Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΪΤΑΝΤΖΙΔΗ
Για λειτουργία καρτέλ στο πλαίσιο της Ενωσης Ακτοπλοϊκών Εταιρειών κατηγορεί 14 εταιρείες και την ίδια την Ενωση η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Η εξέταση της υπόθεσης θα γίνει στις 9 Οκτωβρίου, ενώ οι «κατηγορούμενες» εταιρείες, στις οποίες περιλαμβάνονται όλες οι μεγάλες του κλάδου και ορισμένες περιφερειακές, προσπαθούν να υποβαθμίσουν το θέμα, εκφράζοντας βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να αποδειχτεί λειτουργία καρτέλ.Η παραπομπή έγινε ύστερα από αυτεπάγγελτη έρευνα, την επομένη του εξαναγκασμού σε παραίτηση του τότε προέδρου της Ενωσης, Μιχάλη Σακέλη, έπειτα από μομφή των μελών του Δ.Σ. Ο λόγος ήταν ότι η εταιρεία του τότε πρόεδρου, η Blue Star Ferries, ανακοίνωσε πάγωμα των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων. Η εξαγγελία αυτή εξόργισε τους άλλους ακτοπλόους, που ετοίμαζαν νέες αυξήσεις λόγω των τιμών του πετρελαίου, οπότε ο Σακέλης υποχρεώθηκε σε παραίτηση.Κλιμάκιο της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού) την επομένη, 28 Μαΐου, πραγματοποίησε «έφοδο» στα γραφεία της Ενωσης και κατάσχεσε βιβλία πρακτικών συνεδριάσεων του Δ.Σ. και σκληρούς δίσκους. Ετσι απέκτησε πρόσβαση σε στοιχεία για τα έτη 2002-3 και 2006-7, και 2008, ενώ δεν βρήκε στοιχεία για τα έτη 2004-5.Πρόσεχαν, αλλά...Οπως αναφέρουν στην «Ε» πηγές της Επιτροπής, στα πρακτικά οι διατυπώσεις είναι πολύ προσεκτικές, ώστε να μην μπορεί να αποδειχτεί αμέσως η συνεννόηση μεταξύ των εκπροσώπων των εταιρειών στη διαμόρφωση των ναύλων. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, το γεγονός ότι μέλη της Ενωσης αντέδρασαν στην ανακοίνωση της Blue Star για το πάγωμα των τιμών ή ενημέρωσαν τα άλλα μέλη της Ενωσης, για την πρόθεσή τους να μετακυλήσουν μελλοντικά το επιπλέον κόστος από τα καύσιμα στα εσιτήρια, αποτελούν σαφέστατη ένδειξη ότι περιορίζουν τον ανταγωνισμό.Συμπαιγνία στην άγονηΑκόμη, από τα πρακτικά προκύπτει ότι γίνονταν «προσφορές συμπαιγνίας».
Δηλαδή, σε συζήτηση με θέμα επικείμενο διαγωνισμό του Δημοσίου για ναύλωση πλοίου σε άγονη, επιδοτούμενη γραμμή, διατυπώνεται άρνηση μέλους να συμμετάσχει στον διαγωνισμό. Η Επιτροπή εκτιμά ότι με τον τρόπο αυτό περιορίζεται ή εξαλείφεται ο ανταγωνισμός τιμών μεταξύ των εταιρειών που συμμετέχουν στον διαγωνισμό και αποσκοπούν στην κατανομή αγοράς.Τέλος, από εκφράσεις, όπως «θα δέσουμε τα πλοία», συμπεραίνεται η διαμόρφωση κοινής στάσης των εταιρειών για την προσφορά υπηρεσιών, ή καλύτερα για την άρνηση προφοράς υπηρεσιών, κάτι που απαγορεύει ο ελληνικός νόμος και η Συνθήκη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Εφόσον η ολομέλεια της Επιτροπής κάνει δεκτή την πρόταση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, τα πρόστιμα θα είναι υψηλά, καθώς ο νόμος τα ανεβάζει μέχρι και 15% επί του ετήσιου κύκλου εργασιών και για κάθε χρόνο που αποδεικνύεται ότι παραβίασαν το 1ο άρθρο του νόμου περί ανταγωνισμού, το οποίο αναφέρεται στις οριζόντιες συμπράξεις.
Τι λένε οι εταιρείες
Από την πλευρά τους οι εταιρείες θεωρούν ότι από τα στοιχεία που συνέλεξε η Επιτροπή δεν προκύπτουν ενδείξεις οριζόντιων συμπράξεων. Ο τέως πρόεδρος της Ενωσης Μιχάλης Σακέλης επισημαίνει ότι πρόκειται για εισήγηση και όχι για απόφαση, αρνούμενος ταυτοχρόνως τη σύμπραξη. Ο σημερινός πρόεδρος και επικεφαλής της ΝΕΛ, Απόστολος Βεντούρης, περιορίστηκε να πει ότι θα σχολιάσει αύριο (σήμερα) την εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, όπως της αρμόζει. Τέλος, από μέλη της Ενωσης επισημαίνεται ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αποδείξει ότι οι οριζόντιες συμπράξεις, τις οποίες προσάπτει στα μέλη της Ενωσης, είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενιαίων τιμών στα εισιτήρια, καθώς, όπως τονίζουν, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/07/2008
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=14619872
Aπό την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 16/7/2008 (περί της τήρησης των κανόνων της αγοράς... και άλλα φαιδρά!)
Yπάρχουν κερδοσκόποι; (Α μπα δεν το πιστεύω...)
==================================
4/7/2008 - 08:30
Του Θανάση Παναγόπουλου
«Ρομπέν των Εξαρχείων» ή «θρασύδειλοι κουκουλοφόροι»; «Αντικοινωνικά στοιχεία» ή «μαχόμενοι ακτιβιστές»; «Ιδεολόγοι αντιεξουσιαστές» ή «απολίτικα θύματα ενός συγκρουσιακού σκηνικού, δημιουργήματος των ΜΜΕ»;
Όπως και αν τους χαρακτηρίσει κανείς, σημασία έχει ότι οι νεαροί οι οποίοι εισβάλλοντας σε 4 σούπερ μάρκετ μέσα σε 5 εβδομάδες «κλέβουν» / «απαλλοτριώνουν» (τα ΜΜΕ χρησιμοποίησαν και τα δύο αυτά ρήματα, δίνοντας έτσι καθένα μια εντελώς διαφορετική διάσταση σε αυτές τις κινήσεις, ήτοι μία αμιγώς «ποινική» και μία περισσότερο «ιδεολογική») αγαθά, όπως π.χ. τρόφιμα και απορρυπαντικά και στη συνέχεια τα διανέμουν σε περαστικούς, εισάγουν «καινά δαιμόνια» στην ελληνική κοινωνία.
-
Εν μέσω λοιπόν όλου αυτού του ζοφερού σκηνικού, ο νεαρός «κουκουλοφόρος» / «ακτιβιστής» απαξιώνει τους πολιτικούς (ιδίως εν μέσω της τρέχουσας ειδησεογραφίας για μίζες, για εύκολο πλουτισμό πολιτικών και για διαφθορά), τα συνδικάτα (ας θυμηθούμε ενδεικτικά και μόνο τα γεγονότα της Πρωτομαγιάς ή τη βαριά ήττα που υπέστησαν στο ασφαλιστικό) κ.λπ. και -εύλογα- αποφασίζει να δράσει.
Ας πάρουμε σαν υπόθεση εργασίας τη δεύτερη εκδοχή.
Εάν δεχτούμε τη λογική ότι «η μη δράση είναι χειρότερη από την εσφαλμένη δράση», τότε υπεύθυνους ξέρουμε πού πρέπει να τους αναζητήσουμε...
Η νήσος των πειρατών
Ο τρόπος λειτουργίας της Ελλάδας σήμερα θυμίζει τον τρόπο λειτουργίας του Νησιού της Χελώνας (Τορτούγα), που ήταν το
κρησφύγετο των πειρατών μερικούς αιώνες πριν. Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει, τιμωρία δεν υπάρχει για τίποτα, εκτός αν στηθεί μια τηλεδίκη στα γρήγορα, συλλογική συνείδηση δεν υπάρχει, η αυθαιρεσία καταστρέφει το περιβάλλον, η Παιδεία είναι της πλάκας, οι μόνες αξίες που αναγνωρίζονται είναι το χρήμα και η δημοσιότητα. Ετσι ακριβώς ήταν και στο Νησί της Χελώνας, μέχρις ότου οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής δεν τους άντεξαν άλλο και διέλυσαν τους πειρατές. Ισως αυτή να είναι και η δική μας κατάληξη, αφού στην Ευρωπαϊκή Ενωση πληθαίνουν οι φωνές που αναρωτιούνται «τι θα κάνουμε πια με αυτούς;», δηλαδή με εμάς.
Οσο όμως η σωτήρια καταστροφή μας δεν έρχεται, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να μπει μια τάξη, έστω και με πειρατική λογική. Για παράδειγμα, προχθές πενήντα κουκουλοφόροι έκλεισαν τη Σόλωνος μεσημεριάτικα, μπήκαν στο βιβλιοπωλείο του ακροδεξιού βουλευτή Αδωνη Γεωργιάδη, έβγαλαν έξω τους υπαλλήλους και τους πελάτες και το έκαψαν ολοσχερώς. Μετά παρέδωσαν πάλι τη Σόλωνος στην κυκλοφορία και έφυγαν. Στη συνέχεια πήγε επιτόπου η Αστυνομία και διαπίστωσε ότι αυτά όντως έγιναν και αποχώρησε. Αυτό μόνο στην Τορτούγα μπορούσε να γίνει.
Οπως μόνο σε μια πειρατική νήσο μπορεί ο κάθε επιχειρηματίας να πουλάει όσο θέλει - 200% και 300% παραπάνω απ' ό,τι στο εξωτερικό - τα γάλατα, τα ψωμιά, τα αλεύρια, για να μην πούμε για άλλες υπηρεσίες. Στις κανονικές χώρες υπάρχουν έλεγχοι, παρατηρητήρια τιμών, επιτροπές ανταγωνισμού και ποινές.
Μόνο τρελοί πειρατές θα έπιναν μπόμπες ποτά, θα κατανάλωναν λάδια νοθευμένα με ορυκτέλαιο, θα έκαιγαν τα λιγοστά δένδρα στα δάση τους, θα έχτιζαν αυθαίρετα όπου τους γούσταρε και θα κυκλοφορούσαν ασκόπως όλη μέρα με τα αυτοκίνητα παρ' όλο που η τιμή των καυσίμων βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο.
Μόνο μια πειρατική διοίκηση θα τολμούσε να πει στο αλλόφρον πλήθος ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για όλα αυτά και την επομένη θα ζήταγε την ψήφο τους, περήφανη για το «μεταρρυθμιστικό» της έργο.
Αυτή δυστυχώς είναι η χώρα που ζούμε και για την κατάντια δεν ευθύνονται μόνο οι κυβερνήσεις μας αλλά και εμείς που τις εκλέγουμε. Ευθυνόμαστε και εμείς που λειτουργούμε σαν πρόβατα και δεν αντιδρούμε σε τίποτα, που δεν έχουμε καταναλωτική συνείδηση, που δεν συμμετέχουμε στα μποϊκοτάζ που οργανώνουν οι ενώσεις καταναλωτών, που συνεχίζουμε να καταναλώνουμε τις μπόμπες και τα ορυκτέλαια μέχρι θανάτου.
Τι πρέπει να κάνουμε; Να υιοθετήσουμε πιο «ακτιβιστική» συμπεριφορά έναντι των κερδοσκόπων. Να μην αγοράζουμε τα προϊόντα τους. Το μποϊκοτάζ είναι το μεγαλύτερο όπλο του καταναλωτή και στην Ελλάδα δεν χρησιμοποιείται. Καιρός είναι να το χρησιμοποιήσουμε. Να καταγγέλλουμε και να διασύρουμε τους απατεώνες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στο Internet, αφού οι αρμόδιες αρχές αδιαφορούν. Να απαιτήσουμε από τους πολιτικούς να κάνουν κάτι και να μην πιστεύουμε αυτές τις ανοησίες περί έλλειψης δυνατότητας της κυβέρνησης να παρέμβει στις τιμές. Να μαυρίζουμε τους ανίκανους πολιτικούς. Είναι δύσκολο να το δεχτούμε, αλλά η δημοκρατία μας δεν λειτουργεί, όπως δεν λειτουργεί ούτε η Παιδεία, ούτε η δημόσια διοίκηση, ούτε η Αστυνομία, ούτε η Δικαιοσύνη.
Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και εφόσον η κυβέρνηση αδιαφορεί ο πολίτης θα πρέπει να πάρει τα πράγματα στα χέρια του για να επιβιώσει.
Μόνο έτσι θα ξεφύγουμε από τη Χελώνα και τη μοίρα της. Μέχρι στιγμής, το μόνο που κάνουμε είναι να γκρινιάζουμε και να μεμψιμοιρούμε χωρίς να αντιδρούμε σε τίποτα.
Το ΒΗΜΑ, 08/06/2008 , Σελ.: D28 Κωδικός άρθρου: B15379D283 ID: 295139
Στην Ελλάδα η τιμή τιμή δεν έχει
Των ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ-ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ
Πώς τα ολιγοπώλια δεν αφήνουν τον ανταγωνισμό να λειτουργήσει και πώς το Δημόσιο γίνεται μέρος του προβλήματος
Χορός ακρίβειας στη χώρα των φτωχών! Χρειάστηκε μία 5ετία συνεχών ανατιμήσεων, να ανακηρυχτεί η Ελλάδα δευτεραθλήτρια Ευρώπης στις τιμές και να φτάσει το κόστος ζωής στο 92% του ευρωπαϊκού μέσου όρου για να αντιληφθεί (;) η κυβέρνηση το πρόβλημα. Οι απαντήσεις στα 10 ερωτήματα που ακολουθούν, δείχνουν ότι ένας κίνδυνος για ολόκληρη την Ευρώπη διογκώνεται στη χώρα μας λόγω «τοπικών» αδυναμιών:
- Υπάρχουν δεκάδες κλάδοι όπου ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί, καθώς η αγορά ελέγχεται από 2-3 επιχειρήσεις.
-
δύο εταιρείες ελέγχουν το 93% της αγοράς γάλακτος. -
Στα αναψυκτικά, το ποσοστό των δύο ισχυρότερων είναι 89%, -
στους καφέδες 81%, -
στο τσάι 94%, -
στις βρεφικές πάνες 81% και τις -
μπίρες 84%. -
Ακόμη και στις τράπεζες, οι πέντε μεγαλύτερες ελέγχουν πάνω από το 70% των καταθέσεων και δανείων. -
Από την Επιτροπή Ανταγωνισμού έχουν ελεγχθεί μέχρι σήμερα οι κλάδοι των γαλακτοκομικών, του καφέ, του ρυζιού, των ελαίων, των ζυμαρικών, των χυμών και των αναψυκτικών, καθώς και των ειδών καθαρισμού. -
Οι επιχειρηματίες μιλούν και για «κρατικό καρτέλ». Εχουν δίκιο; - Με τις αναπροσαρμογές των τιμολογίων των ΔΕΚΟ, τις αλλεπάλληλες αυξήσεις στα δημοτικά τέλη και στους έμμεσους φόρους, η κυβέρνηση επηρεάζει άμεσα τις τιμές. Μόνο τον τελευταίο χρόνο, το τιμολόγιο της ΔΕΗ αυξήθηκε κατά 20%, τα εισιτήρια των λεωφορείων διπλασιάστηκαν, «φούσκωσαν» τα διόδια, ενώ εγκρίθηκαν αυξήσεις πάνω από τον πληθωρισμό στα ταξί και στα φορτηγά δημοσίας χρήσεως (σ.σ.: οι αυξήσεις μεταφέρονται κατευθείαν στην τιμή του προϊόντος). Επίσης, επιβλήθηκαν και νέοι φόροι στα καύσιμα. Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην έμμεση φορολογία. -
Ποιοι είναι αυτοί που πρέπει να προστατεύουν τον καταναλωτή; - Η ανεξάρτητη Επιτροπή Ανταγωνισμού, οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης και οι νομαρχίες. Η ακρίβεια δείχνει ότι ο έλεγχος είναι αναποτελεσματικός, ενώ όλοι μιλούν για ελλείψεις προσωπικού: 650 άτομα εργάζονται στις αγορανομικές υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και ο μέσος όρος ηλικίας είναι άνω των 50 ετών. Σε αυτούς έχει πέσει το βάρος των ελέγχων σε περισσότερες από 50.000 επιχειρήσεις. Ανάλογες ελλείψεις υπάρχουν και στην Επιτροπή Ανταγωνισμού όπου απασχολούνται 140 άτομα (κυρίως νομικοί) που καλούνται να ελέγξουν κλάδους με έσοδα δεκάδων δισ. ευρώ. -
Το αποτέλεσμα είναι ακόμη και έρευνες που έχουν ξεκινήσει να βαλτώνουν, ενώ από τα πρόστιμα που επιβάλλονται πολύ μικρό ποσοστό τελικά εισπράττεται (από τα 125 εκατ. ευρώ που έχουν βεβαιωθεί έχουν πληρωθεί μόνο 10). -
Τι μπορεί να γίνει στην Ελλάδα σε θεσμικό επίπεδο; - Δύο είναι τα νομικά «όπλα». Το πρώτο είναι η νομοθεσία περί ανταγωνισμού, που είναι κοινή σε ευρωπαϊκό επίπεδο (έλεγχος για καρτέλ και μονοπώλια). Ευθύνη έχει η Επιτροπή Ανταγωνισμού που πρέπει να ελέγχει αν «χτυπιούνται» μεταξύ τους οι επιχειρήσεις με αποτέλεσμα να πέφτουν οι τιμές. Το πεδίο δράσης που δίνουν οι νόμοι δεν περιορίζεται μόνο στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στις κρατικές εταιρείες που συνήθως έχουν μονοπωλιακή θέση. Το δεύτερο «όπλο» είναι παρεμβάσεις μέσω αγορανομικών διατάξεων. Εκεί το πεδίο είναι πιο «ευέλικτο», δηλαδή κάθε κράτος μπορεί να θεσπίσει τα δικά του όρια στις τιμές (διατίμηση) ή να ελέγξει τις επιχειρήσεις για υπερβολικό κέρδος. -
Μπορεί το κράτος να βάλει ανώτατο πλαφόν στις τιμές; - Αντίθετα με τη διαδεδομένη άποψη ότι η Ε.Ε. απαγορεύει τη διατίμηση, η μέθοδος αυτή επιτρέπεται σε πολύ μεγάλο βαθμό (σήμερα, υπάρχουν αγορανομικές διατάξεις που επιτρέπουν την επιβολή πλαφόν στις παιδικές τροφές, στα φάρμακα και στα οπωροκηπευτικά). Βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας (συνθήκη της Ε.Ε. άρθρα 28 και 29 και σχετική νομολογία του ευρωδικαστηρίου), η μόνη προϋπόθεση που τίθεται είναι ότι δεν θα παραβιάζεται η αρχή της «ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων». Αυτό σημαίνει ότι το κράτος που θέλει να επιβάλει ένα πλαφόν πρέπει πρώτα να διερευνήσει ποιο είναι το κόστος παραγωγής του ίδιου ή παρόμοιων προϊόντων στα υπόλοιπα κράτη, και ποια είναι η τιμή χονδρικής και λιανικής. Στη συνέχεια αν δει ότι στην Ελλάδα είναι αδικαιολόγητα πιο ακριβό, μπορεί να ορίσει «πλαφόν» σε έστω και οριακά ανώτερη τιμή (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πλαφόν στα φάρμακα). Τέτοιες πρακτικές αποφεύγονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ισοδυναμούν με ομολογία της αποτυχίας του κράτους να εγγυηθεί την εύρυθμη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. -
Εφαρμόζονται έστω οι υφιστάμενοι νόμοι στη χώρα μας;
- Η νομοθεσία περί ανταγωνισμού θεωρείται από νομικούς πλήρης, αλλά σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστη. Χαρακτηριστικό είναι ότι μπορεί να θεσπιστεί ανώτατο περιθώριο κέρδους σε εταιρεία για την οποία θα αποδειχθεί ότι κάνει κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης που έχει στην αγορά εις βάρος του καταναλωτή, μία πρακτική που όμως δεν χρησιμοποιείται. Σε έναν νευραλγικό κλάδο όπως των σουπερμάρκετ, το κράτος μπορεί να επιβάλλει ποινές για «κατάχρηση οικονομικής εξάρτησης». Αυτό συμβαίνει όταν μια αλυσίδα καρπώνεται την έκπτωση που της κάνει ο προμηθευτής της αντί να την μετακυλήσει στον καταναλωτή. Ομως ούτε αυτό συμβαίνει, γιατί το κράτος δεν ζητά την καταγραφή των εκπτώσεων στο τιμολόγιο. Τέλος, εταιρείες μπορούν να καταδικαστούν για καρτέλ, αλλά οι ερευνούμενες υποθέσεις προχωρούν με ρυθμούς χελώνας. 10 Μπορεί να μειωθεί ο ΦΠΑ στα τρόφιμα για να μειωθούν οι τιμές; - Απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συνήθως, αιτήματα για μειώσεις συντελεστών ΦΠΑ απορρίπτονται καθώς μέρος των εσόδων κατευθύνεται στα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. -
Η Ελλάδα εφαρμόζει πολύ υψηλό συντελεστή ΦΠΑ στα τρόφιμα. -
Μάλιστα, πριν από δύο χρόνια, η Ν.Δ. αύξησε τον συντελεστή από το 8% στο 9%. -
Επιβαρύνουμε τα είδη διατροφής με 9%, όταν η -
Γαλλία χρεώνει 5,5%, η -
Ολλανδία 6%, η -
Ισπανία 4-7%, η -
Μεγάλη Βρετανία 5%, η -
Πολωνία 7% και η -
Ουγγαρία 5%.
Η αναίδεια και το μειδίαμα των τραπεζιτών
του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ
Η αναίδεια και η επιθετικότητα που δείχνουν σήμερα οι τραπεζίτες, αρνούμενοι ακόμη και τον διάλογο με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Είχε προηγηθεί αντίστοιχη συμπεριφορά απέναντι στους δανειοδοτηθέντες και έτσι μαζί με τους καταπατητές-οικοπεδούχους υπήρξαν οι πραγματικοί κερδισμένοι της πρόσφατης οικονομικής έκρηξης. Και όλα αυτά κάτω από την απλόχερη πολιτική κάλυψη της κυβέρνησης.Ομως η αναίδεια έχει αναδειχτεί σε συστατικό στοιχείο στο πολιτικο-οικονομικό τρίγωνο Σύνταγμα - Μαξίμου - Κολωνάκι. Κυνικός εμφανίζεται ο Βγενόπουλος στη Βουλή, καρφώνοντας παλαιούς και νέους συνεταίρους, προκειμένου να αναδειχθεί νικητής και στον επικοινωνιακό τομέα, εκτός από τα εκατομμύρια των ευρώ. Διεκδικώντας έτσι τον τίτλο του αδίστακτου αλλά αποτελεσματικού μάνατζερ.Αναιδής καιροσκόπος και ο Π. Δούκας που έσπευσε να αναρωτηθεί πώς διαβιοί ένας πολίτης με 500, 1.000 ή και 1.500 ευρώ εν μέσω αυτής της (λαίλαπας της) ακρίβειας. Ρητορείες κυβερνητικού παράγοντα προκειμένου να αποπροσανατολίσει γύρω από το βάσιμο αίτημα για τη συγκρότηση Εξεταστικής Επιτροπής αναφορικά με τη δομημένη κλοπή των ομολόγων. Υπόθεση στην οποία εμπλέκεται ως αρμόδιος υφυπουργός Οικονομικών που εξέδιδε αυτούς τους πέτσινους τίτλους.Ονεόκοπος υπουργός των υπό κατάρρευση σχολείων με δηλώσεις του (υπο)κινεί δεξιούς θεούς και ακροαριστερούς δαίμονες προκειμένου να αναθερμάνει την αντιπαράθεση στα πανεπιστήμια και έτσι να φέρει σαν πανάκεια διατάξεις καταστρατήγησης του Συντάγματος για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Μόνον τον Καλαμπόκα δεν αμόλυσαν ακόμη για να επιβάλουν τη νομιμότητα με τα στειλιάρια.Η αυθαίρετη-μη θεσμική λειτουργία της πολιτείας μοιάζει να ευθυγραμμίζεται με την καουμπόικη δράση των κερδοσκόπων διεθνώς. Μια άσπλαχνη επιθετικότητα που δεν περιορίζεται στα «ιπτάμενα» κεφάλαια, αλλά έχει επεκταθεί ακόμη και στον έλεγχο των σπόρων μέσω των μεταλλαγμένων, στη μετατροπή των αγαθών σε απόλυτα χρηματιστηριακά εργαλεία, στην κεντρική και κατευθυνόμενη, εν είδει κολχόζ, στροφή των παραγωγών παγκοσμίως στη χίμαιρα των βιοκαυσίμων κ.ά. Με τη διαφορά ότι εδώ δεν υφίσταται καμιά αξιόλογη θεσμική ή πολιτική αντίσταση. Αυτή η υστέρηση σε πολιτικό επίπεδο αναμφίβολα αποδίδεται και στην έλλειψη εναλλακτικής πρότασης διεθνώς, αλλά οι λοιποί θεσμοί δεν έχουν αγκυρωθεί στην ελληνική κοινωνία. Και τώρα γίνονται άθυρμα στα σχέδια των καιροσκόπων της πολιτικής και της οικονομίας.Ομως η λειτουργία του καπιταλισμού, το έχει πει εδώ και πάνω από έναν αιώνα ο Μαξ Βέμπερ, απαιτεί κράτος δικαίου προκειμένου με ορθολογικό τρόπο να γίνονται προβλέψεις. Και η κατάσταση στη χώρα δεν προσφέρεται για καμία πρόβλεψη. Κυρίως για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των μεσοστρωμάτων. Κατά συνέπεια η μόνο δυνατή πρόβλεψη είναι το μειδίαμα της περιφρόνησης προς τους πολιτικούς ταγούς.
