολλές ομάδες πίεσης που διεξάγουν έναν «αγώνα χαρακωμάτων» για επιβολή και διατήρηση «ρυθμίσεων» που «κανονίζουν» προσπορισμό εισοδημάτων και πόρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα επαγγέλματα όπου οι καθορισμένες εκ του «νόμου» τιμές και η, στην ουσία, απαγόρευση άσκησης ελεύθερης επιχειρηματικότητας, έχουν καταλήξει να αποτελούν ιδιόμορφο φόρο κατοχής ιδιότητας επαγγέλματος! (σημείωση moulari: γιατί κ. Καθηγητά δεν ονοματίζεις τα κλειστά επαγγέλματα, τί φοβάσαι;)
Το αποτέλεσμα είναι ο ελληνικός τύπος ανάπτυξης τελικά σήμερα να καταλήξει να είναι «ανθεκτικός», αφού δύσκολα μπορεί να μπει σε κρίση ένα μοντέλο που βασίζεται σε... συνεχείς κεφαλαιακές εισροές που δημιουργούν εισοδήματα τα οποία μάλιστα διοχετεύονται στην «άτυπη οικονομία». Να μην κάνει χαρές λοιπόν ο πρωθυπουργός (;) της χώρας αυτής όταν διαδηλώνει αφειδώς την ανθεκτικότητά της.
Στον σπόρο της εύκολης επιτυχίας ίσως μάλιστα να υπάρχει και η καταστροφή μας, καθώς έτσι έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες και προϋποθέσεις των φαινομένων που βιώνουμε σήμερα: Αναρχία και περιφρόνηση των θεσμών, κομματοκρατία και κυνισμός, φθόνος και διαγκωνισμοί χωρίς κανόνες για την καθημερινή πρόσκτηση προσόδου, μηδενικό κοινωνικό κεφάλαιο εμπιστοσύνης για τη συνεργασία, την ομαδικότητα και την πρόοδο. Ανισότητα μεγάλη, καθώς ευνοούνται αυτοί που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις πρόσκτησης και υπεράσπισης προσόδου (γιατί όλοι θέλουν να μπουν στο Δημόσιο και ιδίως στο ΥΠΕΘΟ;), και, τέλος, λόγω και των χαμηλών φορολογικών εσόδων εξαιτίας της «άτυπης οικονομίας», εξαθλιωμένες υπηρεσίες παροχής δημόσιων αγαθών από το κράτος.
Ως αποτέλεσμα, σύμφωνα και με το Ευρωβαρόμετρο, οι πολίτες της πιο προικοδοτούμενης από την τύχη και τη φύση χώρας, που το κατά κεφαλήν εισόδημά της (επίσημο και... άτυπο) είναι πια εισόδημα αναπτυγμένου κράτους, είναι εξαιρετικά δυστυχείς, αλλά και αντιφατικοί στις εκτιμήσεις τους. Την ίδια στιγμή που ο Ελληνας απαιτεί το φακελάκι, επιθυμεί υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας. Εκεί όπου ζητά ποιοτικό πανεπιστήμιο, ο ίδιος ως καθηγητής δεν κάνει τη δουλειά του.
Οταν γίνεται υπουργός, ενώ γνωρίζει τον παραλογισμό της συμμετοχής κατά σχεδόν 50% των φοιτητών στην εκλογή πρυτάνεων, προέδρων κ.λπ. των ΑΕΙ (που προάγει τη συναλλαγή και το εμπόριο βαθμών), σφυρίζει αδιάφορα. Οταν βλέπει επίσημες ομάδες προστασίας να περνούν από τα μαγαζιά για να πάρουν το «μηνιάτικο μπαξίσι» τους, σφυρίζει αδιάφορα. Ισως γιατί με την παρούσα κατάσταση όλοι βραχυχρονίως φαίνονται ευχαριστημένοι.