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=8473026
Του ΜΠΑΜΠΗ ΜΙΧΑΛΗ
Αποφασισμένοι να βάλουν φρένο στην κερδοσκοπία που ταλανίζει τις αγορές ενέργειας και πετρελαίου δείχνουν οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος της επιτροπής ενέργειας της Γερουσίας Τζεφ Μπίνγκαμαν «κατσάδιασε» άγρια χθες την Επιτροπή Συναλλαγών Παραγώγων Εμπορευμάτων (CFTC) για τις τακτικές κουκουλώματος. Ο γερουσιαστής του Νιου Μέξικο κατηγόρησε τους αξιωματούχους της CFTC για υποβολή «χονδροειδώς ελλιπόντων» στοιχείων στην κατάθεσή τους τον προηγούμενο μήνα στη Γερουσία, προκειμένου να υποστηρίξουν ότι οι κερδοσκοπικές συναλλαγές δεν αποτελούν τη βασική αιτία ανόδου των πετρελαϊκών τιμών. Η CFTC είχε ισχυρισθεί ότι οι δυνάμεις της αγοράς είναι υπεύθυνες για την άνοδο της τιμής του πετρελαίου παρ' όλο που επενδυτές μπορεί να κερδίζουν από την τάση.Ο Μπίνγκαμαν έστειλε στον πρόεδρο της CTFC Γουόλτερ Λούκεν επιστολή με την οποία ζητά να μάθει γιατί η υπηρεσία του συμπεριλαμβάνει μεγάλες επενδυτικές τράπεζες στους εμπορικούς traders -στην ίδια δηλαδή κατηγορία που υπάγονται περισσότερο παραδοσιακοί επενδυτές στη φυσική αγορά πετρελαίου, όπως οι πετρελαϊκές και οι αεροπορικές εταιρείες.«Η πρακτική υπαγωγής των επενδυτικών τραπεζών στην κατηγορία των εμπορικών παικτών θέτει υπό ερώτημα τον ισχυρισμό της CTFC, ότι οι μη εμπορικοί συμμετέχοντες ή οι κερδοσκόποι ακολουθούν περισσότερο παρά οδηγούν την τροχιά των τιμών».
http://www.enet.gr/online/online_text/c=114,id=41463896
* ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ... Κρίσεις και σχόλια μετά την εμφάνιση στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής:*
ΜΠΕΡΛΟΥΣΚΟΝΙ... «Κατακόρυφη άνοδο της δημοτικότητας του Ιταλού πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι καταγράφει δημοσκόπηση που διενεργήθηκε το Μάιο. Πριν από τέσσερις μήνες η δημοτικότητα του "Καβαλιέρε" μόλις άγγιζε το 33%, ενώ σήμερα φτάνει το 53%»...Από τον «Ελ. Τύπο»:- «"Ποτέ δεν έχουν ξαναδεί τόσο ραγδαία άνοδο της δημοτικότητας πρωθυπουργού", δηλώνει ο εβδομηντάχρονος "γκουρού" της επικοινωνίας Νικολά Πιεπόλι. Από τα πιο υψηλά ποσοστά δημοτικότητας έχει ο υπουργός Εσωτερικών Ρομπέρτο Μαρόνι, ο οποίος έχει εισηγηθεί σκληρά μέτρα κατά της παράνομης μετανάστευσης και για την καταπολέμηση του εγκλήματος».
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Φούσκα που μόνο με ύφεση σπάει θεωρεί την άνοδο των τιμών του πετρελαίου ο Τζορτζ Σόρος.
Σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα «Ντέιλι Τέλεγκραφ», ο γνωστός μεγαλοχρηματιστής υποστηρίζει ότι «η κερδοσκοπία επηρεάζει όλο και περισσότερο την τιμή» και προσθέτει: «Η τιμή έχει πάρει αυτό το αλληγορικό σχήμα που είναι χαρακτηριστικό της φούσκας». Ο Σόρος προειδοποιεί μάλιστα ότι η πετρελαϊκή φούσκα δεν θα σπάσει, παρά μόνον όταν οι ΗΠΑ και η Βρετανία εισέλθουν σε ύφεση, μετά την οποία οι τιμές θα πέσουν κατακόρυφα.«Μπορείτε πάντα να περιμένετε ότι (η φούσκα) αναπόφευκτα θα διορθωθεί, αλλά κάτι τέτοιο είναι απίθανο να συμβεί πριν η ύφεση περιορίσει πραγματικά τη ζήτηση. Η άνοδος στις τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων θα επηρεάσει και θα επισπεύσει την ύφεση».«Ζούμε μια περίοδο καταστροφής πλούτου. Οι άνθρωποι που θα βγάλουν λεφτά θα είναι λίγοι. Θα χαθούν περισσότερα λεφτά απ' όσα βγουν», συνεχίζει ο Σόρος, επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ και η Βρετανία βρίσκονται αντιμέτωπες με ύφεση χειρότερη από αυτήν στις αρχές του '90, ίσως μεγαλύτερη και από αυτήν της δεκαετίας του '70. «Είχατε μία καλή δεκαετία. Τώρα τελείωσε και είστε για ζουρλομανδύα», δηλώνει χαρακτηριστικά.**Για κερδοσκοπία μιλούν πλέον και αρκετοί πολιτικοί που θυμήθηκαν κατόπιν εορτής να ζητήσουν μέτρα. «Είναι καθαρή κερδοσκοπία», λέει για την άνοδο της τιμής του πετρελαίου ο Ούβε Μπεκμέγερ, επικεφαλής του Τμήματος Μεταφορών του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, τονίζοντας ότι δεν έχει να κάνει με την προσφορά και τη ζήτηση. Ενθυμούμενος μάλιστα την πολιτική του καταγωγή, ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός δηλώνει ότι το κόμμα του θα ζητήσει τη λήψη μέτρων από το G8, με τα οποία θα απαγορεύονται συναλλαγές με δανεικά κεφάλαια στις προθεσμιακές αγορές ενέργειας, που είναι σήμερα η βασική πηγή κερδοσκοπίας καθώς είναι ο συνήθης τρόπος με τον οποίο «παίζουν» τα διάφορα funds. «Είναι ένα ακραίο μέτρο αλλά πρέπει να γίνει», δήλωσε από το Βερολίνο ο Μπεκμέγερ. Η Ινδία απαγόρευσε πρόσφατα τις συναλλαγές στις προθεσμιακές αγορές 5 εμπορευμάτων.Χθες οι τιμές του πετρελαίου ενισχύθηκαν ξανά πάνω από τα 133 δολάρια το βαρέλι, έχοντας την προηγούμενη εβδομάδα φτάσει στα 135 για πρώτη φορά. Μόνο φέτος οι τιμές του «μαύρου χρυσού» έχουν ενισχυθεί σχεδόν κατά 40%. *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/05/2008
Του Δημήτρη Ψαραδέλληdpsaradellis@kathimerini.gr
Αναφέρεται συχνά ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο για τους μετεωρολόγους να προβλέψουν τον καιρό πέραν των πέντε ημερών. Ο περιορισμός αυτός δεν οφείλεται σε ελλιπή υπολογιστική δύναμη, ούτε στη μη ύπαρξη των κατάλληλων μαθηματικών εργαλείων. Ο λόγος είναι απλός, αλλά τα αποτέλεσμά του δίνουν μια «χαοτική» έκβαση. Στους περισσότερους είναι γνωστό ως «το φαινόμενο της πεταλούδας», όπου το πέταγμα μιας πεταλούδας στην Κίνα μπορεί να προκαλέσει τυφώνες στην άλλη άκρη της Γης. Σε άλλους είναι γνωστό ως η Θεωρίας του Χάους.
Ο πρώτος που διέκρινε αυτό το φαινόμενο ήταν ο Γάλλος μαθηματικός και αστρονόμος Henri Poincare (1854 - 1912). Ο διάσημος μαθηματικός ανακάλυψε ότι το Ηλιακό Σύστημα διακρίνεται από «χαοτική συμπεριφορά», συμβάλλοντας έτσι στη γέννηση ενός νέου κλάδου της επιστήμης: Της Θεωρίας του Χάους. Ο Poincare είχε κατανοήσει ότι πολύ μικρές επιδράσεις μπορούν να μεγεθυνθούν τόσο ώστε τα αποτελέσματά τους, βραχυχρονίως, να είναι τυχαία. Η γέννηση του χάους και του απρόβλεπτου ήταν γεγονός. Αλλά χρειάστηκε να περάσουν 80 χρόνια από τότε για να συνειδητοποιήσουν οι αστρονόμοι και οι υπόλοιποι επιστήμονες τη σπουδαιότητα αυτής της ανακάλυψης.
Ο πιο γνωστός εκφραστής και «πατέρας» της Θεωρίας του Χάους ήταν ο Edward Lorenz, Αμερικανός μετεωρολόγος και μαθηματικός. Στα μέσα του χειμώνα 1961, εργαζόταν στον υπολογιστή του ΜΙΤ για να λύσει μερικές μη γραμμικές εξισώσεις που περιέγραφαν το μοντέλο της γήινης ατμόσφαιρας. Για να ελέγξει μια πρόγνωση που είχε πάρει από τον υπολογιστή, ξαναέδωσε τα δεδομένα του για τη θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση και τη διεύθυνση του ανέμου αλλά αυτή τη φορά με στρογγυλοποιημένους αριθμούς, περιμένοντας να του βγάλει ο υπολογιστής την ίδια πρόγνωση. Τα νέα αποτελέσματα ωστόσο, ήταν τελείως διαφορετικά. Για την ιστορία, αναφέρεται πως αντί να βάλει τον αριθμό 0.506127 με έξι δεκαδικά ψηφία, έβαλε 0.506.
Το Χάος στης χρηματιστηριακές αγορές
Πολλοί είναι οι άνθρωποι που διακατέχονται από ευσεβείς πόθους παρ' όλες τις αποδείξεις για το αντίθετο που προσφέρει καθημερινά η ζωή. Η λειτουργία πολλών συμμετεχόντων στις αγορές μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με την παραπάνω συμπεριφορά. Πολλοί είναι οι επενδυτές που λόγω κάποιων τυχαίων γεγονότων, βγήκαν κερδισμένοι μέσα από βραχυχρόνιες τοποθετήσεις με αποτέλεσμα να εκφράζονται με τα καλύτερα λόγια για τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα τους. Από την άλλη πλευρά πολλοί είναι εκείνοι που λόγω κάποιας αποτυχημένης επένδυσης ή κακής εκτίμησης, έχουν άσχημη εικόνα για την αγορά, με συνέπεια να είναι «καταδικασμένοι» σε μακροχρόνιες ζημιές.