Ομως, έτσι, όλοι μαζί με συνέργεια εγκαθιδρύουμε ένα καθεστώς κλεπτοκρατίας και λεηλασίας, όπου ο ένας είναι όμηρος του άλλου, βάζοντας ο ένας το χέρι στην τσέπη του άλλου. Ενα «καθεστώς» όπου όλοι είναι εναντίον όλων και η πολιτική τάξη από επάνω, με πρώτη την ανεκδιήγητη αυτή κυβέρνηση, να αναπαράγεται παίζοντας το παιχνίδι του κοινωνικού διχασμού ή και του δήθεν ανήξερου διαιτητή, κλείνοντας το μάτι στην άτυπη δραστηριότητα. Δεν μπορούμε όμως τελικά να αποφύγουμε ότι, με το σύστημα «όλοι εναντίον όλων», όλοι χέρι χέρι βυθιζόμαστε σε μια οικονομική παρακμή όπου επί ματαίω όλοι στο τέλος αναζητούν κάτι που δεν υπάρχει: τον πάτο.
Οταν φτάνουν υπουργοί να δηλώνουν ότι παρατύπησαν με κυνισμό για τα παιδιά τους, δηλαδή για να τα διασώσουν -όπως νομίζουν...- από το ελληνικό χάος και την οικονομική ζούγκλα χωρίς κανόνες, τότε δε το μήνυμα που όλοι παίρνουμε είναι: «Κάντε κι εσείς τα ίδια». Μόνο στα ολιγαρχικά καθεστώτα της Αφρικής μπορείς να βρεις υπουργούς που ζητούν διαμέρισμα-μίζα για την κόρη τους, μετεγγράφουν παρατύπως τον φοιτητή γιο τους ή φοροαποφεύγουν προκλητικώς διαδηλώνοντας περισσή περηφάνια και κυνισμό.
Να γιατί, στο τέλος, το μόνο πράγμα που έχει πάτο είναι η πολιτική. Χαμηλότερα δεν γίνεται. Σε μια χώρα όπου δεν υπάρχει πραγματικά ριζοσπαστικός προοδευτικός λόγος που να αμφισβητεί με ουσία και σοβαρότητα το αντιδραστικό και γελοίο πια status quo, καθώς ακόμη και οι σχετικά νέοι στην ηλικία πολιτικοί είναι απελπιστικά βαρετοί, επαρχιώτες, ανεπάγγελτοι κομματικοί και ανούσιοι, φαίνεται να υπάρχει αδιέξοδο. Τους ακούς να εκστομίζουν κάτι θλιβερά, ξύλινα τσιτάτα, αλλά για την ουσία των δημόσιων πολιτικών... τζίφος.
Τελικά, έχουμε καταφέρει να εγκαθιδρύσουμε μια κατάσταση όπου ενώ δεν υπάρχει απελπιστική φτώχεια, η οικονομική ανισότητα που υπάρχει είναι το πιο άδικο πράγμα που έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Δηλαδή, πολλή ανισότητα, αλλά ταυτόχρονα και πολύ άδικη ανισότητα. Κι αυτό γιατί η οικονομική ανισότητά μας δεν βασίζεται στο ταλέντο και τη σκληρή εργασία, αλλά στην οικονομική και κομματική μας αφετηρία και κυρίως στην ισχύ της ομάδας στην οποία ανήκουμε, ομάδα η οποία εμπλέκεται συνήθως και με το καθεστώς της ολιγαρχικής κομματοκρατίας.
Πρώτο στάδιο εξόδου από τη δυσμενή αυτή κατάσταση στην οποία έχουμε βρεθεί είναι να τη συνειδητοποιήσουμε. Επειτα, ελπίζουμε σε έναν ριζοσπάστη «κανονικό» πολιτικό/ άνθρωπο, με περιφρόνηση στην κατοχή περιουσιακών στοιχείων, που θα μας εκπλήξει θετικά στην πορεία και θα απελευθερώσει τους θεσμούς και την οικονομία από αγκυλώσεις και ομάδες συμφερόντων (μικρών και μεγάλων) και κυρίως θα ανακαινίσει το κράτος κηρύσσοντας την ανεξαρτησία του, την αξιοκρατία και την αναβάθμιση των δημόσιων αγαθών. Γρήγορα.
* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ είναι καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=88450312
Σχόλιο 1
Ο κ. Καθηγητής δεν αναφέρεται, ως όφειλε, στη μεγάλη απάτη του Χρηματιστηρίου, που ήταν και η μεγαλύτερη μεταφορά κεφαλαίου σε ολίγους εκλεκτούς, επιλογές της τότε κυβέρνησης. Δεν θέλω να πιστέψω ότι κοτζάμ καθηγητής έχει τίποτα γραμμάτια ανεξόφλητα σε καμιά παρεούλα και .... επιφυλάσσεται ο άνθρωπος....
Η απάτη του χρηματιστηρίου ΄99, ήταν μια ιστορία που σφράγισε την οικονομική ιστορία της χώρας. Το έγκλημα είναι πολλαπλό.
Αναφέρω μόνο μια παράμετρο:
- Με τις χωρίς κανένα έλεγχο:
- εισαγωγές στο χρηματιστήριο διαφόρων επιχειρηματικών πτωμάτων,
- αυξήσεις κεφαλαίων, χωρίς να ελέγχει κανείς την αξιοπιστία των επιχειρηματικών σχεδίων, πήραν χρήματα οι αεριστζήδες που μόνο επιχειρήσεις δεν έστησαν και φυσικά δεν προσέφεραν θέσεις εργασίας για τις οποίες εκόπτετο το τότε οικονομικό επιτελείο (Σημη...τάκος, Χρηστοδουλάκης, Γιάννος (παρακαλώ σωστά, όχι Γιάννης!) κ.λ.π. φωστήρως
20/11/2008
Οίκοι αξιολόγησης: Το μερίδιο της ευθύνης τους στην κρίση
Εκ των υστέρων, η αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς (SEC) τους έκρινε ενόχους για τη συμβολή τους στην πιστωτική κρίση. Μέχρι τότε όμως, όπως παραδέχτηκαν τα στελέχη τους, «τα κέρδη διηύθυναν την παράσταση».
Του Χρήστου Σύλλα
syllas@kathimerini.gr
«Ας ελπίσουμε ότι θα είμαστε όλοι υγιείς και συνταξιούχοι μέχρι να καταρρεύσει αυτή η τράπουλα», δήλωνε καυστικά το καλοκαίρι του 2008 αναλυτής που εργαζόταν σε οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Πριν από περίπου ένα μήνα, στελέχη των τριών «μεγάλων» του χώρου, Moody's, Fitch Ratings και Standard & Poor's κατέθεσαν στο Κογκρέσο τις απόψεις τους για το τι πήγε στραβά και δεν κατόρθωσαν να αξιολογήσουν επαρκώς τους κινδύνους των ενυπόθηκων ομολόγων που αποτέλεσαν τον «σπινθήρα» της ευρύτερης οικονομικής κρίσης.
Οι περισσότεροι από αυτούς αρνήθηκαν ότι υπήρχε «σύγκρουση συμφερόντων» στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούσαν την πιστοληπτική ικανότητα εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών καθώς και πωλητών άλλων επενδυτικών προϊόντων. Λίγο νωρίτερα, ωστόσο, δύο πρώην στελέχη της Moody's και της Fitch «άδειαζαν» τους συναδέλφους τους καταθέτοντας ότι σημείο αναφοράς στη λειτουργία των οίκων αξιολόγησης είναι πρωτίστως το κέρδος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το συμφέρον των επενδυτών.
«Οι συγκεκριμένοι οίκοι πληρώνονται για τις υπηρεσίες αξιολόγησης που παρέχουν στους 'εκδότες' (πωλητές) επενδυτικών προϊόντων. Ο 'εκδότης' από τη μεριά του ενδιαφέρεται να πουλήσει σε όσο το δυνατόν καλύτερη τιμή ότι έχει στη διάθεσή του», εξηγεί στο www.kathimerini.gr o κ. Γιάννης Μουταφίδης, ιδιοκτήτης της εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων «Οlympic Asset Management». Το «συγκρουσιακό συμφέρον» (conflict of interest) στην περίπτωση αυτή είναι προφανές καθώς οι οίκοι αυτοί πληρώνονταν αδρά για να αξιολογήσουν ένα προϊόν ή την ικανότητα μιας τράπεζας να πουλά επενδυτικά και άλλα προϊόντα.
Η ορθότητα και η αντικειμενικότητα τέτοιων αξιολογήσεων, λοιπόν, ελέγχεται, όπως σχολιάζει ο κ. Μουταφίδης. «Με λίγα λόγια, οι οίκοι προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες χωρίς να προβαίνουν σε εξώφθαλμες κινήσεις έτσι ώστε να μην πάψει να τους αναγνωρίζεται η ικανότητα της (σ.σ.: αντικειμενικής) αξιολόγησης. Αυτό που εντέλει κάνουν είναι να δίνουν την 'καλύτερη' αξιολόγηση στους πελάτες τους», υπογραμμίζει.
Το «συγκρουσιακόν» του ζητήματος έχει πολλάκις τεθεί στο τραπέζι, τόσο από την αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς, όσο από το Κογκρέσο αλλά και από πολλά στελέχη της αγοράς που καταθέτουν αυτές τις μέρες στο Κογκρέσο. Σύμφωνα με την εσωτερική αλληλογραφία αυτών των οίκων που παρουσιάστηκε κατά τον τελευταίο χρόνο, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου αναλυτές έρχονταν αντιμέτωποι με αξιολογήσεις προϊόντων που ενδεχομένως να έβλαπταν τα έσοδα των οίκων.
«Τη δεδομένη στιγμή, με προβληματίζει αν θα έχουμε απώλειες κάνοντας αυτή την αξιολόγηση», ανέφερε αναλυτής για να ανακαλύψει ότι άλλοι συνάδελφοί του διαφωνούσαν εξαιτίας των αρνητικών συνεπειών της εκάστοτε αξιολόγησης.
Η πολυπλοκότητα των «πολιτικών ομολόγων»
Ένας από τους λόγους στους οποίους αποδόθηκε η δυσλειτουργία των οίκων αξιολόγησης και η αδυναμία τους στο να διαγνώσουν τους κινδύνους της κατάρρευσης, ήταν τα οικονομικά μοντέλα που είχαν στη διάθεσή τους αυτοί οι οίκοι. Η SEC κατέληξε, μεταξύ άλλων, ότι ο αυξανόμενος όγκος αλλά και η πολυπλοκότητα που χαρακτήριζε τη δομή των subprime δεν ήταν δυνατό να εξετασθεί ενδελεχώς από τους αναλυτές αυτών των οίκων.
Η συνεχόμενη μεταφορά των επισφαλών δανείων σε τίτλους (λόγω υψηλών αποδόσεων) καθώς και η ευρύτατη πεποίθηση πως η αγορά ακινήτων ήταν «λίρα 100», κατέστησε αδύνατη, όπως ισχυρίζεται η SEC αλλά και στελέχη των οίκων αξιολόγησης, τη διάγνωση του τι επίκειται. Σημειώνεται ότι την περίοδο 2004-2007, όταν και οι χρηματιστηριακές αγορές κινούνταν ανοδικά οι οίκοι αξιολόγησης έκαναν χρυσές δουλειές με την αγοραία αξία τους να ανέρχεται ετησίως στα 5 δισ. δολάρια.