Οι κινήσεις των τιμών των μετοχών αποτελούν σημείο αναφοράς για πολλούς επιστήμονες του χώρου αλλά και για εκατομμύρια αναλυτές ανά τον κόσμο. Κοινός στόχος η δημιουργία ενός χρηματοοικονομικού μοντέλου που θα μπορεί να προβλέπει απότομες πτώσεις και απρόβλεπτα επίπεδα κινδύνου που λαμβάνουν άθελά τους οι επενδυτές. Αλλά και εδώ υπάρχει ένα παράδοξο που δημιουργεί εξαιρετικές δυσχέρειες στην κατασκευή του παραπάνω μοντέλου. Αν και μακροχρονίως η συμπεριφορά δείχνει ντετερμινιστική*, βραχυχρονίως όμως η αγορά δείχνει να συμπεριφέρεται τυχαία. Και στις χρηματιστηριακές αγορές επομένως κάνει την εμφάνισή της η Θεωρίας του Χάους.
Η θεωρία αυτή μας υπαγορεύει ότι οι τιμές των μετοχών είναι σε μεγάλο βαθμό τυχαίες, ενσωματώνοντας μία χρονική τάση ως συνιστώσα της κίνησης. Το ποσοστό της τάσης ποικίλλει από αγορά σε αγορά και από οικονομία σε οικονομία. Πρώτος που έδωσε το λάκτισμα για τον ενδιαφέρον υπέρ της θεωρίας του Χάους στα οικονομικά είναι ο Mπενουά Μάντελμπροτ, ένας Γάλλος Μαθηματικός, που εφάρμοσε την ανάλυση των φράκταλς (fractals) σε φαινομενικά τυχαίες τιμές του Βαμβακιού, βρίσκοντας σαφείς αποδείξεις ότι τα μονοπάτια που ακολουθούν σε ημερήσια, εβδομαδιαία και μηνιαία βάση είναι παρόμοια. Ο Eντγκαρ Πίτερς στο βιβλίο του «Χάος και τάξη στις Κεφαλαιαγορές» υποστηρίζει ότι οι ομολογιακές αγορές και αυτές των μετοχών αναλύονται πολύ πιο αποτελεσματικά από την θεωρία των αποτελεσματικών αγορών.
Το φράκταλ είναι μία γεωμετρική δομή ( γεωμετρία αλγορίθμων) που είναι παρόμοια με το κορμό ενός δέντρου. Αν κάποιος σπάσει ένα κλαδάκι από τον κορμό, τότε αυτό θα μοιάζει με τον κορμό. Αυτή κλιμάκωση συνεχίζεται εσσαεί σε όλα τα πραγματικά συστήματα. Έτσι, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν πως οι αγορές έχουν φρακταλιστική δομή.
Οι τομείς που είναι προφανής κατά κάποιο τρόπο η φρακταλιστική δομή στις κεφαλαιαγορές είναι η τιμολόγηση των δικαιωμάτων προαίρεσης (options) και η διαχείριση κινδύνων (risk management).
H τιμολόγηση των δικαιωμάτων προαίρεσης γίνεται παραδοσιακά με τη φόρμουλα των Black-Scholes, που είναι ειδική περίπτωση της θεωρίας της συναλλακτικής κερδοσκοπίας (arbitrage). Η σύνδεση ανάμεσα στη θεωρία των φράκταλς και στη θεωρία του arbitrage είναι η επιλογή συνδυασμένων χαρτοφυλακίων με δικαιώματα προαίρεσης. Με αυτόν τον τρόπο, προκύπτουν τιμολογήσεις ανάμεσα στα options που μεταβάλλονται ανά πάσα στιγμή σε αντίθεση με μια σταθερή τιμή για κάθε δικαίωμα.
Το σημαντικότερο και ταυτοχρόνως το δυσκολότερο κομμάτι της διαχείρισης κινδύνων είναι η επιλογή του «ποσού» του κινδύνου δεδομένων των αναμενόμενων αποδόσεων. Όλες οι αγορές σχετίζονται με μεγάλες διακυμάνσεις ενώ σε μια αγορά με φρακταλιστική δομή η μεταβλητότητα είναι απεριόριστη. Έτσι, στη δεύτερη περίπτωση, μεγαλύτερη προσοχή δίδεται στις αιτίες που γεννούν τα μεγάλα επίπεδα κινδύνων παρά στο απόλυτο επίπεδο του κινδύνου.
Η θεωρία του χάους αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των επιστημόνων για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τη συμπεριφορά των χρηματαγορών παγκοσμίως. Αποτελεί μία σχετικά νέα θεώρηση της χρηματοοικονομικής δομής των αγορών παρακάμπτοντας την πολυδιαφημισμένη και πολλάκις χρησιμοποιημένη θεωρία, που βασίζεται στην υπόθεση των αποτελεσματικών αγορών. Ακριβώς αυτό είναι που θέλει να τονίσει και ο Mandelbrot στο βιβλίο του «Ο πίνακας του Χάους. Γιατί καταρρέουν οι αγορές» και να δώσει μία εναλλακτική θεώρηση για την κατανόηση και εξήγηση των μετοχικών διακυμάνσεων.
Πηγές: Edgar Peters: Chaos and Order in the Capital Markets (1992) and Fractal Market Analysis (1994), John Wiley & Sons, Βenoit Mandelbrot: Ο πίνακας του Χάους: Γιατί καταρρέουν οι αγορές (2006), Εκδόσεις Τραυλός
*Δηλαδή η μελλοντική δυναμική είναι καλά ορισμένη, μπορεί να προβλεφθεί, βάσει των αρχικών συνθηκών που επικρατούν.
Τα ελληνικά πρατήρια πωλούν τα καύσιμα με τιμές Νέας Υόρκης
Τίποτα δεν προστάτεψε τον Ελληνα καταναλωτή από το ράλι των διεθνών τιμών του πετρελαίου που έγινε ιδιαίτερα αισθητό το τελευταίο 12μηνο, σημειώνοντας έξαρση από το καλοκαίρι του 2007, μαζί με το ξέσπασμα της πιστωτικής κρίσης στις ΗΠΑ. Ούτε η ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου ήταν ικανή να απορροφήσει μέρος της μεγάλης ανατίμησης των διεθνών τιμών του πετρελαίου.
Ετσι, από πέρυσι τον Ιανουάριο οι εγχώριες τιμές της αμόλυβδης βενζίνης αυξήθηκαν κατά 21,67%, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «15» ήταν 17,57%. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη η μικρότερη αγοραστική δύναμη των Ελλήνων, τότε η ανατίμηση των εγχώριων λιανικών τιμών πλησιάζει την αύξηση των διεθνών τιμών στα καύσιμα. Η τιμή του αργού πετρελαίου σε δολάρια ενισχύθηκε το τελευταίο 12μηνο περίπου κατά 49%, ενώ σε ευρώ (που έχει σχέση με την τσέπη μας) κατά 31%.
Βέβαια, η αγορά καυσίμων φαίνεται ότι ακολουθεί τους δικούς της κανόνες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η παρακολούθηση των λιανικών τιμών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ενωση το τελευταίο έτος καταλήγει στο εξής βασικό συμπέρασμα: Οι λιανικές τιμές ακολουθούν τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου μόνο στην άνοδο.
Δυστυχώς, το φαινόμενο αυτό είναι πιο οξύ στην ελληνική αγορά. Και το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι ελληνικές λιανικές τιμές ακολουθούν κυρίως τις τιμές του πετρελαίου σε δολάρια και όχι σε ευρώ! Σαν να παρακολουθεί η ελληνική αγορά τα προθεσμιακά συμβόλαια στη Νέα Υόρκη και να καθορίζει τις τιμές στις αντλίες των πρατηρίων σε ευρώ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την κίνηση της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου.
Παρατηρώντας τις τιμές κάθε Δευτέρα κατά το τελευταίο 12μηνο προέκυψε ότι οι τιμές του αργού στη Νέα Υόρκη σημείωσαν 29 ανόδους. Από αυτές πέρασαν αυτομάτως στην εγχώρια αγορά οι 18. Στην ευρωπαϊκή αγορά πέρασαν οι 13. Κατά το ίδιο διάστημα, η τιμή του αργού υποχώρησε 17 φορές. Οι μειώσεις αυτές έγιναν αισθητές άμεσα στην εγχώρια αγορά μόνο 4 φορές! Το ίδιο συνέβη και στις ευρωπαϊκές αγορές.
Επίσης, στην ελληνική αγορά διαπιστώθηκε από μία απλή παρατήρηση κατά το συγκεκριμένο διάστημα, ότι οι μεταβολές των εγχώριων τιμών είναι πιο μεγάλες. Ετσι, ακολουθώντας κυρίως την άνοδο και σημειώνοντας μεγάλη αύξηση στις εγχώριες τιμές, η συνολική επιβάρυνση του Ελληνα καταναλωτή στη διάρκεια του έτους ήταν περίπου 50% μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του Ευρωπαίου. Και αυτό, όταν η επιβάρυνση της λιανικής τιμής καυσίμων στην Ελλάδα από φόρους είναι μικρότερη από ό,τι στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, στις 25 Ιανουαρίου 2008, το 47,14% της λιανικής τιμής της αμόλυβδης στην Ελλάδα αφορούσε φόρους. Το αντίστοιχο μέσο ποσοστό στην Ε.Ε. ήταν 61,36%.
Το γεγονός αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εγχώρια αγορά παρουσιάζει στρεβλώσεις εις βάρος του Ελληνα καταναλωτή. Η διαπίστωση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι η λιανική τιμή χωρίς φόρους είναι από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ουσιαστικά η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη υψηλότερη λιανική τιμή στην αμόλυβδη (χωρίς φόρους) μετά την Ολλανδία, την Πορτογαλία και την Ιταλία. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν εξαλειφθούν οι στρεβλώσεις αυτές, τότε με την εξομοίωση των φόρων στα επίπεδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (που ξεκίνησε σταδιακά), οι εγχώριες τιμές καυσίμων θα είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη.
Οταν, μάλιστα, το κατά κεφαλήν εισόδημα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης του Ελληνα υπολείπεται του μέσου Ευρωπαίου περίπου κατά 10%-15%.
Οι στρεβλώσεις αυτές έχουν να κάνουν με έλλειψη επαρκούς ανταγωνισμού, που σε ορισμένες περιπτώσεις θυμίζουν φαινόμενα καρτέλ. Εξάλλου, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επισημάνει τις «μη ικανοποιητικές συνθήκες ανταγωνισμού σε ορισμένες αγορές, όπως αυτή της αγοράς και εμπορίας πετρελαιοειδών, όπου η Επιτροπή Ανταγωνισμού εντόπισε έλλειψη ανταγωνισμού». Η Τράπεζα της Ελλάδος, επίσης, έχει αναφέρει ότι η διαμόρφωση των τιμών επηρεάζεται δυσμενώς από τις εξελίξεις του κόστους παραγωγής, από την υπερβάλλουσα ζήτηση και την ανελαστικότητά της ως προς τις τιμές (για ορισμένα είδη), από την εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά ορισμένων επιχειρήσεων και από τις εναρμονισμένες πρακτικές ή συμπράξεις. Κάτι αντίστοιχο εντοπίστηκε και στην περίπτωση του γάλακτος.
Στρεβλώσεις της αγοράς, φορολογία κ.λπ. έχουν οδηγήσει τελικά να συμμετέχει η τιμή της πρώτης ύλης μεταξύ 30% και 60% στη διαμόρφωση της τελικής τιμής για τον καταναλωτή, ανάλογα με την εποχή και το είδος του καυσίμου. Για παράδειγμα, όταν τον χειμώνα αυξάνεται η τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς τιμές κατά 10% σε ευρώ, τότε η λιανική τιμή της βενζίνης αυξάνεται άμεσα κατά 2,6% και του πετρελαίου θέρμανσης κατά 6,3%. Παρά τους ελέγχους και τις κυρώσεις από υπουργείο Ανάπτυξης, Οικονομικών και Επιτροπή Ανταγωνισμού, η ελληνική αγορά καυσίμων εξακολουθεί να παρουσιάζει στρεβλώσεις εις βάρος του καταναλωτή. Στοιχεία που έχουν αναλύσει τα Ελληνικά Πετρέλαια και η Τράπεζα της Ελλάδος από το 1999 μέχρι το 2005 καταλήγουν στο εξής εντυπωσιακό συμπέρασμα: Το 65% των αυξήσεων στις τιμές των καυσίμων στην Ελλάδα οφείλεται στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Για τις άλλες περίπου τέσσερις φορές στις δέκα δεν υπάρχει, τουλάχιστον επιστημονική, εξήγηση.
Και το χειρότερο: Μόνο τρεις στις δέκα φορές που πέφτουν οι εγχώριες τιμές καυσίμων οφείλονται στην πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Στις υπόλοιπες επτά, απλά... δεν πέφτουν!
Τα ίδια ισχύουν και σήμερα. Η «Κ» πραγματοποίησε μία απλή στατιστική ανάλυση, πραγματοποιώντας μια γραμμική παλινδρόμηση και υπολογίζοντας μερικούς βασικούς συντελεστές. Από την παλινδρόμηση προέκυψε το εξής ενδιαφέρον: Οι λιανικές τιμές καυσίμων στην Ευρώπη (και στην Ελλάδα) εμφανίζουν μεγαλύτερη συσχέτιση με την τιμή του πετρελαίου σε δολάρια και όχι σε ευρώ. Η συγκεκριμένη ανάλυση έδειξε ότι το 43% των μεταβολών που παρατηρούνται στις ελληνικές τιμές ερμηνεύεται από την κίνηση του αργού πετρελαίου σε ευρώ. Το ποσοστό για την τιμή του πετρελαίου σε δολάρια είναι 45,5%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τις ευρωπαϊκές λιανικές τιμές της αμόλυβδης είναι 38,75% και 40,19%, αντίστοιχα. Ο συντελεστής συσχέτισης έδειξε, επίσης, ότι έξι στις δέκα φορές που μεταβάλλονται οι λιανικές τιμές (ανοδικά ή πτωτικά) οφείλονται στην πορεία του αργού πετρελαίου. Για τις υπόλοιπες τέσσερις φορές... δεν υπάρχει σχέση! Επιπλέον, τόσο οι εγχώριες τιμές καυσίμων όσο και οι ευρωπαϊκές μεταβάλλονται με ηπιότερο ρυθμό στις αυξομειώσεις του αργού, όπως έδειξε ο συντελεστής «βήτα».
Τα ευρήματα
Ολα αυτά επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες εξειδικευμένες μελέτες των Ελληνικών Πετρελαίων και της Τραπέζης της Ελλάδος:
Πρώτον, οι μεταβολές των λιανικών τιμών για τον τελικό καταναλωτή στην εγχώρια αγορά εμφανίζουν ασύμμετρη συμπεριφορά ως προς τις μεταβολές της διεθνούς τιμής του αργού πετρελαίου και συγκεκριμένα υπολείπονται σημαντικά κατά την καθοδική φάση της διεθνούς τιμής. Αυτό κατ’ αρχήν υποδηλώνει ότι οι αυξήσεις της διεθνούς τιμής του πετρελαίου μεταφέρονται στον τελικό καταναλωτή σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι αντίστοιχες μειώσεις και σχετίζονται με ανάλογες βελτιώσεις των περιθωρίων κέρδους.
Δεύτερον, παρατηρούνται διαφορετικές αυξήσεις στο πετρέλαιο θέρμανσης και στις τιμές της βενζίνης. Οι αποκλίσεις αυτές αντανακλούν χρονικές υστερήσεις μεταξύ της προμήθειας του αργού πετρελαίου και της διάθεσης των διυλισμένων προϊόντων στην εγχώρια αγορά, καθώς και το ενδεχόμενο οι εταιρείες παραγωγής και διανομής να ακολουθούν διαφορετική πολιτική τιμών όσον αφορά τη βενζίνη από ό,τι για το πετρέλαιο θέρμανσης.
Τρίτον, το 55% της λιανικής τιμής της βενζίνης και το 54% της λιανικής τιμής του πετρελαίου κίνησης αποτελούνται από έμμεσους φόρους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι σταθεροί (ορίζονται ανά μονάδα όγκου) και επομένως δεν μεταβάλλονται μαζί με την τιμή του προϊόντος (εξαίρεση αποτελεί ο ΦΠΑ).
Τέταρτον, το 19% της λιανικής τιμής της βενζίνης και το 16% της λιανικής τιμής του πετρελαίου κίνησης αντανακλούν το κόστος επεξεργασίας, διανομής και εμπορίας και το περιθώριο κέρδους. Ετσι, το κόστος της πρώτης ύλης συμμετέχει στη λιανική τιμή της βενζίνης κατά το υπόλοιπο 26% και στη λιανική τιμή του πετρελαίου κίνησης κατά το υπόλοιπο 30%. Ομως, κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου (15 Οκτωβρίου-30 Απριλίου) η συμμετοχή των έμμεσων φόρων στη λιανική τιμή του πετρελαίου θέρμανσης είναι πολύ μικρότερη (πρόσφατα δρομολογούνται αλλαγές για την αύξηση και την εξομοίωση των φόρων). Μια αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου σε ευρώ κατά 10% μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή έως 0,19%. Δηλαδή από την πρόσφατη κούρσα του πετρελαίου ο πληθωρισμός έχει πριμοδοτηθεί με περίπου μία ποσοστιαία μονάδα.
Δεν ήταν «γνωστοί άγνωστοι», κουκουλοφόροι ή αφορεσμένοι εκείνοι που τα 'καναν λίμπα στο Βέλγιο.
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ
Ο Αλογοσκούφης προειδοποιεί για τη «μεγαλύτερη οικονομική κρίση», αλλά οι επιπτώσεις είναι ήδη «εδώ», χωρίς η κυβέρνηση να έχει ένα σχέδιο αντιμετώπισης.
Τουλάχιστον 3.200 εργαζόμενοι κινδυνεύουν να μείνουν, κυριολεκτικά μόνοι τους, στο σπίτι άνεργοι. Πάνω από 1.167 εργαζόμενοι των επιχειρήσεων Λαναρά, 250 πρώην εργαζόμενοι (και νυν επιδοτούμενοι) της Softex στη Δράμα, περισσότεροι από 650 υπό απόλυση στις Βιομηχανίες Ζάχαρης (συν αντίστοιχος αριθμός που προσδοκούσε σε παράταση της αποσχόλησης στα βιοκαύσιμα, αλλά ο διαγωνισμός «στράβωσε») και οι 450 εργαζόμενοι της Ζίμενς είναι τα πρώτα θύματα του νέου κύκλου «ανθρωπιστικής καταστροφής».Και ακόμη δεν έχει εγκατασταθεί για τα καλά η ύφεση και ο στασιμοπληθωρισμός, σύμφωνα με τους δικαιολογημένους φόβους του οικονομικού επιτελείου, το οποίο, ωστόσο, δείχνει αμέριμνο και επιμένει μόνο στα εισαγόμενα στοιχεία αυτής της κρίσης.Η υπουργός Απασχόλησης Φάνη Πάλλη-Πετραλιά φοβάται ένα ντόμινο καταστροφής θέσεων εργασίας, κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία και στον ιματισμό, με αφορμή τη σκανδαλώδη υπόθεση Λαναρά. Κλάδους έντασης εργασίας και τις επόμενες ημέρες σχεδιάζει σύσκεψη με τους επιχειρηματίες του κλάδου. Ωστόσο δεν προμηνύεται κάτι θετικό. Στο οπλοστάσιο της κυβέρνησης -και λόγω ελλιπούς σχεδιασμού- παραμένουν ελάχιστα εφόδια. Κατ' αρχάς έκτακτη επιδότηση 1.000 ευρώ από τον ΟΑΕΔ και, ακολούθως, ένα πλασματικό πρόγραμμα επιδότησης -δήθεν επανένταξης στην αγορά εργασίας- αλλά ουσιαστικά πρόκειται για τρικ που αποσκοπεί στην παράταση των οικονομικών ενισχύσεων προς τους ανέργους.Πέραν όμως της κλωστοϋφαντουργίας, μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι επιχειρήσεις επεξεργασίας (καθετοποίησης) αγροτικών προϊόντων λόγω αγροτικής ερημοποίησης. Αποτέλεσμα και της αποδέσμευσης της παραγωγής από τις γλίσχρες (κοινοτικές) επιδοτήσεις, συν την εκτίναξη του κόστους παραγωγής (καύσιμα, λιπάσματα κ.ά). Από την άλλη, η καταστροφή των εργοστασίων ζάχαρης οδηγεί σε αδιέξοδο τους 1.400 εργαζομένους, συν τις εκατοντάδες εποχικά απασχολούμενους στο κύκλωμα τεύτλα-ζάχαρη.Πέραν όμως των αρνητικών διεθνών εξελίξεων, η οικονομική κρίση έχει πολλαπλάσια αρνητικά αποτελέσματα για τη χώρα, και κυρίως τους μισθωτούς, λόγω της αβαθούς οικονομίας (εμπόριο, τουρισμός και οικοδομή), αλλά και ευθυνών της κυβέρνησης, που συνεχίζει να «σφυρίζει αδιάφορα».Πωλείται η «Θράκη»**Διασφαλισμένα φαίνεται ότι είναι τα κεφάλαια των τραπεζών. Εκποιούν τα ακίνητα των επιχειρήσεων. Χθες η Εθνική Κεφαλαίου δημοσίευσε «πρόσκληση ενδιαφέροντος» για την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας της αλλαντοβιομηχανίας «Θράκη». *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 10/07/2008
Οι τράπεζες ευθύνονται για την πιστωτική κρίση, λέει ο Γουόρεν Μπάφετ
ΑΠΕ
Ο Γουόρεν Μπάφετ
Νέα Υόρκη
Οι τράπεζες ανέλαβαν υπερβολικά μεγάλο ρίσκο στον ενυπόθηκο στεγαστικό δανεισμό και ευθύνονται για την χρηματοπιστωτική κρίση, τονίζει ο γνωστός δισεκατομυριούχος επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ.
Σε συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα El Pais, η οποία αναδημοσιεύεται στη Ναυτεμπορική, ο Γ.Μπάφετ δηλώνει χαρακτηριστικά ότι:
«Οι τράπεζες εκτέθηκαν υπερβολικά, ανέλαβαν υπερβολικά μεγάλο κίνδυνο [...] είναι λάθος τους. Δεν υπάρχει λόγος να κατηγορούμε άλλους» λέει ο πλουσιότερος, κατά το Forbes, άνθρωπος του κόσμου.
Παράλληλα, εκφράζει την εκτίμηση ότι «δεν θα υπάρξει περαιτέρω επιδείνωση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Γενικά, όμως, στον κόσμο των επιχειρήσεων, οι συνθήκες θα χειροτερέψουν, όμως αυτό θα διαρκέσει για λίγο».
Σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, ο μεγαλομέτοχος της επενδυτικής εταιρείας Berkshire Hathaway αναφέρει ότι η αμερικανική οικονομία είναι ήδη σε ύφεση, η οποία, μάλιστα, θα είναι «παρατεταμένη».
Τέλος, δεν παρέλειψε να επικρίνει για μία ακόμη φορά και τον τρόπο συναλλαγών στις αγορές παραγώγων, ενώ παράλληλα διαμαρτυρήθηκε για την έλλειψη ελέγχων στις χρηματοοικονομικές αγορές.
«Δεν είναι σωστό να χάνονται εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και ολόκληροι τομείς της πραγματικής οικονομίας να εξαλείφονται από στοιχήματα στις αγορές χρηματοπιστωτικών προϊόντων, ακόμη και όταν οι τομείς αυτοί βρίσκονται σε εύρωστη κατάσταση» είπε.
Newsroom ΔΟΛ
Ας μην ξεχνάμε ότι εκτός από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στην Ουάσινγκτον, ουσιαστικό ρόλο στο οικονομικό γίγνεσθαι παίζουν και οι πολιτειακές και οι τοπικές αρχές. Οι παρατηρήσεις αυτές καθίστανται επίκαιρες, μετά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δύο μεγαλύτεροι οργανισμοί ενυπόθηκης στεγαστικής πίστης της χώρας, Fannie Mae και Freddie Mac, που έχουν δημόσιο χαρακτήρα και χρηματοδότηση, είναι όμως εισηγμένοι και στο χρηματιστήριο της Wall Street.