«Οι εταιρείες αυτές έβαλαν 'πολύ νερό στο κρασί τους' διότι δεν είναι δυνατόν με τις εξειδικευμένες γνώσεις που είχαν να μην έβλεπαν τον συστημικό κίνδυνο που με άλλα λόγια σημαίνει μαζικός κίνδυνος. Μάλλον υπήρχε ένα είδος συγκάλυψης», παρατηρεί ο κ. Γιώργος Μπαζιωτόπουλος, οικονομολόγος και επιχειρησιακός ερευνητής. «Ωστόσο, θεωρώ, ότι η εντονότερη έκφραση του ζητήματος είναι η πολιτική. Τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι όσο και οι Δημοκρατικοί άλλοτε πίεζαν και άλλοτε επέτρεπαν την άναρχη δανειοδότηση», συμπληρώνει.
«Τα στελέχη των οίκων αξιολόγησης που κατέθεσαν στο Κογκρέσο είναι βέβαιο ότι ήξεραν. Θεωρούσαν ότι η αγορά ακινήτων δεν θα εμφανίσει πτώση, ξεχνώντας όμως το παράδειγμα της Ιαπωνίας. Ωστόσο, οι πολιτικοί και το ανεπαρκές ρυθμιστικό πλαίσιο επέτρεπαν σε ένα συνονθύλευμα εταιρειών να 'κλέβουν' νομίμως», τονίζει ο κ. Μουταφίδης και καταλήγει:
«Οι τράπεζες ήξεραν ότι υπήρχε αφερεγγυότητα και το ρίσκο που ενέχει η δανειοδότηση και νόμου επιτρέποντος δάνειζαν ανεξέλεγκτα».
Την ίδια στιγμή, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι έπειτα από την κρίση οι πολιτικοί έψαχναν να βρουν τον αποδιοπομπαίο τράγο και γι' αυτό το λόγο κάλεσαν σε κατάθεση τα στελέχη των «κακών» οίκων αξιολόγησης. Στον αντίποδα, οι οίκοι ανταπάντησαν ζητώντας λεπτομερή εξέταση των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου. Κάτι τέτοιο ωστόσο ουδέποτε δεν έγινε…
Τι μέλει γενέσθαι
Σε γενικές γραμμές, οι ακροάσεις των στελεχών των οίκων αξιολόγησης κατέληξαν ανώδυνα με διάφορες προτάσεις να ακούγονται ένθεν κακείθεν. Η πρόταση του Τζέημς Σίμονς, επικεφαλής της Renaissance Technologies ήταν να δημιουργηθεί ένας ξεχωριστός οίκος αξιολόγησης ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός και στον οποίο θα καταβάλλεται ένα ελάχιστο ποσό από κάθε διαπραγμάτευση (αγοραπωλησία).
Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη, οι υπουργοί Οικονομικών τάχθηκαν υπέρ των προτάσεων του Tσάρλι Μακρίβι, του αρμόδιου επιτρόπου για την εσωτερική αγορά. Αυστηρότερες ρυθμίσεις, εκθέσεις διαφάνειας αλλά και τοποθέτηση ανεξάρτητων διευθυντών στα διοικητικά συμβούλια με περιορισμένη θητεία, είναι μερικές από τις προτάσεις που θέλει να νομοθετήσει η Γηραιά Ήπειρος.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Νew York Times, Financial Times, Reuters
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_20/11/2008_257095
Μεταγεννέστερη προσθήκη: (22_12_2008)
Στην Ουόλ Στριτ, τα μπόνους ήταν πραγματικά, αλλά τα κέρδη πλασματικά
  |
. Για τον Ντάου Κιμ, το 2006 ήταν μια πολύ καλή χρονιά. Ενώ ο ετήσιος μισθός του στη Merrill Lynch ήταν 350.000 δολάρια, οι συνολικές του απολαβές ξεπέρασαν τα 35 εκατομμύρια δολάρια. Η αβυσσαλέα διαφορά μεταξύ των δύο ποσών είναι το μπόνους, το γενναιόδωρο «πριμ» που έλαβε ο κ. Κιμ για τα κέρδη που έφερε στους παλέτες της εταιρίας η ομάδα χρηματιστών που διοικούσε.
Οι συνάδελφοι του Κιμ, και όχι μόνο στα ανώτατα εταιρικά κλιμάκια, εισέπραξαν και αυτοί σημαντικά ποσά, ενώ η Merrill προσέφερε συνολικά 5 με 6 δισ. δολάρια σε τέτοια μπόνους παραγωγικότητας.
Τα κέρδη-ρεκόρ της Merrill για το 2006, που επρόκειτο να είναι της τάξης των 7,5 δισ. δολαρίων, αποδείχθηκαν απλή οφθαλμαπάτη. Η εταιρία έχει χάσει έκτοτε πάνω από 20 δισ. δολάρια, κυρίως εξαιτίας της κατάρρευσης της αγοράς των στεγαστικών δανείων, στην οποία είχε επενδύσει μεγάλα κεφάλαια.
Την ίδια ώρα, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αρχίζουν να θέτουν ερωτήματα για την επίπτωση που είχαν τα πλουσιοπάροχα αυτά μπόνους στο ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, ενώ οργή αναμένεται να προκαλέσει φέτος η καταβολή τέτοιων παροχών σε τραπεζικά στελέχη, παρότι οι τράπεζές τους εξασφάλισαν δισεκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακή βοήθεια. Οι επικριτές της συγκεκριμένης μεθόδου πριμοδότησης στελεχών υποστηρίζουν ότι τα μπόνους δεν έπρεπε να είναι τόσο υψηλά, καθώς ενθάρρυναν στελέχη να συμπεριφέρονται σαν παίκτες σε καζίνο. Ακόμη και στελέχη της Ουόλ Στριτ ομολογούν πως τυφλώθηκαν από τη λάμψη του χρήματος. Στην αναζήτηση ολοένα και μεγαλύτερων μπόνους, πολλοί από αυτούς υποτίμησαν τους κινδύνους και έβλαψαν τους πελάτες και τους καταθέτες τους.
Τα ανώτατα στελέχη των τεσσάρων μεγαλύτερων επενδυτικών εταιριών αποφάσισαν να μην αποδεχθούν τα μπόνους τους, ενώ ορισμένα στελέχη της ελβετικής UBS ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να επιστρέψουν μέρος των ποσών που ήδη έλαβαν.
 |
Ο πακτωλός των μπόνους
Η δεκαετία αυτή υπήρξε ανθηρή για την Ουόλ Στριτ. Οι μισθοί κατέστησαν απλό χαρτζιλίκι, συγκρινόμενοι με τα πλουσιοπάροχα μπόνους. Η εποχή καταβολής των μπόνους ανακηρύχθηκε σε ετήσια ανεπίσημη γιορτή.
Ο πακτωλός αυτός οδήγησε σε νέα ερμηνεία της έννοιας της επαγγελματικής επιτυχίας. Απόφοιτοι των καλύτερων πανεπιστημίων αναζήτησαν τις τύχες τους στον τραπεζικό τομέα, αποφεύγοντας τις επιστήμες και τις ακαδημαϊκές σταδιοδρομίες. Αν και τα ανώτερα στελέχη εξασφάλιζαν τα καλύτερα μπόνους, ακόμη και μεσαία και κατώτερα στελέχη συμμετείχαν στη «γιορτή», εισπράττοντας ολοένα και καλύτερους μισθούς. Πάνω από 100 εργαζόμενοι στον τομέα ομολόγων της Merrill «έσπασαν» το φράγμα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε απολαβές το 2006.
«Η βιομηχανία των χρηματοπιστωτικών προϊόντων έμοιαζε με φούσκα. Η φούσκα αυτή δεν μπορούσε να διαρκέσει για πάντα», λέει με έκδηλη μοιρολατρική διάθεση ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομικών υπηρεσιών της Moody's.
www.kathimerini.gr με στοιχεία από International Herald Tribune
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_19/12/2008_260949
Σχόλια