Οι δύο αυτοί οργανισμοί αντιστοιχούν περίπου στο μισό της τεράστιας αγοράς στην οποία δραστηριοποιούνται, με χορηγήσεις ή εγγυήσεις δανείων ύψους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο και οι δύο πιστωτικοί οργανισμοί δεν κατάφεραν να αποφύγουν τα προβλήματα που ταλανίζουν την αγορά αυτή στις ΗΠΑ.
Η κρίση στα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, τα διαβόητα πλέον subprime, που απειλεί να ξεθεμελιώσει το διατλαντικό πιστωτικό σύστημα και οδηγεί πλέον με μαθηματική ακρίβεια σε ύφεση, δεν μπορούσε να αφήσει αλώβητους και τους δύο αυτούς οργανισμούς.
Παρά το ότι ως ημικρατικές οντότητες συμπεριφέρθηκαν με περισσότερη περίσκεψη στις χορηγήσεις δανείων, οι Fannie Mae και η Freddie Mac δεν κατάφεραν τελικά να μείνουν έξω από τα προβλήματα. Η αμερικανική κυβέρνηση αναγκάζεται τώρα να εγγυηθεί πλήρως και βεβαίως να υποστηρίξει με δημόσιους πόρους την φερεγγυότητα των δύο κολοσσών. Μάλιστα, δεν είναι η πρώτη φορά που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποχρεώνεται να στηρίξει τους δύο αυτούς οργανισμούς.
Σε κάθε περίπτωση οι αμερικανικές αρχές, περιλαμβανομένης και της κεντρικής τράπεζας, της Fed, έχουν εγγυηθεί συνολικά την φερεγγυότητα του τραπεζικού συστήματος των ΗΠΑ και η κατάληξη θα είναι μεν η αποφυγή του κραχ, αλλά με σημαντικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό, λόγω των τεράστιων «ενέσεων» ρευστότητας στο νομισματικό σύστημα. Και η έμμεση αυτή φορολογία, θα πλήξει όλους του κατόχους δολαριακών αξιών.
Εγγυητές δανείων ψάχνουν... εγγυητή
Του ΜΠΑΜΠΗ ΜΙΧΑΛΗ
Σωσίβιο για τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες στεγαστικής πίστης των ΗΠΑ Fannie Mae και Freddie Mac -που είναι τεχνικά χρεοκοπημένες- αναζητεί η κυβέρνηση Μπους.
Το στρατηγείο της «τεχνικά χρεοκοπημένης» Fannie Mae στην Ουάσιγκτον που ελπίζει πλέον μόνο στη γενναιοδωρία του ΜπουςΟι δύο ομοσπονδιακές εταιρείες ενυπόθηκου δανεισμού αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της αμερικανικής αγοράς κατοικίας και, αν «βαρέσουν κανόνι», θα τινάξουν όχι μόνο τις εγχώριες κεφαλαιαγορές και οικονομία στον αέρα αλλά και αρκετούς εκτός ΗΠΑ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 14/07/2008
==========
26/10/2008
Του Γιωργου Παγουλατου*
Ειρωνεία είναι μια αναπάντεχη ανατροπή της κατάστασης. Ενας απρόβλεπτος συνδυασμός συνθηκών ή μια έκβαση αντίθετη από τη θεωρούμενη ως αρμόζουσα. Ειρωνεία είναι όταν ο σταθμός της πυροσβεστικής πιάνει φωτιά, ο πιο δύσπιστος της παρέας καταπίνει ένα χονδροειδές ψέμα, ο πρωταθλητής κόσμου ηττάται από τον νεότερο μαθητή του.
Ειρωνεία χαρακτηρίζει πολλές πλευρές της σημερινής διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης. Ειρωνεία πρώτη: η πιο επιθετική εμπροσθοφυλακή του διεθνούς καπιταλισμού, η αφρόκρεμα των αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών, καταρρέει όχι από την αντίσταση των αντιπάλων της, αλλά από τον υπερβάλλοντα ζήλο των σταυροφόρων της. Οχι από μια παγκόσμια εξέγερση των αβράκωτων και των καταφρονεμένων (όπως θα ήθελε το επαναστατικό κίνημα), ούτε από μια έξαρση των εθνικισμών, σαν εκείνη που αποτέλειωσε την πρώτη παγκοσμιοποίηση μετά το 1914. Ηττάται από τη δική της μυωπία, τη δική της αλαζονική μέθη, τη δική της αποτυχία να προλάβει τις σωρευτικές επιπτώσεις της σκανδαλώδους λαφυραγώγησης του συστήματος. Ειρωνεία είναι όταν πλήθος ορθολογικών υποκειμένων, μεγιστοποιώντας ο καθένας στα άκρα το ατομικό του όφελος, οδηγούν σε αυτοκαταστροφικά για την ομάδα αποτελέσματα.
Ειρωνεία δεύτερη: με δεδομένο ότι η χρηματοοικονομική κρίση βαραίνει κυρίως το αγγλοαμερικανικό μοντέλο, είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον ότι πραγματικός αρχιτέκτονας του μοντέλου διάσωσης αναδείχθηκε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπράουν. Επιπλέον ειρωνεία: σε ένα μήνα, οι Αμερικανοί θα ακούν στη Ουάσιγκτον τον Γάλλο πρόεδρο, ως φωνή της Ευρώπης και του διευρυμένου G8 (συν Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, κ.λπ.), να τους υπαγορεύει πώς να μεταρρυθμίσουν το αμερικανικότερο προϊόν, τη χρηματοοικονομική παγκοσμιοποίηση. Το κύκνειο άσμα του πιο ξεροκέφαλου μονομεριστή, του απερχόμενου Αμερικανού προέδρου Μπους, θα είναι μια εισαγωγή στον πολυμερή κόσμο της νέας πολυπολικής πραγματικότητας.
Ειρωνεία τρίτη: τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, Αμερική και Ευρώπη έλαβαν προνομιακές θέσεις στο γήπεδο της παγκοσμιοποίησης, και έσυραν και τον υπόλοιπο κόσμο να παίξει. Στο γήπεδο αυτό που διάλεξαν ως ευνοϊκότερο, απειλούνται τώρα με σοβαρές απώλειες. Με τις αξίες των περιουσιακών της στοιχείων να καταρρέουν, το χρέος της στα χέρια των διεθνών δανειστών, η αμερικανική οικονομία βρίσκεται στο έλεος των χωρών εκείνων που διαθέτουν ρευστότητα και πλεονάσματα (Κίνα και πετρελαιοπαραγωγές χώρες). Αλλά και η Ευρώπη, διά στόματος Σαρκοζί, καλεί τώρα για σχηματισμό ευρωπαϊκών κρατικών επενδυτικών Ταμείων, να αναλάβουν τις υποτιμημένες μετοχές μεγάλων επιχειρήσεων, αποτρέποντας ξένους, Αραβες, Κινέζους και Ρώσους, επενδυτές. Αφού εργάστηκε η Ευρώπη για να ανοίξει τις αγορές του κόσμου, σπεύδει τώρα να περιφράξει τις δικές της.
Ειρωνεία τέταρτη: η ρητορική και πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης ξέρει ένα πράγμα για τους χαμένους: είναι οι λιγότερο ενσωματωμένοι στις παγκοσμιοποιημένες αγορές, οι περιθωριοποιημένοι, άρα λιγότερο ανεπτυγμένοι. Κέρδος είναι η διεθνοποίηση. Και έτσι συνέβαινε μέχρι πρότινος. Ομως αυτή εδώ είναι η κρίση των υπερανεπτυγμένων. Οι τράπεζες αιχμής της καινοτομίας, όσες βούτηξαν στα περίπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα, υπέστησαν τις βαρύτερες απώλειες. Οσες παρέμειναν σε παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες κατά κανόνα τη γλίτωσαν. Το μεγαλύτερο θύμα της κρίσης, η λιλιπούτεια Ισλανδία, έφτιαξε ένα διαστημικό τραπεζικό σύστημα δέκα φορές το ΑΕΠ της – οι άτυχοι κάτοικοί της τώρα κινδυνεύουν να επιστρέψουν στο ψάρεμα του μπακαλιάρου.
Ειρωνεία πέμπτη: η ώρα της κρίσης βρήκε την Ευρώπη θεσμικά ημίγυμνη. Η Ζώνη του Ευρώ φτιάχτηκε για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, όχι για την αντιμετώπιση χρηματοοικονομικών κρίσεων. Εχει ένα νόμισμα, αλλά όχι και ενιαία πολιτική ηγεσία. Η Ευρώπη έχει μια αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, πολλούς πανευρωπαϊκούς τραπεζικούς ομίλους και δεκάδες διαφορετικές εποπτικές αρχές. Αυτά ακριβώς τα θεσμικά κενά υποχρέωσαν τους Ευρωπαίους ηγέτες σε υπερβάλλουσα πολιτική δραστηριοποίηση. (Υποσημείωση ευρω-θεσμικής ειρωνείας: για λίγους μόλις μήνες, «κυλιόμενος» ηγέτης της Ευρώπης την ώρα της ιστορικής παγκόσμιας κρίσης δεν θα ήταν ο φυσικός στον ρόλο πρόεδρος Σαρκοζί, αλλά κάποιος άσημος Σλοβένος ή Τσέχος πρωθυπουργός...).
Ειρωνεία έκτη: η τωρινή αποτυχία της χρηματοοικονομικής παγκοσμιοποίησης, που απειλεί τμήμα του ανεπτυγμένου κόσμου με το φάσμα της φτώχειας, συσκοτίζει την ιστορική επιτυχία παγκοσμιοποίησης του εμπορίου, που έβγαλε από το φάσμα της φτώχειας μέγα μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Ειρωνεία έβδομη: ενέσεις κρατικής χρηματοδότησης, εθνικοποιήσεις τραπεζών. Οταν το κράτος απουσιάζει ως ρυθμιστής, επιστρέφει εσπευσμένα ως ιδιοκτήτης. Ο σοσιαλισμός σώζει τον καπιταλισμό... Αλλά αυτό το ξέρουμε ήδη από την εποχή του Κέινς.
* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_26/10/2008_289825
==============
Η τσιμεντοβιομηχανία στο στόχαστρο της Ε.Ε. Έρευνα στα γραφεία των τσιμεντοβιομηχανιών πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς είχε την υποψία ότι οι εταιρείες είχαν δημιουργήσει παράνομο καρτέλ.
Γιγαντιαίες τσιμεντοβιομηχανίες όπως η γαλλική Lafarge, η μεξικανική Cemex, η ελβετική Holcim και οι γερμανικές HeidelbergCement και Dyckerhoff, γνώριζαν ήδη για την έρευνα.
"Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ότι οι εν λόγω εταιρείες ενδεχομένως να παραβίασαν τον αντιμονοπωλιακό νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που απαγορεύει τη δημιουργία καρτέλ και τις περιοριστικές πρακτικές των εταιρειών και την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης τους στο χώρο», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Η πρώτη εταιρεία που ανακοίνωσε την έρευνα στα γραφεία της ήταν η Lafarge. Η εκπρόσωπος Τύπου της γαλλικής εταιρείας επεσήμανε: «οι ευρωπαϊκές αρχές πραγματοποιούν έρευνα στην ευρωπαϊκή τσιμεντοβιομηχανία». Η Cemex από την πλευρά εξέδωσε ανακοίνωση όπου ανέφερε πως τα γραφεία της στη Γερμανία και τη Βρετανία ερευνήθηκαν αιφνιδίως και ότι η εταιρεία «συνεργάστηκε πλήρως με τις αρχές».
Η Holcim ανέφερε πως οι ρυθμιστικές αρχές πραγματοποίησαν έρευνα στα γραφεία της στη Βρετανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Η HeidelbergCement σημείωσε πως τα γραφεία της στη Γερμανία, τη Βρετανία και στις χώρες Benelux δέχθηκαν επίσκεψη από υπαλλήλους των ρυθμιστικών αρχών, ενώ η Dyckerdoff από την πλευρά της ανακοίνωσε πως ερευνήθηκαν τα γραφεία της στη Γερμανία και τον Λουξεμβούργο.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάζει στο μικροσκόπιο τις τσιμεντοβιομηχανίες. Το 1994 η Ε.Ε. επέβαλε πρόστιμα σε σαράντα εταιρείες του τομέα της τσιμεντοβιομηχανίας, οι οποίες μοιράζονταν το χώρο μεταξύ τους.
Το 2000, η Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μείωσε το συνολικό ποσό του προστίμου από 248 εκατ. ευρώ σε 108 εκατ. ευρώ.
Το 2002 η Επιτροοπή επέβαλε νέα πρόστιμα για την δημιουργία καρτέλ. Συγκεκριμένα στη Lafarge επιβλήθηκε πρόστιμο 250 εκατ. ευρώ, ενώ στις γερμανικές τσιμεντοβιομηχανίες επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 660 εκατ. ευρώ.
Για τη Cemex ωστόσο, που δραστηριοποιείται σε μεγάλα έργα στην Ισπανία, τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ανατολική Ευρώπη, οι έρευνες δείχνουν άσχημα νέα. Η εταιρεία, παρότι για πολλά χρόνια ήταν το αγαπημένο παιδί των επενδυτών για τη ταχεία ανάπτυξή της, αντιμετωπίζει πτωτικές πωλήσεις στις αγορές της Ευρώπης και των ΗΠΑ, ενώ το χρέος της φτάνει τα 16 δισεκ. ευρώ και η αξία των μετοχών της έπεσε κατά 60%. Η μεξικανική εταιρεία δέχθηκε σοβαρό πλήγμα στη Βενεζουέλα, όταν ο πρόεδρος της χώρας, Ούγκο Τσάβες διέταξε την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της τον Αύγουστο, ενώ επιπλέον αρνήθηκε την έκκληση της Cemex για αποζημίωση ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε πάντως πως οι εταιρείες που θα βρεθούν να παραβιάζουν την αντιμονοπωλιακή πολιτική της Ε.Ε. θα υποστούν βαριές ποινές.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από Reuters και International Herald Tribune
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_10/11/2008_255606
======
Ο καφεκόπτης με το ποδήλατο και η ΝΕΣΤΛΕ
Τ. Τελλογλου
Ο Γεώργιος Δρίτσας είναι ένας από αυτούς τους εμπόρους «παλιάς κοπής» που διένειμαν τον καφέ με το ποδήλατο. Ο Γιώργος Δρίτσας συγκρούστηκε με την πολυεθνική ΝΕΣΤΛΕ επειδή τον εκτόπισε από την αγορά ελληνικού καφέ. Η εταιρεία χρησιμοποίησε το μεγάλο μερίδιο που είχε στον στιγμιαίο καφέ (ΝΕΣΚΑΦΕ) για να επιβάλει σε μια σειρά πωλητών και τον ελληνικό καφέ που εμπορεύεται (Λουμίδη). Το 2002 ο Δρίτσας κατήγγειλε τον ελβετικό κολοσσό αλλά επί των ημερών του σοσιαλιστικού ΠΑΣΟΚ δεν είχε μεγάλη τύχη με τις καταγγελλίες του.
Αυτό το αντελήφθη ο καταγγέλλων την περασμένη άνοιξη όταν εκλήθη να μιλήσει σε ημερίδα του ΙΣΤΑΜΕ, του think tank του ΠΑΣΟΚ, για τα καρτέλ στην αγορά, αλλά διάφοροι μεγαλόσχημοι του «Κινήματος» προσπάθησαν να τον εμποδίσουν. Με παρέμβαση δύο στενών συνεργατών του Γ.Α. Παπανδρέου, των κ. Κοτζιά και Μπαράτση, ο καφεπώλης από την Αρκαδία μίλησε, ζωγραφίζοντας με τα μάλλον πιο «μελανά χρώματα» την εμπειρία του από την αναμέτρηση με τον ελβετικό κολοσσό. Οταν το 2007 ο Γ. Δρίτσας επανήλθε με πρόσθετα στοιχεία στις καταγγελλίες του, που είχε κάνει πέντε χρόνια πριν, αναζήτησε νομική υποστήριξη για να υπερσασπιστεί τις καταγγελλίες του στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Ενας δικηγόρος τού ζήτησε προκαταβολή 100.000 ευρώ για να τον αναλάβει. Για να αντιμετωπίσει τους καλοπληρωμένους δικηγόρους της πολυεθνικής ο Δρίτσας επιστράτευσε την κόρη του, κατέβηκε με την επιχειρηματολογία που θεωρούσε δίκαια ενώπιον της Επιτροπής και κέρδισε. Το πρόστιμο που επεβλήθη στη ΝΕΣΤΛΕ είναι από τα υψηλότερα στην ιστορία της ελληνικής επιτροπής ανταγωνισμού. Στην αρχή των διαπραγματεύσεων η ΝΕΣΤΛΕ εξάλλου παραδέχθηκε έμμεσα ότι συστηματικά έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά του ΝΕΣΚΑΦΕ, δηλώνοντας την πρόθεσή της να αναλάβει δεσμεύσεις. Να τι περιλάμβαναν μεταξύ των αλλων οι δεσμεύσεις:
n Ολοι ανεξαιρέτως οι πελάτες της εταιρείας θα είναι ελεύθεροι να αγοράζουν, προωθούν και μεταπωλούν οποιοδήποτε προϊόν στιγμιαίου καφέ. Η εταιρεία δεν θα επιδιώκει με οιονδήποτε τρόπο από τους πελάτες της ή και δεν θα προσφέρει αμοιβή η άλλο πλεονέκτημα σε αυτούς, προκειμένου να μην αγοράζουν, προωθούν και μεταπωλούν οποιοδήποτε προϊόν στιγμιαίου καφέ οποιουδήποτε τρίτου.
n Η εταιρεία δεν θα συνάπτει ή διατηρεί οποιαδήποτε συμβατική ρήτρα που να προβλέπει την προμήθεια των προϊόντων του στιγμιαίου καφέ υπό την προϋπόθεση ότι ο πελάτης θα συμφωνήσει να προμηθευτεί ένα η περισσότερα διαφορετικά προϊόντα της, (σε υπογράμμιση «Καθημερινή της Κυριακής»).
Η επιτροπή ανταγωνισμού αποφάσισε να μην γίνουν αποδεκτές οι προτεινόμενες δεσμεύσεις της εταιρείας «διότι πρόκειται για μια υπόθεση, στην οποία βάσει των όσων αναλύθηκαν κρίνεται αναγκαία η επιβολή προστίμου…».
Η ακροαματική διαδικασία εξελίχθηκε σε 8 συνεδριάσεις όπου αξιολογήθηκαν αποδεικτικά στοιχεία πωλητών καφέ σε όλη την Ελλάδα, οι οποίοι υποστήριζαν ότι ήταν αναγκασμένοι για να πάρουν ΝΕΣΚΑΦΕ να αγοράσουν και ελληνικό από την ίδια εταιρεία.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) έκρινε ακόμα ότι μια σειρά εργαλείων που χρησιμοποιούσε η εναγομένη όπως, «πληρωμές πίστης» (πληρωμές για αποκλειστικότητα εφοδιασμού), οι ομαδικές πωλήσεις και οι «εκπτώσεις πίστεως» στα σούπερ μάρκετ και σε άλλα σημεία λιανικής πώλησης αποσκοπούν στη δημιουργία πιστής πελατειακής σχέσης μεταξύ της εταιρείας ΝΕΣΤΛΕ και των αλυσίδων σούπερ μάρκετ». Κατά την κρίση της Ε.Α., αναφέρεται στην απόφαση, «οι ανωτέρω καταχρήσεις δεσπόζουσας θέσης της καταγγελλόμενης υφίστανται παρά την ισχυρή διαπραγματευτική ισχύ των αλυσίδων σούπερ μάρκετ».
Η Επιτροπή εκτιμά ότι ενώ το μερίδιο της αγοράς της ΝΕΣΤΛΕ κυμάνθηκε για το επίδικο διάστημα (2002-2006) στο 86-87% του συνόλου αυξήθηκε και στα υπόλοιπα είδη καφέ (ελληνικός και καφές φίλτρου). Η ελβετική εταιρεία αμφισβήτησε ότι κατέχει δεσπόζουσα θέση, επικαλέστηκε μάλιστα σχετικές έρευνες που ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με στοιχεία που είχαν παρουσιαστεί παλαιότερα από εταιρικές και άλλες δημοσιεύσεις.
Παρά το γεγονός ότι οι καταγγελλίες του Γ. Δρίτσα ξεκίνησαν από την απώλεια των μεριδίων του στον ελληνικό καφέ, η Ε.Α. προσανατολίστηκε στην αγορά του στιγμιαίου καφέ, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι: «Η ΝΕΣΤΛΕ έχει ακολουθήσει στην αγορά του στιγμιαίου καφέ λιανικής ένα σύνολο καταχρηστικών πρακτικών που εντάσσονται σε μια γενικότερη στρατηγική παραγκωνισμού ή αποκλεισμού ανταγωνιστών…».
Γι' αυτές τις παραβάσεις επιβλήθηκε τελικά στην εταιρεία το πρόστιμο των 29.786.764 ευρώ που θα προσβάλει στα διοικητικά δικαστήρια. Κυρίως όμως «χτυπήθηκε» το δίκτυό της, καθώς η Επιτροπή ζητεί να γνωστοποιεί εφεξής τις συμφωνίες και να απόσχει από παρόμοιες ενέργειες.
Ανακάλυψαν και την «αγγλική ρήτρα»
Στα συμβόλαια μεταξύ της ΝΕΣΤΛΕ και τους διανομείς συνεργάτες της η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) ανακάλυψε την υπάρξη της λεγόμενης «αγγλικής ρήτρας». Τι είναι αυτή; Η υποχρέωση των πελατών να αποκαλύπτουν στη ΝΕΣΤΛΕ ποιος έχει κάνει καλύτερη προσφορά από αυτήν, μια δυνατότητα που μετατρέπει την αγορά από ελεύθερη σε οικονομικό ολοκληρωτισμό μιας και μόνης επιχείρησης.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_1_22/02/2009_304439
Της Δημητρας Μανιφαβα
«Δεν υπάρχει κλάδος της αγοράς που να μην έχει πρόβλημα από πλευράς ανταγωνισμού». Η φράση αυτή, η οποία ανήκει σε ανώτερο στέλεχος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, φαίνεται εκ πρώτης όψεως υπερβολική. Ωστόσο, εάν αναλογισθεί κανείς αφενός ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ξεκινήσει έρευνες, είτε αυτεπάγγελτες είτε ύστερα από καταγγελίες, σε δεκάδες κλάδους της οικονομίας και αφετέρου ότι εδώ και αρκετά χρόνια οι Ελληνες καταναλωτές αγοράζουν σε αδικαιολόγητα υψηλές τιμές πληθώρα προϊόντων και υπηρεσιών, τότε η παραπάνω άποψη ίσως να μην είναι τελικά και τόσο υπερβολική. Ετσι, διαπιστώνεται έλλειμμα ανταγωνισμού ή και στρεβλώσεις του υγιούς ανταγωνισμού -ή έστω και αποχρώσες ενδείξεις- από τον καφέ έως τα εισιτήρια των πλοίων, από τις παιδικές πάνες έως το χάλυβα, οι οποίες εκδηλώνονται κυρίως είτε μέσω συμπεριφορών προερχόμενες από κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης είτε μέσω εναρμονισμένων πρακτικών και συμπράξεων, κοινώς λειτουργίας καρτέλ.
Επιχειρήσεις - «δημόσιοι υπάλληλοι»
Το εκτεταμένο αυτό φαινόμενο το οποίο δηλητηριάζει την οικονομική ζωή του τόπου και επιβαρύνει τους καταναλωτές οφείλει κατά κύριο λόγο την ύπαρξή του στις παθογένειες της ελληνικής επιχειρηματικότητας, η οποία ξεκίνησε και εν πολλοίς παραμένει κρατικοδίαιτη.
Κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων που αντλούν τον κύριο όγκο των εσόδων τους από τις συναλλαγές τους με το κράτος, συμμετέχοντας -συχνά υπό συνθήκες αδιαφάνειας- στις περίφημες προμήθειες. Το φαινόμενο αυτό διαπερνά όλο το φάσμα των κρατικών προμηθειών, είτε πρόκειται για την εξαγορά από το στρατό πανάκριβων οπλικών συστημάτων είτε πρόκειται για την αγορά γάλακτος από δημοτικούς παιδικούς σταθμούς.
Με δεδομένο το παραπάνω πολλές ελληνικές επιχειρήσεις δεν αναλαμβάνουν ούτε ρίσκα ούτε λειτουργούν με βάση τους κανόνες του ανταγωνισμού, διότι πολύ απλά... δεν χρειάζεται.
Συμπεριφέρονται με άλλα λόγια ωσεί «δημόσιοι υπάλληλοι» με την απαξιωτική έννοια του όρου. Από την άλλη, η ύπαρξη ουκ ολίγων κρατικών μονοπωλίων καλλιέργησε και συνεχίζει να καλλιεργεί αντιανταγωνιστικές συμπεριφορές στην ελληνική οικονομία είτε από το κράτος είτε από τον ιδιωτικό τομέα.
Παραμένουν τα «κλειστά επαγγέλματα»
Ανάλογα αποτελέσματα παράγει και η ύπαρξη των λεγόμενων «κλειστών επαγγελμάτων», τα οποία υπολογίζεται ότι επιβαρύνουν με 1.000 ευρώ το χρόνο κάθε ελληνικό νοικοκυριό. Σύμφωνα μάλιστα, με παλαιότερη μελέτη του ΚΕΠΕ, μόνο η απελευθέρωση 13 κλάδων στον τομέα των υπηρεσιών, πριμοδοτεί το ΑΕΠ κατά περίπου 1,5 ποσοστιαία μονάδα, αυξάνει άμεσα τους πραγματικούς μισθούς κατά 0,4%, ενισχύει το επίπεδο ευημερίας κατά 0,3%, ενώ μεσοπρόθεσμα μπορεί να μειώσει το κόστος των υπηρεσιών έως 10,5%. Τα επαγγέλματα που κυρίως θεωρείται ότι συντηρούν ολιγοπωλιακές αγορές είναι οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι, οι φαρμακοποιοί, οι οδοντίατροι, οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, οι λογιστές, οι ιδιοκτήτες ταξί και οι ιδιοκτήτες φορτηγών ΔΧ.
Τα «κλειστά επαγγέλματα», άλλωστε αποτελούν και αντικείμενο διερεύνησης από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία διενεργεί δύο σχετικές παράλληλες έρευνες. Η πρώτη έρευνα πρόκειται στην ουσία για χαρτογράφηση των επαγγελμάτων στην Ελλάδα και επικεντρώνεται στον εντοπισμό προνομίων και δεσμεύσεων που χαρακτηρίζουν την άσκησή τους, όπως ειδικές άδειες, γεωγραφικοί περιορισμοί κ.λπ.
Η δεύτερη έρευνα επικεντρώνεται στον εντοπισμό τιμοκαταλόγων με κατώτατες τιμές, καθώς κι εναρμονισμένων πρακτικών.
Ολες οι παραπάνω συνθήκες διαμορφώνουν στην ελληνική αγορά ολιγοπωλιακές συνθήκες. Το αντεπιχείρημα που συχνά προβάλλουν οι εταιρείες ή τα όργανα εκπροσώπησής τους ότι δεν μπορούν να υπάρχουν εναρμονισμένες πρακτικές όταν σε έναν κλάδο δραστηριοποιούνται εκατοντάδες ή ακόμη και χιλιάδες επιχειρηματίες (για παράδειγμα στη βιοτεχνική αρτοποιία) συχνά στερείται πραγματικής βάσης, όπως η ίδια η ιστορία έχει αποδείξει: είτε διότι συμμετέχουν όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι όπως συνέβη στο καρτέλ του γάλακτος είτε διότι υπάρχουν αγορές όπου μια εταιρεία ελέγχει άνω του 80% αυτών.
Πρόβλημα η χαμηλή αποτελεσματικότητα της Επιτροπής
Οι παθογένειες του ελληνικού ιδιωτικού τομέα, αλλά και της κρατικής επιχειρηματικότητας είναι η μια αιτία του προβλήματος. Η άλλη, η οποία αποτελεί αιτία όχι, γενεσιουργός, αλλά συνέχισης των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού είναι η χαμηλή αποτελεσματικότητα, ειδικά τα προηγούμενα χρόνια, της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία το 2006 επλήγη και από την πολύκροτη υπόθεση των «κουμπάρων». Η κύρια κατηγορία που δέχεται η Αρχή είναι ότι η διερεύνηση των υποθέσεων χρονίζει επικίνδυνα με συνέπεια αφενός τη διατήρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή λειτουργία της αγοράς και αφετέρου την ετεροχρονισμένη τιμωρία των επιχειρήσεων που παραβιάζουν το δίκαιο του ανταγωνισμού.
Ελλείψεις σε προσωπικό
Η ηγεσία της Επιτροπής Ανταγωνισμού κρίνει δικαιολογημένη την κατηγορία αυτή, αποδίδει, όμως, το φαινόμενο καταρχάς στις σημαντικές ελλείψεις σε στελεχιακό δυναμικό που ακόμη υπάρχουν, καθώς και στην άρνηση των επιχειρήσεων να συνεργαστούν επωφελούμενες από το πρόγραμμα επιείκειας. Σε ό,τι αφορά το στελεχιακό δυναμικό από 19 άτομα ειδικό επιστημονικό προσωπικό το 2004 αυξήθηκαν σε 32 το 2006. Σημαντική ώθηση στο έργο της Αρχής εκτιμάται ότι θα δώσει η πρόσληψη επιπλέον 38 ειδικών επιστημόνων, η οποία εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως τον Μάιο. Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα επιείκειας, το κακό προηγούμενο που προκάλεσε η υπόθεση της ΜΕΒΓΑΛ σε συνδυασμό με την επικρατούσα περί ατιμωρησίας άποψη κάνει τις επιχειρήσεις να μην συνεργάζονται και να μην παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία.
Η καθοριστική συμβολή του «προγράμματος επιείκειας» στην αποκάλυψη και την τιμωρία καρτέλ που λυμαίνονται την αγορά αποδεικνύεται περίτρανα από τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μέσα στο 2008 η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. εξέδωσε εφτά αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία καρτέλ, επιβάλλοντας συνολικά πρόστιμα ύψους 2,18 δισεκατομμυρίων ευρώ. Και στις επτά περιπτώσεις μία ή περισσότερες εταιρείες συνέβαλαν στην αποκάλυψη των παράνομων οριζόντιων συμπράξεων με συνέπεια οι ίδιες να τύχουν απαλλαγής των προστίμων σε ποσοστό από 20% έως 100%.
Τα καρτέλ στο στόχαστρο
Από το 2005, πάντως, οπότε και εκδόθηκε η απόφαση για την πρώτη πολύκροτη υπόθεση που χειρίστηκε η Επιτροπή Ανταγωνισμού και αφορούσε τα σουπερμάρκετ, παρατηρείται ποιοτική διαφοροποίηση στις παρεμβάσεις της Αρχής. Πιο συγκεκριμένα, ενώ από το 1995 έως το 2003 οι αποφάσεις της αφορούσαν κατά κύριο λόγο τον τυπικό έλεγχο συγκεντρώσεων, από το 2003 και μετά ξεκίνησε τις αυτεπάγγελτες έρευνες σε διάφορους κλάδους, αξιοποιώντας σε πολλές περιπτώσεις συγκεκριμένες καταγγελίες. Το 1995 εξέδωσε 8 αποφάσεις, το 1996 28 αποφάσεις, το 1997 52 αποφάσεις, το 1998 59 αποφάσεις, το 1999 77 αποφάσεις, το 2000 67 αποφάσεις το 2001 31 αποφάσεις, το 2002 21 αποφάσεις, το 2003 29 αποφάσεις.
Την περίοδο 2004-2005 η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξέδωσε 21 αποφάσεις, όσες και την περίοδο 2005-2006, ενώ το 2006-2007 37 αποφάσεις. Την περίοδο 2007-2008 η Αρχή εξέδωσε 38 αποφάσεις. Εξάλλου, από το 2004 έως σήμερα η Επιτροπή έχει επιβάλλει πρόστιμα που ξεπερνούν τα 227 εκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα, εξάλλου, με τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ανταγωνισμού από την 1η Μαΐου 2004 έως τις 31 Ιανουαρίου 2009 η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ξεκινήσει τη διερεύνηση 24 υποθέσεων και έχει εκδώσει απόφαση σε 17 περιπτώσεις, επίδοση που κρίνεται ικανοποιητική σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. Οι υποθέσεις αυτές δεν αφορούν όλες τις περιπτώσεις που εξετάζει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, αλλά όσες αφορούν συμπράξεις, εναρμονισμένες πρακτικές και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.
Τα πρόστιμα επιβάλλονται αλλά εισπράττονται;
Ενα άλλο στοιχείο που αδυνατίζει τον ρόλο της Αρχής αφορά τη μη πληρωμή των προστίμων. Αυτό συμβαίνει καθώς σχεδόν όλες οι εταιρείες στις οποίες επιβάλλονται πρόστιμα προσφεύγουν στα διοικητικά δικαστήρια προκειμένου να εφεσιβάλλουν τις αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ετσι, προκαταβάλλουν μόνο το 20% του προστίμου και περιμένουν να τελεσιδικήσει η υπόθεση. Αν και η οριστική απόφαση δεν αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής, όπως και η είσπραξη του προστίμου, υπάρχει μερίδιο ευθύνης της στον βαθμό που δεν θα έχει «δέσει» με ακλόνητα νομικά επιχειρήματα ισχυρά αποδεικτικά ακλόνητα στοιχεία τις αποφάσεις της. Παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση των σουπερμάρκετ, καθώς αν και αρχικώς επιβλήθηκαν υψηλά πρόστιμα, στη συνέχεια αυτά μειώθηκαν σημαντικά, λόγω και της αδύναμης τότε εκπροσώπησης της Αρχής στο Διοικητικό Εφετείο.
Η αύξηση του προσωπικού και το νομοσχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Ανάπτυξης αναμένεται να επιταχύνουν τον ρυθμό έκδοσης αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες το παραπάνω θα επιτευχθεί κυρίως μέσω της απαλλαγής της Αρχής από τις ήσσονος σημασίας υποθέσεις και την ενασχόλησή της αποκλειστικά με τις αυτεπάγγελτες έρευνες σε κλάδους της οικονομίας και με τις καταγγελίες για καρτέλ και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.
Ανοιχτά «μέτωπα»
Σε κανονιστική παρέμβαση συνολικά για το λιανεμπόριο προσανατολίζεται σε βάθος χρόνου η Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς από τις έως τώρα επιμέρους κλαδικές έρευνες που διενεργεί διαπιστώνει την ύπαρξη πολλαπλών στρεβλώσεων κυρίως στο επίπεδο των συμβάσεων των προμηθευτριών εταιρειών με τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις. Πολύ πιο άμεσα, πάντως, αναμένονται άλλες αποφάσεις της Αρχής.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται η απόφαση για τη Unilever η οποία κατηγορείται για απαγόρευση των παράλληλων εισαγωγών στα απορρυπαντικά. Επίσης, αναμένεται απόφαση για τη Fiat Auto Hellas, η οποία κατηγορείται ότι επέβαλε τον καθορισμό τιμών σε ανεξάρτητους διανομείς, για το καθεστώς φορτοεκφόρτωσης στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών, καθώς και επί της καταγγελίας της εταιρείας IroTenco, ο επικεφαλής της οποίας Θ. Τενέζος πραγματοποιεί από τις 13 Φεβρουαρίου απεργία πείνας έξω από τα γραφεία της Αρχής.
Μια από τις αποφάσεις που επίσης αναμένονται πριν από την αποχώρηση του κ. Σπύρου Ζησιμόπουλου από την ηγεσία της Επιτροπής είναι για την αγορά της μπίρας όπου διερευνάται η πιθανή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, ενώ τον Απρίλιο ξεκινά ξανά η συζήτηση για τις συμπράξεις στην ακτοπλοΐα. Επιπλέον, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ξεκινήσει έρευνες για προϊόντα όπως τα άλευρα και το ψωμί, οι παιδικές τροφές, τα ζυμαρικά, το ρύζι, οι μαργαρίνες, οι πάνες, η λιανική τραπεζική, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, τα ναυτιλιακά καύσιμα, ο χάλυβας, το τσιμέντο, το σκυρόδεμα, καθώς και οι συμβάσεις δικαιόχρησης (franchising).
Τέλος, η Επιτροπή Ανταγωνισμού διερευνά εκ νέου τις γαλακτοβιομηχανίες, τόσο για να ελέγξει εάν έχουν συμμορφωθεί με την προηγούμενη απόφαση περί καρτέλ όσο και για τον εντοπισμό άλλων αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_08/03/2009_306739
Σχόλια